Πολλά γεωθερμικά πεδία στην Ελλάδα παραμένουν ανεκμετάλλευτα
Πολλά τα πλεονεκτήματα
Η γεωθερμική ενέργεια, σύμφωνα με τον κ. Μιχάλη Φυτίκα, καθηγητή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, είναι μια ήπια και ανανεώσιμη πηγή ενέργειας που προέρχεται από το εσωτερικό της γης και είναι τεχνικά ανακτήσιμη και οικονομικά εκμεταλλεύσιμη. Ενδιαφέρουσα είναι και η αβαθής γεωθερμία (με θερμοκρασία μικρότερη από 25 βαθμούς Κελσίου) η οποία μπορεί να συμβάλει στη θέρμανση και την ψύξη κτιρίων.
Η γεωθερμία δεν είναι άγνωστη στον πλανήτη. Μεταξύ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατέχει την τρίτη θέση, μετά τα υδροηλεκτρικά και τη βιομάζα. Οπως υπογράμμισε ο κ. Γιάννης Παλαιοκρασσάς, πρώην επίτροπος Περιβάλλοντος της Ε.Ε. και υπουργός, μιλώντας στα σεμινάρια της Ελληνικής Εταιρείας, η γεωθερμία έχει τον υψηλότερο συντελεστή χρήσης/λειτουργίας (45%-90% του χρόνου). Δεν εξαρτιέται δηλαδή από καιρικές συνθήκες (άπνοια ή συννεφιά), συγκεκριμένες ώρες της ημέρας (νυχτερινές) ή εποχές του χρόνου (με έλλειμμα βιομάζας). Από την άποψη αυτή, η γεωθερμία μπορεί να λειτουργήσει ως ενεργειακός σταθμός βάσης, αντικαθιστώντας τις ρυπογόνες μονάδες υδρογονανθράκων. Επιπλέον, όπως τόνισε ο κ. Παλαιοκρασσάς «παρουσιάζει το χαμηλότερο σημερινό και μελλοντικό κόστος επένδυσης και λειτουργίας», ενώ «έχει μηδαμινό περιβαλλοντικό κόστος, αφού οι περιορισμένης έκτασης υπέργειες εγκαταστάσεις προσαρμόζονται ευχερώς στο τοπίο».
Η Ελλάδα έχει αξιόλογα γεωθερμικά πεδία. Οπως σημείωσε ο κ. Φυτίκας, με υψηλή ενθαλπία (μέγεθος μέτρησης ενός θερμοδυναμικού συστήματος), δηλαδή άνω των 150°C, υπάρχουν δύο πεδία με σημαντικό βεβαιωμένο δυναμικό, στη Μήλο και τη Νίσυρο. Με μέση ενθαλπία (90°C-150°C) υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες σε λεκάνες της Βόρειας Ελλάδας και σε πολλά μεγάλα νησιά του Κεντρικού και Βόρειου Αιγαίου. Τέτοια πεδία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ηλεκτροπαραγωγή και στη συνέχεια σε πάρα πολλές άμεσες θερμικές χρήσεις. Με χαμηλή ενθαλπία (25°C-90°C), που δίνει επίσης δυνατότητες αξιοποίησης, υπάρχει πολύ μεγάλο δυναμικό, με τα κυριότερα πεδία να εντοπίζονται στη Βόρεια και Κεντρική Ελλάδα και σε νησιά του Αιγαίου. Τέλος, η αβαθής γεωθερμία υπάρχει σχεδόν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας και έχει πολλές ανεκμετάλλευτες δυνατότητες, κυρίως στη θέρμανση και ψύξη.
Δυστυχώς, στην Ελλάδα ελάχιστα βήματα έχουν γίνει. «Λιγότερο από το 1% του βεβαιωμένου γεωθερμικού δυναμικού της χώρας έχει αξιοποιηθεί μέχρι σήμερα. Δεν έχουμε καμία εφαρμογή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας», τονίζει ο κ. Φυτίκας. Αρνητικό ρόλο έπαιξε το κακό ξεκίνημα που έγινε από τη ΔΕΗ στη Μήλο, όπου το 1989 έγινε έκρηξη στη μονάδα που είχε δημιουργηθεί εκεί, με αποτέλεσμα να κλείσει το εργοστάσιο.
Αλλά η μικρή συμμετοχή της γεωθερμίας στη μεγάλη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει να κάνει μάλλον με οικονομικά συμφέροντα, παρά με αντικειμενικές δυσκολίες.
Σύμφωνα με την εισήγηση του κ. Παλαιοκρασσά, για την «εξυπηρέτηση των ιδιωτικών συμφερόντων», το αρμόδιο υπουργείο και η ΡΑΕ «επινόησαν ένα εντελώς στρεβλό σύστημα εγγυημένων τιμών, που βασίζεται στον στόχο της εξισορρόπησης των συγκριτικών μειονεκτημάτων της κάθε ΑΠΕ. Οσο υψηλότερο το λειτουργικό κόστος τόσο μεγαλύτερη η τιμή. Αυτός είναι ο κύριος λόγος αφ’ ενός των τεραστίων ελλειμμάτων του λογαριασμού ΑΠΕ του ΛΑΓΗΕ, αφ’ ετέρου της αγνόησης της γεωθερμίας, που είναι η καλύτερη ΑΠΕ». Το μόνο σίγουρο είναι ότι έχει έρθει η ώρα να ανοίξει μια ουσιαστική συζήτηση για την αξιοποίηση της πλούσιας εγχώριας γεωθερμίας.
Καθημερινή
