Κρούσμα λύσσας στην Κοζάνη: Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για τους ανθρώπους

Κρούσμα λύσσας εντοπίστηκε στο Παλαιόκαστρο του Δήμου Βοΐου και σήμανε συναγερμός στην περιοχή αφού πρόκειται για θανατηφόρο ασθένεια που προσβάλει και τους ανθρώπους και εμφανίζεται στην περιοχή μας μετά από δεκαετίες.

Τα «Νέα Πτολεμαΐδας» μίλησαν με τον χειρουργό κτηνίατρο Νίκο Πατσινακίδη, ο οποίος μάς εξήγησε τί πρέπει να προσέχουμε, τί πρέπει να κάνουμε με τα κατοικίδια και γενικά ό,τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη λύσσα.

Δείτε που είναι το Παλαιόκαστρο του Δήμου Βοΐου:


Προβολή μεγαλύτερου χάρτη

Αλεπού είχε μπει σε αυλές σπιτιών στο Παλαιόκαστρο κι έτρωγε κότες οπότε ένας από τους κατοίκους ήταν σε επιφυλακή και, όταν μπήκε στην αυλή του, τη σκότωσε. Ειδοποιήθηκε η κτηνιατρική υπηρεσία, πήραν δείγμα από τον εγκέφαλο, στάλθηκε στο εργαστήριο και στις 19/10 ανακοινώθηκε ότι είναι θετικό στον ιό της λύσσας.

Ούτως ή άλλως οι υπεύθυνοι (ειδικά στη βόρεια Ελλάδα) ήταν σε επιφυλακή από το Φεβρουάριο διότι και τότε είχε βρεθεί κλινικό περιστατικό σε αλεπού, πολύ κοντά στα σύνορα Ελλάδας-ΠΓΔΜ, οπότε ήταν θέμα χρόνου να εντοπιστεί κρούσμα.

Στην ΠΓΔΜ, στην Αλβανία και στη Βουλγαρία εντοπίζουν περιστατικά λύσσας σχετικά συχνά, δηλαδή ο ιός ενδημεί στην περιοχή. Όταν ενδημεί ο συγκεκριμένος ιός δεν εμφανίζει μεγάλη συχνότητα σε κρούσματα (πανδημία) αλλά κατά διαστήματα εντοπίζονται τα άρρωστα ζώα.

Νίκος Πατσινακίδης, Χειρουργός Κτηνίατρος

Τι είναι, σε γενικές γραμμές, η λύσσα;
Είναι ιός και μεταδίδεται κυρίως μέσω του σάλιου και ο βασικός τρόπος μετάδωσής του είναι το δάγκωμα. Ο ιός προσβάλει τις νευρικές απολήξεις στο σημείο του δαγκώματος και στη συνέχεια "ανεβαίνει" από εκείνο το σημείο μέχρι να φτάσει στον εγκέφαλο οπότε και αρχίζουν τα συμπτώματα. Συγκεκριμένα μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα (10-150 μέρες) αφού δαγκωθεί το ζώο, εμφανίζει τα πρώτα συμπτώματα.

Ποιά είναι η συμπεριφορά του ζώου;
Πρώτα εμφανίζονται συμπτώματα φόβου. Όταν αρχίζει η εγκεφαλίτιδα έχει παραισθήσεις, τρομάζει με το παραμικρό, κρύβεται από το φως, μειώνεται η όρεξή του, πειράζει/γλύφει συνέχεια το δάγκωμα κ.α. Δηλαδή, ο εγκέφαλος δεν μπορεί να επεξεργαστεί σωστά τα ερεθίσματα και το ζώο εμφανίζει αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά. Η επιθετικότητα είναι μέρος αυτής της συμπεριφοράς αφού δημιουργείται ουσιαστικά από το φόβο.

Σε 2-3 μέρες αρχίζει η μανιακή φάση, ο φόβος μπορεί να εξελιχθεί σε άκρατη επιθετικότητα, άσκοπη περιπλάνηση, "ουρλιαχτά" κ.α. Μπορεί ο άνθρωπος να μην κάνει τίποτα αλλά το ζώο να θεωρήσει ότι του επιτέθηκε. Επειδή δεν καταλαβαίνει τί του γίνεται μπορεί να προσπαθήσει να δαγκώσει και αντικείμενα ή ακόμα και τον εαυτό του, να αστοχήσει, να περιφέρεται...

Επίσης, τρέχουν περισσότερα σάλια από το στόμα και πολλοί θεωρούν ότι κάτι σκάλωσε στο λαιμό και προσπαθούν να το βγάλουν με το χέρι τους, οπότε έρχονται σε επαφή με τα σάλια και κινδυνεύουν με δάγκωμα.

Υπάρχει όμως και μια άλλη μορφή, η λεγόμενη καταθλιπτική, στην οποία η υπερδιέγερση της "μανιακής φάσης" είτε δεν εμφανίζεται είτε είναι πολύ μικρή.

Αργότερα αρχίζει η παραλυτική φάση, όπου πλέον δεν μπορεί να ελέγξει τα μέλη του, καταρρέει σιγά σιγά και τελικά πεθαίνει.

Ολο αυτό κρατάει συνήθως 1-11 μέρες.

Τι θα γίνεται με τα μολυσμένα ζώα;
Οι υπεύθυνοι έχουν λάβει εντολή να αποκόβουν την κεφαλή οποιουδήποτε ζώου βρεθεί νεκρό (από οποιαδήποτε αιτία) και να στέλνεται ο εγκέφαλος για ανάλυση.

Όσα ζώα έχουν συμπτώματα θανατώνονται υποχρεωτικά και στέλνεται για ανάλυση το δείγμα.

Όταν ένα αδέσποτο ζώο δαγκώσει άνθρωπο, κρατείται σε επιφυλακή το ζώο κι αν εμφανίσει συμπτώματα θανατώνεται άμεσα. Ακόμα κι αν δεν εμφανίσει συμπτώματα μέσα σε 15 μέρες πάλι θανατώνεται για λόγους ασφαλείας.

Οι κτηνοτρόφοι τί πρέπει να κάνουν με τα ζώα τους;
Τα ζώα καλό είναι να εμβολιαστούν. Επίσης περιμένουν οδηγίες από το υπουργείο για τυχόν περιορισμούς στη βοσκή.

Τα κατοικίδια;
Συστήνεται να εμβολιαστούν. Για παράδειγμα κάποιος που έχει σκυλί πρέπει να κάνει οπωσδήποτε αντιλυσσικό εμβόλιο· 2-3 εμβολιασμούς σε μικρό χρονικό διάστημα και μετά μία φορά το χρόνο, απαραίτητα.

Πώς μεταδίδεται ο ιός στους ανθρώπους;
Συνήθως με δάγκωμα και πιο σπάνια μπορεί να μεταδοθεί αν το σάλιο του ζώου έρθει σε επαφή με τους βλεννογόνους (μάτια, μύτη, στόμα) ή με μια πληγή.

Από πότε μπορεί να μεταδώσει το ζώο τον ιό;
Από 3-7 μέρες πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων. Ευτυχώς για τους ανθρώπους, επειδή τα μολυσμένα ζώα πεθαίνουν γρήγορα μειώνεται η πιθανότητα μετάδοσης.

Τί μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι;
Για τους ανθρώπους υπάρχει εμβόλιο σαν προληπτικό μέτρο και ειδικός ορός για άμεση χρήση μετά από δάγκωμα άρρωστου ζώου.

Στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως οι κτηνίατροι και οι θηροφύλακες, συστήνεται εμβολιασμός επειδή έρχονται πολύ συχνά σε επαφή με ζώα.

Να σημειωθεί ότι το κυνήγι απαγορεύτηκε σε ακτίνα αρκετών χιλιομέτρων από το σημείο που εντοπίστηκε το περιστατικό.

Αν δαγκωθεί άνθρωπος, τί πρέπει να κάνει;
Πρέπει να πιέσει την πληγή για να βγει αίμα μαζί με μέρος του σάλιου, να την ξεπλένει με νερό όσο καλύτερα γίνεται και να την καθαρίσει με αντισηπτικό. Με αυτή τη διαδικασία μειώνεται η προσβολή.

Χωρίς εφησυχασμό, άμεσα πρέπει να κάνει αντιλυσσικό ορό. Αν το αμελήσει και εμφανιστούν συμπτώματα δεν υπάρχει θεραπεία και ο ασθενής πεθαίνει.

Τί άλλο πρέπει να προσέχουμε;
Καλό είναι να αποφεύγουμε επισκέψεις στον περιβάλλοντα χώρο (π.χ. για πικ νικ).

Πότε εμφανίζονται τα συμπτώματα στους ανθρώπους;
Η εκδήλωση των συμπτωμάτων στον άνθρωπο, εξαρτάται άμεσα από την περίοδο επώασης του ιού, η οποία διαρκεί συνήθως 2-8 εβδομάδες. Σπάνια κάτω από 9 μέρες και έχει αναφερθεί και σε πολύ ακραία περίπτωση μετά από 7 χρόνια.

Η περίοδος επώασης με τη σειρά της εξαρτάται από άλλους παράγοντες. Αν το μολυσμένο ζώο έχει δαγκώσει τον άνθρωπο σε πολλά σημεία ή έχουν μεγάλο βάθος οι πληγές τότε η μόλυνση είναι μαζική και μικραίνει ο χρόνος επώασης.

Επίσης παίζει ρόλο το στέλεχος του ιού, για το οποίο δεν έχει γίνει πλήρης ταυτοποίηση προς το παρόν.

Αλλος ένας σημαντικός παράγοντας είναι η απόσταση του σημείου του δαγκώματος από τον εγκέφαλο. Μιας και ο ιός "ανεβαίνει" προς τον εγκέφαλο, όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση τόσο περισσότερο αργεί να φτάσει σε αυτόν και, άρα, να αρχίσουν τα συμπτώματα.

ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ:

• Εμβολιάζουμε τα ζώα
• Συνίσταται εμβολιασμός για όσους έρχονται συχνά σε επαφή με ζώα 
• Εάν υπάρξει υποψία έκθεσης στον ιό, ακόμα κι αν έχεις κάνει το εμβόλιο, πρέπει να πας στο νοσοκομείο για «μικρή θεραπεία»
• Σε περίπτωση δαγκώματος, πιέζεις την πληγή, την πλένεις καλά με νερό και αντισηπτικό και πηγαίνεις στο νοσοκομείο για «μεγάλη θεραπεία»