Η ομιλία Κουκουλόπουλου για το νομοσχέδιο για τον ΑΔΜΗΕ
Λαμβάνω το λόγο ως Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ φυσικά –και έτσι θα μιλήσω-, αλλά δεν μπορώ επ’ ουδενί και δεν θέλω να αποστώ από κάτι που με αφορά απολύτως προσωπικά.
Εκπροσωπώ έναν τόπο και τους πολίτες του που έχουν πληρώσει επί δεκαετίες τώρα ακριβό κοινωνικό και περιβαλλοντικό τίμημα για να κρατηθεί όρθια η χώρα ενεργειακά. Ασχολούμαι με την ενέργεια από τα χρόνια των σπουδών μου στο Πολυτεχνείο Θεσσαλονίκης, λόγω και ειδικότητας. Είμαι εδώ και πάρα πολλά χρόνια εργαζόμενος τυπικά της Δ.Ε.Η., άνευ αποδοχών. Εργάστηκα οκτώ χρόνια στα λιγνιτωρυχεία και εκπροσώπησα τους εργαζόμενους -και ιδιαίτερα τους λιγνιτωρύχους- στην πρώτη αντιπροσωπευτική συνέλευση κοινωνικού ελέγχου το 1986. Ήμουν νεαρός μηχανικός τότε, εκλεγμένος από τους εργαζόμενους στην ΑΣΚΕ ΔΕΗ.
Λένε ότι η γνώση είναι δύναμη. Εγώ λέω ότι η γνώση είναι ευθύνη γιατί όταν γνωρίζεις, δεν έχεις δικαίωμα να σιωπάς. Δεν έχεις άλλη διέξοδο παρά την αλήθεια και μόνο την αλήθεια. Έτσι, λοιπόν, θα μιλήσω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Εξάλλου το επιβάλλει πολλαπλά –για να φύγω από τα προσωπικά- η σοβαρότητα του θέματος που συζητάμε σήμερα. Συζητάμε σήμερα για την ενέργεια, δηλαδή για τη δεύτερη -μετά τη άμυνα- σκληρή κρατική υπόθεση κάθε ενός κυρίαρχου κράτους. Είναι η δεύτερη σκληρή κρατική υπόθεση!
Οι παράγοντες και οι παράμετροι που συνθέτουν το ζήτημα «ενέργεια» είναι συγκεκριμένοι -ο καθένας έχει μια αυτοτελή σημασία- αλλά και αλληλένδετοι μεταξύ τους:
Πρώτον, ενεργειακή αυτάρκεια και ασφάλεια εφοδιασμού. Παραπέμπει ευθέως σε αυτό που λέμε εθνική κυριαρχία.
Δεύτερον, η τιμή της κιλοβατώρας είναι θεμελιώδης παράμετρος ανταγωνιστικότητας και ανάπτυξης μιας χώρας αλλά και βασική παράμετρος που αφορά το λαϊκό εισόδημα.
Τρίτη παράμετρος είναι οι περιβαλλοντικές υποχρεώσεις. Δεν υπάρχει τρόπος να παράγεις ενέργεια, εκτός από τις ΑΠΕ, χωρίς να επιβαρύνεις το περιβάλλον. Και στο ζήτημα της προστασίας του περιβάλλοντος η Ελλάδα έχει κάθε λόγο, πέρα από αμφιβολίες που μπορεί να υπάρχουν, να πρωταγωνιστήσει, γιατί είναι ζωτικής σημασίας για τα εθνικά μας συμφέροντα ένα καλύτερο περιβάλλον και η αποφυγή φαινομένων ερημοποίησης για εμάς νωρίτερα από κάποιες άλλες χώρες.
Τέταρτη παράμετρος στην ενέργεια υπάρχουν αργά αλλά σταθερά σοβαρές εξελίξεις. Δε συμβαίνουν κάθε μέρα, δεν είναι ένας χώρος που έχει διαρκή κινητικότητα. Υπάρχουν όμως στο βάθος του χρόνου σοβαρές εξελίξεις που αλλάζουν θεαματικά πολλές φορές ή ριζικά τα δεδομένα. Έκανε μια ολοκληρωμένη αναφορά ο κύριος Υπουργός. Δε θέλω να επαναλάβω. Αυτές οι εξελίξεις υποχρεώνουν κάθε χώρα να έχει έναν σοβαρό ενεργειακό σχεδιασμό τον οποίο πρέπει διαρκώς να επικαιροποιεί, τόσο γιατί πρέπει να παρακολουθεί τις εξελίξεις όσο και γιατί θα πρέπει να ‘’παντρεύει’’ τις παραμέτρους που είπα νωρίτερα. Και για έναν επιπρόσθετο λόγο, όμως. Οι αποφάσεις για την ενέργεια –επενδύσεις κατά κύριο λόγο- ή οι μη αποφάσεις είναι αποφάσεις που τις βρίσκεις αρκετά αργότερα μπροστά σου θετικά ή αρνητικά. Είτε αργήσεις, είτε κάνεις λάθος επιλογές θα τα βρεις μπροστά σου. Δεν μπορείς να το αποφύγεις. Είναι μεγάλος ο συντελεστής αδρανείας και δεν έχεις άμεσα αποτελέσματα, θετικά ή αρνητικά, σε ό,τι αποφασίζεις για την ενέργεια. Γι’ αυτό καλά θα κάνει κανείς, κάθε χώρα δηλαδή, να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς και με μεγάλη συνέπεια τι συμβαίνει διεθνώς.
Ποια προβλήματα συνθέτουν το χάρτη της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα σήμερα; Θα αναφερθώ με τίτλους αναγκαστικά. Είναι ρόδινο το τοπίο; Όχι, βέβαια. Η χώρα έχει χρόνια τώρα ενεργειακή αυτάρκεια και ασφάλεια εφοδιασμού και καλές επιδόσεις στο three twenty. Έχει λυμένα μια σειρά βασικά προβλήματα εδώ και πολλές δεκαετίες. Όμως υπάρχουν και συγκεκριμένα προβλήματα που αφορούν το χάρτη της ενέργειας και ειδικότερα της ηλεκτρικής ενέργειας, γιατί γι’ αυτή μιλάμε σήμερα.
Πρόβλημα πρώτο. Το εθνικό μας καύσιμο, που είναι ο λιγνίτης, αξιοποιείται δυστυχώς μέχρι και σήμερα με πολύ χαμηλό βαθμό απόδοσης. Αξιοποιείται σχεδόν με το μισό βαθμό απόδοσης σε σχέση μ’ αυτό που επιτρέπουν οι διαθέσιμες τεχνολογίες. Κατασπαταλούμε, δηλαδή, το εθνικό μας καύσιμο αν το δει κανείς ρεαλιστικά και θέλει να δει τη μεγάλη εικόνα.
Δε φτάνει όμως αυτό. Κατασυκοφαντήθηκε το εθνικό μας καύσιμο συστηματικά επί χρόνια με αποτέλεσμα, όπως θα πω και στη συνέχεια, με επισπεύδοντες τους πάντες, να έχουν γίνει επιλογές στη χώρα πολύ συγκεκριμένες.
Έρχομαι στο δεύτερο πρόβλημα: Μεγάλη ανάπτυξη των μονάδων φυσικού αερίου χωρίς να έχουμε λύσει ένα θεμελιώδες πρόβλημα, που είναι το πρόβλημα της τιμής. Το φυσικό αέριο στην Ελλάδα έχει περίπου 30% ακριβότερη τιμή απ’ ό,τι διεθνώς. Αυτό βγάζει ουσιαστικά έξω από το παιχνίδι του ανταγωνισμού τις μονάδες φυσικού αερίου.
Το τρίτο πρόβλημα είναι η υποδειγματικά κακή εισαγωγή των ΑΠΕ. Ναι, μεν πιάσαμε τους στόχους, αλλά οι ΑΠΕ στην Ελλάδα έχουν τρομερά μεγάλη διασπορά. Άρα, δαπανήθηκαν και πολλά λεφτά από τις δημόσιες επενδύσεις για τη διασύνδεσή τους με το δίκτυο.
Δεύτερον, δόθηκε από την αρχή πολύ υψηλή εγγυημένη τιμή με αποτέλεσμα να έχουμε τα γνωστά προβλήματα στο λογαριασμό ΛΑΓΗΕ, αλλά και να έχουμε σε καταταλαιπωρία όλους αυτούς που επένδυσαν με μια τιμή που ήταν αδύνατον βέβαια να την εγγυηθεί η Ελλάδα.
Έρχομαι στο τέταρτο πρόβλημα που είναι ίσως και το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει η χώρα στην ηλεκτρική ενέργεια: υπάρχει μια υπερεπάρκεια ισχύος.
Η εγκατεστημένη ισχύς είναι περίπου διπλάσια αυτής που χρειάζεται η χώρα σήμερα και το πρόβλημα έχει οξυνθεί μάλιστα λόγω της ύφεσης. Θέλω να πω σε συναδέλφους που ομνύουν στον ανταγωνισμό ότι αυτό πρέπει να το λάβουμε σοβαρά υπόψη μας, γιατί έχει άλλα προβλήματα να λύσει προηγουμένως η Ελλάδα πριν βάλει τον όποιο ανταγωνισμό να λειτουργήσει. Σήμερα η διαθέσιμη ισχύς είναι σχεδόν υπερδιπλάσια αυτής που χρειαζόμαστε. Άλλες επιλογές πρέπει να κάνει η Ελλάδα.
Όλα τα παραπάνω, βέβαια, μας οδηγούν στο πέμπτο πρόβλημα, που είναι η τιμή της κιλοβατώρας. Η τιμή της κιλοβατώρας ήταν για πολλά χρόνια από τις πιο ανταγωνιστικές σε όλη την Ευρώπη και οι εξελίξεις δεν θα είναι ευοίωνες, ως αποτέλεσμα όλων αυτών που προείπα, τα επόμενα χρόνια.
Τέλος –και αυτό συνιστά τεράστιο πρόβλημα το οποίο δεν θα το αναλύσω σήμερα- η χώρα έχει πενιχρή συμμετοχή, κραυγαλέα μικρή σε σχέση με τις δυνατότητες και την εμπειρία που έχει το ανθρώπινο δυναμικό της, στην αξιοποίηση του ενεργειακού κοιτάσματος του Κοσόβου, που τη χρειάζεται την ελληνική εμπειρία, γιατί είναι το μεγαλύτερο ενεργειακό κοίτασμα που υπήρξε ποτέ στην Ευρώπη, ιδιαίτερα πλούσιο λιγνιτικό κοίτασμα.
Δεν προσφέρεται, λοιπόν, συνάδελφοι, για κλασικές προσεγγίσεις η ενέργεια, αν έτσι δούμε τα πράγματα. Ούτε βέβαια χωράει η καταστείσα τα τελευταία τρία χρόνια κλασική λογική «εσείς ευθύνεστε».
Διαφωνώ με τον κύριο Υπουργό για τις διαχρονικές ευθύνες των κυβερνήσεων. Επισπεύδοντες, κύριε Υπουργέ, ήταν άπαντες. Μαζί στα συλλαλητήρια για κάποιες μονάδες ήταν ο Γραμματέας του ΠΑΣΟΚ και ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Στις 5 Ιουνίου του 2008, την Ημέρα του Περιβάλλοντος, ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ κ. Τσίπρας ήταν μαζί μου στον Άγιο Δημήτριο, στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου -του οποίου την φωτογραφία ξέρετε όλοι σαν την πιο ρυπογόνα μονάδα της Ελλάδας, κάτι που είναι το μεγαλύτερο ψέμα, διότι είναι η πιο καθαρή μονάδα της ΔΕΗ στην Ελλάδα- και ήρθε για να δείξει το περιβαλλοντικό πρόβλημα της χώρας ως Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.
Και για να μη λέτε ότι είστε άμοιροι ευθυνών, συνάδελφοι του ΣΥΡΙΖΑ, θα σας πω ότι η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ παρεμποδίστηκε επί τρία χρόνια από το συνδικαλιστή που τον έμαθε όλη η Ελλάδα πριν λίγες εβδομάδες ως κάτοχο off shore εταιρειών στην Κύπρο, το συνδικαλιστή του ΣΥΡΙΖΑ ,για συγκεκριμένες καταγγελίες σε προφανή σκάνδαλα που αφορούσαν το σκληρό πυρήνα των συμφερόντων της ΔΕΗ και του δημοσίου συμφέροντος. Έχετε, λοιπόν, συγκεκριμένα «ένσημα», με αυτήν την οπτική, για να τολμάτε να κουνάτε το δάχτυλο σε κάποιους. Είναι πολύ λίγοι αυτοί που παλεύουν χρόνια ολόκληρα για μία πραγματικά πατριωτική πολιτική που διαφυλάσσει το δημόσιο συμφέρον και λαμβάνει υπ’ όψιν όλες τις υποχρεώσεις της χώρας, για να μας κουνάτε το δάχτυλο σε αυτήν την Αίθουσα και να μας απειλείτε κιόλας.
Επιπρόσθετα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν επιτρέπει κλασικές προσεγγίσεις η σημερινή συζήτηση γιατί όλα όσα συζητούμε και όλα όσα είπατε για την τρόικα και το μνημόνιο είναι εκτός θέματος. Το βασικό θέμα που έχουμε με τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας αφορά το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Δεν είναι αυτή καθ’ εαυτή μνημονιακή υποχρέωση η ενέργεια: κατέστη! Υπάρχει τρόπος και μπορούμε να τη βγάλουμε όποτε θέλουμε από το μνημόνιο. Δεν είναι εκεί το ζήτημα. Δεν μπορούμε, όμως, να ξεφύγουμε από το ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Σε ένα σημείο μόνο έχετε μόνο δίκιο, όλη η Αντιπολίτευση. Μιλήσατε όλα τα κόμματα. Άκουσα με μεγάλη προσοχή τους Εισηγητές όλων των κομμάτων χθες και των Ανεξαρτήτων Βουλευτών και άκουσα έξι τοποθετήσεις από την ίδια μήτρα βγαλμένες όλες, λες και τις είχε γράψει ο ίδιος άνθρωπος. Δεν υπαινίσσομαι κάτι τέτοιο, προς Θεού! Είχαν όλες τα ίδια επιχειρήματα.
Νομίζω ότι δεν αδικώ κανέναν, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αν καταλογίσω συνολικά στην Αντιπολίτευση πνευματική οκνηρία. Για να είμαι και πιο ακριβοδίκαιος, πρέπει να προσθέσω και ξιπασμένο μικρομεγαλισμό στη ΔΗΜΑΡ που όσα είπε για οβιδιακή μεταμόρφωση της Κυβέρνησης στερούνται πραγματικής βάσης.
Γιατί όλα όσα γίνονται σήμερα φέρουν την υπογραφή και των Υπουργών της ΔΗΜΑΡ πριν από την αποχώρησή της από την Κυβέρνηση. Κλείνει αυτό το κεφάλαιο.
Σε ένα σημείο έχει δίκιο η Αντιπολίτευση σε αυτά που έχει πει – σύμπασα η Αντιπολίτευση: σε αυτό που λέει για τον Πρωθυπουργό, με όλο το σεβασμό στο πρόσωπο και στην ιδιότητα, πρώτα απ’ όλα, του θεσμού του Πρωθυπουργού, σχετικά με το τι είπε ο Πρωθυπουργός στις προγραμματικές δηλώσεις. Αυτά παθαίνει όποιος αγνοεί τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας. Ήταν το ενεργειακό Ζάππειο του Πρωθυπουργού, αυτά που είπε στις προγραμματικές. Μίλησε για τα δίκτυα, αγνοώντας τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας.
Φανταστείτε τι έχει να υποστεί αυτός ο τόπος και οι πολίτες του, εάν πιστέψει έστω κατ’ ελάχιστον όλα αυτά που λέτε και αγνοείτε προκλητικά από το πρωί μέχρι το βράδυ το σύνολο των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας και ιδιαίτερα των ευρωπαϊκών.
Από την πλευρά μας φυσικά και στηρίζουμε το νομοσχέδιο.
Το στηρίζουμε για τέσσερις πολύ συγκεκριμένους λόγους. Πρώτον, ο διαχωρισμός των δικτύων διανομής στην ηλεκτρική ενέργεια από τους παρόχους ενέργειας, τους παραγωγούς, είναι καθαρή υποχρέωση που προκύπτει από το ευρωπαϊκό πλαίσιο και όπου έχει υπάρξει πλήρης διαχωρισμός κατά κανόνα έχει λειτουργήσει υπέρ του ανταγωνισμού, άρα υπέρ της τιμής της κιλοβατώρας. Αυτό λέει η διεθνής εμπειρία. Και έχει μεγάλη σημασία, πιστεύω, να σας το λέω εγώ, που σε αυτή την Αίθουσα έχω πει -και θα το ξαναπώ, όταν θα δοθεί η ευκαιρία- ότι η απελευθέρωση γενικά στην Ευρώπη δεν έχει οδηγήσει στα αναμενόμενα αποτελέσματα. Μιλάω γενικά για την απελευθέρωση της ενέργειας. Στον τομέα του διαχωρισμού δικτύων όμως από παρόχους έχει λειτουργήσει παραπάνω από ικανοποιητικά. Αυτό είναι το ένα.
Δεύτερον, δεν μπορεί το 17% να γίνεται 66%, όπως ατυχώς ισχυρίζεστε. Το 17% πωλείται. Ο ΑΔΜΗΕ –ή η εταιρεία ΑΔΜΗΕ, αν θέλετε, όπως τη λέει το νομοσχέδιο– σήμερα ανήκει κατά 100% στη ΔΕΗ, η οποία έχει σύνθεση 51/49. Το 66%, λοιπόν, πουλάει η ΔΕΗ. Το 34% παραμένει στο Δημόσιο, το 66% πάει σε ιδιώτες. Το 17%, λοιπόν, φεύγει απ’ τα χέρια του Δημοσίου. Μέχρι τώρα το Δημόσιο, με έμμεσο τρόπο, κατείχε το 51% και διατηρεί το 34%.
Αυτό είναι ό,τι ακριβώς δηλαδή πρέπει να γίνει στο σύνολο της ΔΕΗ. Χρόνια ολόκληρα όσοι ασχολούμαστε με την ενέργεια λέμε –και κάθε μέρα μας επιβεβαιώνουν οι εξελίξεις– ότι στη ΔΕΗ πρέπει να μπει στρατηγικός επενδυτής με λόγο σοβαρό στο μάνατζμεντ, για να δώσει απάντηση στα μεγάλα ζητήματα και προβλήματα που έχει ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας, στα οποία ακροθιγώς αναφέρθηκα στην αρχή.
Τρίτον, δεν θίγεται καμιά περιοχή όπως ατυχώς αναφέρθηκε, ούτε βέβαια και οι εργαζόμενοι. Αναφέρθηκε εκτενώς ο Εισηγητής μας, ο κ. Γκόγκας. Χαιρετίζουμε
την πρωτοβουλία του Υπουργού, γιατί ήταν απαίτησή μας να αποσυρθεί η διάταξη αυτή για το ασφαλιστικό των εργαζομένων. Και έχουμε και άλλες διατάξεις –θα τις συζητήσουμε την Τρίτη– με τις οποίες δεν αντιμετωπίζουμε τους εργαζομένους σαν να είναι αριθμοί.
Και τέλος, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στηρίζουμε αυτό το νομοσχέδιο, γιατί έχουμε κάνει ως Κοινοβουλευτική Ομάδα έναν αγώνα με επικεφαλής τον Πρόεδρό μας.
Παρουσίασε όλες τις προτάσεις ο συνάδελφος, ο κ. Γκόγκας, χθες. Και σήμερα μιλάμε για ένα αποκλειστικά επενδυτικό πρόγραμμα. Δεν είναι πρόγραμμα πώλησης αυτό το οποίο συζητάμε εμείς, γι’ αυτό το ψηφίζουμε. Είναι πρόγραμμα επενδυτικό.
Το ζήτημα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι να γίνουν οι επενδύσεις. Ζητήσαμε με προτάσεις μας, που έχουμε καταθέσει, τα εξής:
Πρώτον, όσες εκατοντάδες εκατομμύρια εισπράξει η ΔΕΗ, να πάνε υποχρεωτικά σε επενδύσεις.
Δεύτερον, να έχει ρήτρες σοβαρές αποβολής ο επενδυτής εάν σε ολοκληρωμένο χρονοδιάγραμμα δεν κάνει συγκεκριμένες επενδύσεις, έτσι ώστε να υπάρχει επένδυση…
Έκανα αναφορά στην ΑΣΚΕ - ΔΕΗ. Οι επενδύσεις για τη διασύνδεση της Κρήτης και των νησιών αποφασίσθηκαν από την Αντιπροσωπευτική Συνέλευση Κοινωνικού Ελέγχου το 1986 και δεν έχουν γίνει. Αποφασίσθηκαν το 1986 και δεν έγιναν!
Ας ακούσει η Αίθουσα ότι με τη διασύνδεση Κυκλάδων και Κρήτης, ουσιαστικά, μπαίνουν σε εφεδρεία 1000 MW, περίπου -970 για την ακρίβεια- πετρελαϊκά, πετρέλαιο και μαζούτ, για τα οποία η χώρα αυτή δαπανά μέσω της ΔΕΗ 600 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο.
Ποιες είναι οι συνέπειες, λοιπόν, στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών; Είναι περισσότερα από 600 εκατομμύρια. Τι σημαίνει αυτό για το περιβάλλον των νησιών, για τις τουριστικές περιοχές, για την ασφάλεια εφοδιασμού τους, για μεγάλες επενδύσεις, για το ισοζύγιο πληρωμών, για όλα αυτά τα οποία θα έπρεπε να είναι πρώτα στην ατζέντα της χώρας;
Εμείς ενδιαφερόμαστε για επενδύσεις, κύριε Πρόεδρε και ευχαριστώ ιδιαίτερα για την ανοχή σας. Τελικά κάποιοι -και αναφέρομαι ιδιαίτερα στην Αξιωματική Αντιπολίτευση- με τη μόνη επένδυση με την οποία συμφωνούν, είναι η επένδυση για την καταστροφή της χώρας.
Πιστεύω ότι έχουν χρόνο ακόμα να αλλάξουν μυαλά.
Ευχαριστώ.»
