Μανιάτης: Ο διαχωρισμός ΑΔΜΗΕ - ΔΕΗ θα φέρει φθηνότερες τιμές
Τους ισχυρισμούς της αντιπολίτευσης ότι ο ιδιοκτησιακός διαχωρισμός του ΑΔΜΗΕ από τη ΔΕΗ συνιστά «ξεπούλημα» αντέκρουσε ο υπουργός ΠΕΚΑ, Γιάννης Μανιάτης, στην ομιλία του στο πλαίσιο της συζήτησης για το ν/σ που αφορά στον ΑΔΜΗΕ.Όπως ανέφερε ο υπουργός ΠΕΚΑ, «το να διαχωρίσεις ιδιοκτησιακά το διαχειριστή του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας από το βασικό πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας, όχι μόνο δεν συνιστά ξεπούλημα, αλλά είναι αυτό που ουσιαστικά επιβάλλεται, προκειμένου να υπάρχει ανταγωνισμός, δηλαδή στο τέλος της ημέρας να υπάρχουν φθηνές τιμές για τον καταναλωτή».
Αναλυτικά, ο κ. Μανιάτης, στην ομιλία του ανέφερε:
«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, άκουσα με πολύ προσοχή όλους τους συναδέλφους. Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω λίγο διαφορετικά από ό,τι είχα προγραμματίσει.
Καταρχήν άκουσα ότι με την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ ξεπουλιέται εθνική περιουσία, δηλαδή τα δύο στάδια που έχουμε -το πρώτο είναι ο απόλυτος ιδιοκτησιακός διαχωρισμός από τη ΔΕΗ, της οποίας ο ΑΔΜΗΕ είναι κατά 100% θυγατρική εταιρεία, και το δεύτερο είναι το γεγονός ότι θα μπει ταυτόχρονα στρατηγικός εταίρος- συνιστούν ξεπούλημα. Δηλαδή για να ξέρουμε τι λέμε, έχουν ξεπουλήσει την περιουσία τους οι ακόλουθες χώρες που έχουν πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισμό: Η Γερμανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Δανία, η Σουηδία, η Φινλανδία, η Τσεχία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Ρουμανία και η Πολωνία. Αυτές οι χώρες έχουν απόλυτο, πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισμό από την αντίστοιχη ΔΕΗ τους ή τον αντίστοιχο φορέα.
Το δεύτερο θέμα είναι αν η εταιρεία η οποία προκύπτει –ούσα πια απολύτως διαχωρισμένη από το βασικό πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας- είναι ιδιωτική ή κρατική. Στην Πορτογαλία το κράτος έχει το 11%. Στην Ισπανία το κράτος έχει το 20%. Στην Ιταλία η αντίστοιχη ιταλική ΔΕΗ, η ENEL, έχει το 5%. Στη Γερμανία στους τρεις από τους τέσσερις διαχειριστές, στον πρώτο το κράτος έχει 0%, στο δεύτερο το κράτος έχει 0% και στον τρίτο έχει 25%. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το κράτος έχει σχεδόν 0%.
Άρα, για να βάλουμε τη συζήτηση μας σε ένα πλαίσιο ορθολογισμού και κατανόησης, το να διαχωρίσεις ιδιοκτησιακά το διαχειριστή του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας από το βασικό πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας, όχι μόνο δεν συνιστά ξεπούλημα, αλλά είναι αυτό που ουσιαστικά επιβάλλεται, προκειμένου να υπάρχει ανταγωνισμός, δηλαδή στο τέλος της ημέρας να υπάρχουν φθηνές τιμές για τον καταναλωτή. Γιατί είναι παραλογισμός ο βασικός πάροχος και ο βασικός υποδοχέας της ίδιας της παραγωγής να είναι το ίδιο μαγαζί. Και αυτό πια έχει τελειώσει. Εμείς ως εκπρόσωποι των καταναλωτών, των πολιτών απαιτούμε το μέγιστο δυνατό ανταγωνισμό, για να έχουμε φθηνές τιμές. Εκτός αν κάποιος μου πει ότι όταν έχουμε μονοπώλια, είτε ιδιωτικά είτε κρατικά, τότε αυτό συμφέρει τον καταναλωτή.
Άκουσα επίσης και την ενδιαφέρουσα έκφραση –και συμφωνώ απόλυτα- ότι υπάρχει η στρατηγική για την ενεργειακή δημοκρατία. Προφανώς ο Τζέρεμι Ρίφκιν, όταν πριν από αρκετά χρόνια δημοσίευσε το σχετικό του βιβλίο, είχε άλλα πράγματα στο μυαλό του. Πάντως, πρέπει να σας πω ότι μεγάλο κομμάτι της ενεργειακής δημοκρατίας σήμερα στην Ελλάδα εφαρμόζεται. Εξηγώ: Ενεργειακή δημοκρατία σημαίνει να νοιάζεται η πολιτεία για τους κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστερους και να τους παρέχει φθηνή ηλεκτρική ενέργεια, φθηνότερη απ’ ό,τι σε αυτούς που έχουν και κατέχουν.
Σήμερα, λοιπόν, στην Ελλάδα 500.000 νοικοκυριά, σχεδόν 1,5-2 εκατομμύρια Έλληνες, έχουν φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα από τα νοικοκυριά μεσαίου εισοδήματος μέσω του κοινωνικού οικιακού τιμολογίου με έκπτωση έως και 42%. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εφάρμοσε αποκλειστικό οικονομικό κριτήριο -κριτήριο εισοδήματος, κριτήριο ανεργίας, κριτήριο ατόμων με αναπηρία- και δίνει φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα σε αυτούς που το έχουν μεγάλη ανάγκη.
Ενεργειακή δημοκρατία, όμως, σημαίνει και κάτι άλλο: Να νοιάζεσαι για να μικρύνεις, να ελαχιστοποιήσεις το ενεργειακό κόστος αυτών που πραγματικά δεν έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στο σχετικό καθημερινό ή μηνιαίο ή ετήσιο κόστος για την ενέργειά τους. Με άλλα λόγια, εάν θέλεις να έχεις ενεργειακή δημοκρατία, πρέπει να βάλεις ως κορωνίδα των ενεργειακών σου πολιτικών το ζήτημα της εξοικονόμησης της ενέργειας. Γιατί τα πλούσια νοικοκυριά έχουν μονωμένα σπίτια και ζουν σε καλές κατασκευές. Αυτοί που δεν ζουν σε καλές κατασκευές είναι τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, οι άνεργοι, τα φτωχά νοικοκυριά. Άρα, οποιαδήποτε δράση ενίσχυσης της ενεργειακής θωράκισης των κατοικιών αυτού του τόπου συνιστά δράση στήριξης της ενεργειακής δημοκρατίας.
Σε αυτό το σημείο η Ελλάδα είναι επίσης πρωτοπόρα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ξεκινήσαμε πριν τρία χρόνια και σήμερα διατίθεται κονδύλι 1,2 δις ευρώ για εξοικονόμηση ενέργειας σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος και για εξοικονόμηση ενέργειας σε δημόσια και δημοτικά κτήρια. Είναι αναλογικά το μεγαλύτερο ποσοστό σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Και στην καινούργια προγραμματική περίοδο διεκδικούμε και θα το καταφέρουμε το κονδύλι του 1,2 δισεκατομμυρίου να αυξηθεί κατά 50%. Και πρέπει να σας ότι ως Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως Προεδρεύων του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας, όταν παρουσίασα στους συναδέλφους μου Υπουργούς Ενέργειας αλλά και στο Ευρωκοινοβούλιο πριν από λίγες μέρες τις προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας, ξεκαθάρισα ότι κορυφαία προτεραιότητα της Ελληνικής Προεδρίας είναι η ύπαρξη της εξοικονόμησης ενέργειας και της ενεργειακής αποδοτικότητας να συνιστούν κορυφαία επιλογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Άρα, για να βάλουμε ένα πλαίσιο συζήτησης, σ’ αυτόν εδώ τον τόπο γίνονται πράγματα που συνιστούν δράσεις στήριξης και της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας και της μείωσης του κόστους ενέργειας προς τα νοικοκυριά και κάθε προσπάθεια που μπορεί να γίνει προς αυτή την κατεύθυνση. Είμαστε ευχαριστημένοι; Προφανώς όχι. Προφανώς, ο τόπος, η κοινωνία, η εθνική οικονομία, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ακόμη και οι μεγάλες ενεργοβόρες επιχειρήσεις, το νοικοκυριό μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος θέλει και πάρα πολλά άλλα, γιατί η χώρα βρίσκεται σε μία τεράστια κρίση με απίστευτα ποσοστά ανεργίας. Άρα, έχουμε χρέος από τη δική μας οπτική γωνία ως Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής να εξαντλούμε κάθε φορά τη δυνατότητα του Κρατικού Προϋπολογισμού, των δράσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, της ώθησης με κάθε τρόπο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να παίρνονται αποφάσεις προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Θέλετε ένα ακόμη αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών; Στο Συμβούλιο Κορυφής του Μαρτίου, οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών, δηλαδή Πρωθυπουργοί και Αρχηγοί κρατών θα έχουν ως αποκλειστικό θέμα τα θέματα της ενέργειας με δύο βασικούς πυλώνες: Πρώτον, στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Εδώ να θυμίσω σε όλους μας ότι στην Ευρώπη που πένεται ενεργειακά έχουμε σχεδόν πενήντα εκατομμύρια Ευρωπαίων πολιτών που κινδυνεύουν ή είναι ήδη στο φάσμα, στον καιάδα της ενεργειακής φτώχειας. Ο δεύτερος πυλώνας είναι η στήριξη της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας και της ενεργοβόρου βαριάς βιομηχανίας και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, προκειμένου να ανταγωνιστούν στο σκληρό διεθνή ανταγωνισμό. Αυτό συνιστά μία επιτυχία, δεδομένου ότι οι Αρχηγοί Κρατών Μελών το Μάρτη -ελπίζουμε, πιστεύουμε και πιέζουμε σε αυτή την κατεύθυνση- θα δώσουν οδηγίες προς τους Υπουργούς Οικονομικών τους και τους άλλους συναρμόδιους Υπουργούς, ώστε να ληφθούν δράσεις μείωσης του ενεργειακού κόστους και των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
Εδώ, όμως, τώρα ως μία χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να συνειδητοποιήσουμε και σε ποιο επίπεδο βρισκόμαστε. Βρισκόμαστε σε ένα επίπεδο όπου η ίδια η ευρωπαϊκή οικονομία δέχεται απίστευτη, τρομακτική πίεση, πρωτοφανή στα διεθνή χρονικά, εξαιτίας του εξαιρετικού υψηλού ενεργειακού κόστους ολόκληρης της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Και θα σας θυμίσω –προς όλους τους συναδέλφους θέλω να το κάνω αυτό- μερικές παραμέτρους, οι οποίες δυστυχώς διαμορφώνουν ένα εξαιρετικά αρνητικό κλίμα για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρώτον, η επανάσταση του σχιστολιθικού αερίου στις Ηνωμένες Πολιτείες δίνει από 30% έως 200% φτηνότερο φυσικό αέριο στις επιχειρήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών. Δεύτερον, το ατύχημα στη Φουκουσίμα πριν από τρία χρόνια ώθησε πια αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και τη Γερμανία και άλλες χώρες, να αρχίσουν να αποσύρουν ή να πάρουν απόφαση για να αποσύρουν τα πυρηνικά τους εργοστάσια. Αυτό δημιουργεί μία έλλειψη σε θέματα ενεργειακής ασφάλειας.
Ασφαλώς είναι μεγάλη επιτυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να έχουμε μεγάλη εισαγωγή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, δηλαδή καθαρής ενέργειας, στο ενεργειακό ισοζύγιο όλων των κρατών. Και εδώ να πω ότι η Ελλάδα έχει ήδη επιτύχει το στόχο για τα φωτοβολταϊκά του 2020 σήμερα και ενισχύουμε και δράσεις για τα αιολικά πάρκα. Είχα την τιμή πριν λίγους μήνες να υπογράψω τρεις περιβαλλοντικές άδειες για περίπου 1.000 MW αιολικών πάρκων στα νησιά της χώρας και σε ορεινές περιοχές. Άρα και στο κομμάτι των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας γίνονται συγκεκριμένα πράγματα.
Η Ευρώπη, όμως, είναι μία οικονομική διεθνική οντότητα απόλυτα εξαρτημένη –δυστυχώς- από εισαγωγές ενεργειακών αγαθών. Δεν είναι τυχαίο ότι η διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας συνιστά πάντα κορυφαίο σημείο συνομιλίας όλων των Ευρωπαίων πολιτών με τους εκπροσώπους κρατών που τροφοδοτούν με ενεργειακά προϊόντα την Ένωση. Άρα, έχουμε ένα τεράστιο θέμα ως Ένωση να στηριχτούμε σε ενδογενείς, σε γηγενείς, σε ευρωπαϊκές πηγές ενέργειας.
Όσον αφορά την αυξημένη φορολογία, μία από τις βασικές ερωτήσεις που μου έγιναν στο Ευρωκοινοβούλιο από τους Ευρωβουλευτές είναι, τι θα κάνουν οι κυβερνήσεις για να μειώσουν τη φορολογία που δεν σχετίζεται με την παροχή αυτού καθ’ εαυτού του ενεργειακού αγαθού, αλλά που επιβάλλεται μέσω των λογαριασμών στα νοικοκυριά. Είναι μία πρακτική που ακολουθούν όλες οι κυβερνήσεις. Και αυτό συνιστά ένα πρόβλημα που θέλουμε να λυθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ασφαλώς και το ζήτημα της έλλειψης διασυνδέσεων.
Θέλω να υπενθυμίσω σε αυτό το σημείο ότι το γεγονός πως έχουμε καταβάλει μια πολύ σοβαρή προσπάθεια –πιστεύω- ώστε η χώρα μας να αποτελέσει έναν ενεργειακό κόμβο και για δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου, για παράδειγμα ο αγωγός TAP, αλλά και για δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όπως είναι το ηλεκτρικό καλώδιο, το EuroAsia Interconnector, που θα συνδέει το Ισραήλ, την Κύπρο, την Κρήτη και την ηπειρωτική Ελλάδα, πιθανά την Αθήνα με τέτοιες πηγές, συνιστά συγκεκριμένες δράσεις.
Θα ήθελα, επίσης -επειδή άκουσα και ένα τέτοιο σχολιασμό- να ξεκαθαρίσω το αν η Ελλάδα έχει ξεκάθαρο ενεργειακό στρατηγικό σχεδιασμό. Η απάντηση είναι ότι έχουμε απόλυτα σαφή, ξεκάθαρο, προσδιορισμένο, δημοσιευμένο και ακολουθούμενο ενεργειακό σχεδιασμό σε στρατηγικό μακροπρόθεσμο επίπεδο. Όμως, έχουμε ανοιχτά τα αυτιά μας και τα μάτια μας για να βλέπουμε και ποιες μεταβολές είναι υποχρεωτικό να γίνουν όταν αλλάζουν oι διεθνείς συνθήκες. Γι αυτό ακριβώς το λόγο είναι προφανές ότι έχουμε και μία ξεκάθαρη εθνική στρατηγική να αξιοποιήσουμε τα εθνικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Δεν θα πω για αυτό κάτι περισσότερο σήμερα.
Θα ήθελα να τελειώσω με αυτά που θεωρώ ότι συνιστούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να γίνεται η συζήτησή μας, λέγοντας ότι την προηγούμενη βδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποίησε την πρότασή της προς το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας και το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος για το ποια πρέπει να είναι η στρατηγική της Ένωσης σε σχέση με το ενεργειακό μείγμα και την κλιματική αλλαγή εν όψει του 2030. Όπως ξέρετε, μέχρι το 2020 η Ευρώπη έχει συγκεκριμένους ξεκάθαρους στόχους και για ζητήματα μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και για ζητήματα εισαγωγής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο και για ζητήματα εξοικονόμησης ενέργειας. Ήδη, όμως, το 2020 είναι αύριο.
Ο σχεδιασμός, λοιπόν, είναι και για την επόμενη δεκαετία, το 2030. Αν το θέλετε, αυτό συνιστά τη μάχη των μαχών που θα γίνει σήμερα και τα αμέσως επόμενα χρόνια, προκειμένου να ξεκαθαριστεί πού θα πάνε οι επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας. Και αυτό μοιραία σχετίζεται άμεσα –αμεσότατα- με την παγκόσμια –ελπίζουμε νομικά δεσμευτική- συμφωνία που θα γίνει στο Παρίσι το 2015, του χρόνου, για τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και της μείωσης των εκπομπών του θερμοκηπίου. Διότι –να το έχουμε και αυτό πάντα στο μυαλό μας- δυστυχώς ενώ ο πλανήτης για να συνεχίσει να επιβιώνει δεν μπορεί να επιτρέψει μέσα στην τρέχουσα εκατονταετία αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από 2 βαθμούς Κελσίου, τώρα πηγαίνουμε με αύξηση της θερμοκρασίας κατά 3,6 έως και 4 βαθμούς Κελσίου. Άρα, χρειάζεται και εδώ ενεργός δράση. Σε αυτό το σημείο πρέπει να πούμε ως Ευρωπαίοι πολίτες ότι είμαστε υπερήφανοι γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πρωτοπόρος στα ζητήματα της προστασίας του περιβάλλοντος.
Έρχομαι τώρα στα δικά μας θέματα. Νομίζω ότι δεν υπάρχει πολίτης σε αυτόν τον τόπο που να μην αναγνωρίζει τον πολύ σπουδαίο, τον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο που έπαιξε τις προηγούμενες δεκαετίες η ΔΕΗ και ιδιαίτερα οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ στην ανάπτυξη της χώρας.
Θα ήταν έξω από κάθε πραγματικότητα να μην αναγνωρίσουμε τον πολύ σπουδαίο ρόλο στις προηγούμενες δεκαετίες του βασικού πυλώνα ανάπτυξης και εξηλεκτρισμού της χώρας, που είναι η ΔΕΗ, και –το τονίζω- των ίδιων των εργαζομένων.Όλα αυτά βέβαια είχαν μία βασική προϋπόθεση: Να παρέχει ο ελληνικός λαός δωρεάν λιγνίτη στη ΔΕΗ. Η παροχή εκ μέρους του λαού δωρεάν λιγνίτη στη ΔΕΗ βοήθησε πραγματικά και είχαμε έναν εθνικό πρωταθλητή, μια πολύ δυνατή εταιρεία τα προηγούμενα χρόνια, που ήταν η ΔΕΗ.
Μόνο που θα πρέπει να θέσουμε όλοι στον εαυτό μας ένα βασικό ερώτημα: Είμαστε ευχαριστημένοι για το πώς η ΔΕΗ δεν αξιοποίησε, δυστυχώς, τα προηγούμενα πολλά χρόνια τη δεσπόζουσα θέση που είχε στα Βαλκάνια και είναι ίσως η μοναδική εταιρεία που δεν έχει κάνει επενδύσεις στο εξωτερικό;
Άρα θα πρέπει, εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς απέναντι στον ελληνικό λαό και τις θυσίες που υφίσταται, και να του πούμε πού κάναμε λάθος στο παρελθόν, αλλά και ποιο είναι κατά τη γνώμη μας είναι το μοντέλο που μπορεί να διορθώσει τα λάθη αυτά και να κοιτάξει αισιόδοξα το μέλλον.
Ερώτηση: Από πλευράς διοίκησης του ΑΔΜΗΕ, είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι όταν είναι 100% ιδιοκτησία της ΔΕΗ, έχει καλύτερη λειτουργία από το να ανήκει κατά 34% και εσαεί στο κράτος και να έχει ως μάνατζερ έναν πολύ έμπειρο στρατηγικό εταίρο που ξέρει να κάνει αυτήν τη δουλειά και σε άλλες χώρες; Είναι κάποιος απολύτως βέβαιος ότι ο κάθε φορά κρατικά διορισμένος διοικητής του ΑΔΜΗΕ και το κρατικά διορισμένο Διοικητικό Συμβούλιο όλων των ανάλογων εταιρειών είναι πάντα καλύτερο από πλευράς μάνατζμεντ από κάποιους άλλους που είναι στον ανταγωνισμό και διεκδικούν να κάνουν αποδοτικότερες επενδύσεις;
Επόμενο ερώτημα: Δεν έχουμε καταλάβει ότι το τοπίο σε σχέση με το ιδιοκτησιακό καθεστώς μετά το τρίτο ενεργειακό πακέτο και το ν. 4001/2011 είναι εντελώς διαφορετικό σήμερα στη χώρα απ’ ό,τι πριν από λίγο; Έχει μεγάλη σημασία ποιος είναι ο ιδιοκτήτης του ΑΔΜΗΕ ή έχει μεγάλη σημασία τι είναι υποχρεωμένος να κάνει ο ΑΔΜΗΕ, με ποια επιτόκια είναι υποχρεωμένος να το κάνει, ποιο είναι το υποχρεωτικό επενδυτικό πρόγραμμά του και ποια είναι η υποχρεωτική τιμολόγηση που πρέπει να κάνει; Όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση -και τα 28 κράτη-μέλη- έχουμε συμφωνήσει σε μερικές πολύ βασικές αρχές:
Πρώτη αρχή: Δευτερεύουσα σημασία έχει ποιος είναι ο ιδιοκτήτης. Πρωτεύουσα σημασία για τον καταναλωτή και για την κοινωνία έχει ο ανταγωνισμός, οι φθηνές τιμές και η υπακοή σε βασικά επενδυτικά και αναπτυξιακά σχέδια, που θα του επιβάλλει κάθε φορά ο ανεξάρτητος ρυθμιστής, χωρίς να γνωρίζει και χωρίς να έχει κανένα ενδιαφέρον για το ποιος είναι ο ιδιοκτήτης, ο οποίος είναι υποχρεωμένος κάθε φορά το εφαρμόζει.
Έρχομαι λοιπόν σε ένα βασικό ερώτημα.
Είμαστε ευχαριστημένοι, ως Ελλάδα, που από το 1982 συζητείται η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα και δεν το έχει κάνει κανένας; Αν είμαστε ευχαριστημένοι, να το συνεχίσουμε αυτό το μοντέλο. Είμαστε ευχαριστημένοι από το γεγονός ότι οι Κυκλάδες και όλα τα νησιά του Αιγαίου δεν είναι συνδεδεμένα ηλεκτρικά με την ηπειρωτική Ελλάδα και πληρώνει –σας παρακαλώ, κύριοι συνάδελφοι, να το προσέξετε, γιατί ξέρω ότι θα εντυπωσιαστείτε!- κάθε χρόνο ο ελληνικός λαός για το diesel και το μαζούτ που καίμε στα νησιά 1 δισεκατομμύριο ευρώ;
Όποιοι είναι ευχαριστημένοι με αυτό το μοντέλο, να το συνεχίσουμε.
Ερχόμαστε, λοιπόν, και λέμε το εξής. Είμαστε ευχαριστημένοι από το ότι δεν έχουμε καμμία καλή, υψηλού επιπέδου διασύνδεση με την Ιταλία; Επειδή, λοιπόν, δεν μπορεί να είμαστε ευχαριστημένοι, πρέπει να επιλέξουμε, πρέπει να κάνουμε μια βασική επιλογή. Θέλουμε επενδυτικά κεφάλαια ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων που χρειάζεται ο ΑΔΜΗΕ, ναι ή όχι; Και επειδή η απάντηση είναι προφανής, ότι δηλαδή ναι, θέλουμε 2,5 δισεκατομμύρια τώρα, το ερώτημα είναι, ποιος θα τα δώσει. Γιατί για να τα δώσει ο ΑΔΜΗΕ, πρέπει να τα πληρώσει ο ελληνικός λαός. Είναι ξεκάθαρο, δεν μπορεί να τα βρει από πουθενά αλλού. Ο ιδιοκτήτης του πρέπει να έχει φερεγγυότητα προς τις τράπεζες για να δανειστεί με χαμηλό επιτόκιο.
Έρχομαι και σε ένα ακόμη σημείο και τελειώνω μ’ αυτό. Πριν λίγο καιρό έγινε ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ. Ο ΔΕΣΦΑ είναι το ανάλογο στο φυσικό αέριο με τον ΑΔΜΗΕ, δηλαδή είναι ο βασικός φορέας, το βασικό δίκτυο μεταφοράς υψηλής πίεσης φυσικού αερίου σε όλη τη χώρα. Αντίστοιχος είναι ο ΑΔΜΗΕ για την υψηλή τάση στην ηλεκτρική ενέργεια.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το γεγονός ότι διοικεί –θα τον διοικεί σε λίγο- τον ΔΕΣΦΑ ένας από τους μεγαλύτερους παρόχους φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συζητά πάντα σε κορυφαίο επίπεδο συνιστά αρνητική θέση ή γεωπολιτική αναβάθμιση της χώρας;
Διότι αν είναι έτσι, να ξέρω ότι για παράδειγμα την GASPROM, που τροφοδοτεί κατά 50% τη Γερμανία, δεν μπορώ να την αντιμετωπίσω διαφορετικά.
Άρα, λοιπόν, συνοψίζω με τα εξής: Είναι απολύτως βέβαιο ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια πολύ μεγάλη ενεργειακή πρόκληση. Η πρόκληση αυτή είναι φτηνό ηλεκτρικό ρεύμα στον πολίτη, στη μικρομεσαία επιχείρηση και στη βαριά ενεργοβόρο ελληνική βιομηχανία η οποία, αν δεν λάβουμε μέτρα, είναι βέβαιο ότι θα κλείσει. Για να γίνει αυτό, πρέπει να στηριχθούμε σε συγκεκριμένες διαφανείς διαδικασίες διεθνών διαγωνισμών που θα πείθουν το εθνικό Κοινοβούλιο και τον ελληνικό λαό ότι έχουν ακολουθηθεί όλες οι ασφαλιστικές δικλείδες.
Νομίζω ότι είναι πάρα πολύ σωστή η παρατήρηση του Εισηγητή του ΠΑΣΟΚ Χρήστου Γκόκα, που είπε πως πριν προχωρήσει ο οποιοσδήποτε σε διαγωνισμό για τον ΑΔΜΗΕ, θα πρέπει -όπως προβλέπεται αντίστοιχα για άλλες περιπτώσεις, αλλά θα πρέπει να το επαναβεβαιώσουμε- η αντίστοιχη αρμόδια Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής να δει ποιες προκηρύξεις διαγωνισμών θα υπάρξουν, να κάνει παρατηρήσεις, ώστε όλοι μαζί ως εθνικό Κοινοβούλιο να είμαστε βέβαιοι ότι κάνουμε ένα διαφανή διαγωνισμό που θα έχει τα μέγιστα δυνατά οφέλη για την εθνική οικονομία, αλλά και το μέγιστο τελικό αποτέλεσμα για τον Έλληνα πολίτη.
Τελειώνω με μια φράση για τους εργαζόμενους του ΑΔΜΗΕ. Οφείλω απ’ αυτό το βήμα του Εθνικού Κοινοβουλίου να σημειώσω ότι στον ΑΔΜΗΕ υπάρχει ένα υψηλότατου επιπέδου επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό και είναι τιμή όλοι αυτοί οι άνθρωποι να έχουν στηρίξει αυτό το βασικό ενεργειακό κορμό σε αντίξοες, σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Έχει όμως μεγάλη σημασία να αισθανθούν ασφαλείς εργασιακά. Έχουμε χρέος ως Εθνικό Κοινοβούλιο –και η Κυβέρνηση αυτό ακριβώς θα πράξει- να διασφαλίσουμε τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων του ΑΔΜΗΕ και ταυτόχρονα να ικανοποιήσουμε το πάγιο αίτημα του φορέα, προκειμένου να στελεχωθεί και με νέο προσωπικό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. Είμαι βέβαιος ότι και στη συζήτηση που θα επακολουθήσει και στις παρεμβάσεις των Κοινοβουλευτικών Εκπροσώπων, ανεξάρτητα από τη διαφορετική τοποθέτηση που μπορεί να έχει ο καθένας στο συγκεκριμένο θέμα, στο τέλος αυτό που θα προκύψει θα είναι κάτι πραγματικά χρήσιμο για την εθνική οικονομία και τον Έλληνα πολίτη.
Ευχαριστώ πολύ.»
Αναλυτικά, ο κ. Μανιάτης, στην ομιλία του ανέφερε:
«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, άκουσα με πολύ προσοχή όλους τους συναδέλφους. Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω λίγο διαφορετικά από ό,τι είχα προγραμματίσει.
Καταρχήν άκουσα ότι με την ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ ξεπουλιέται εθνική περιουσία, δηλαδή τα δύο στάδια που έχουμε -το πρώτο είναι ο απόλυτος ιδιοκτησιακός διαχωρισμός από τη ΔΕΗ, της οποίας ο ΑΔΜΗΕ είναι κατά 100% θυγατρική εταιρεία, και το δεύτερο είναι το γεγονός ότι θα μπει ταυτόχρονα στρατηγικός εταίρος- συνιστούν ξεπούλημα. Δηλαδή για να ξέρουμε τι λέμε, έχουν ξεπουλήσει την περιουσία τους οι ακόλουθες χώρες που έχουν πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισμό: Η Γερμανία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Δανία, η Σουηδία, η Φινλανδία, η Τσεχία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Ρουμανία και η Πολωνία. Αυτές οι χώρες έχουν απόλυτο, πλήρη ιδιοκτησιακό διαχωρισμό από την αντίστοιχη ΔΕΗ τους ή τον αντίστοιχο φορέα.
Το δεύτερο θέμα είναι αν η εταιρεία η οποία προκύπτει –ούσα πια απολύτως διαχωρισμένη από το βασικό πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας- είναι ιδιωτική ή κρατική. Στην Πορτογαλία το κράτος έχει το 11%. Στην Ισπανία το κράτος έχει το 20%. Στην Ιταλία η αντίστοιχη ιταλική ΔΕΗ, η ENEL, έχει το 5%. Στη Γερμανία στους τρεις από τους τέσσερις διαχειριστές, στον πρώτο το κράτος έχει 0%, στο δεύτερο το κράτος έχει 0% και στον τρίτο έχει 25%. Στο Ηνωμένο Βασίλειο το κράτος έχει σχεδόν 0%.
Άρα, για να βάλουμε τη συζήτηση μας σε ένα πλαίσιο ορθολογισμού και κατανόησης, το να διαχωρίσεις ιδιοκτησιακά το διαχειριστή του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας από το βασικό πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας, όχι μόνο δεν συνιστά ξεπούλημα, αλλά είναι αυτό που ουσιαστικά επιβάλλεται, προκειμένου να υπάρχει ανταγωνισμός, δηλαδή στο τέλος της ημέρας να υπάρχουν φθηνές τιμές για τον καταναλωτή. Γιατί είναι παραλογισμός ο βασικός πάροχος και ο βασικός υποδοχέας της ίδιας της παραγωγής να είναι το ίδιο μαγαζί. Και αυτό πια έχει τελειώσει. Εμείς ως εκπρόσωποι των καταναλωτών, των πολιτών απαιτούμε το μέγιστο δυνατό ανταγωνισμό, για να έχουμε φθηνές τιμές. Εκτός αν κάποιος μου πει ότι όταν έχουμε μονοπώλια, είτε ιδιωτικά είτε κρατικά, τότε αυτό συμφέρει τον καταναλωτή.
Άκουσα επίσης και την ενδιαφέρουσα έκφραση –και συμφωνώ απόλυτα- ότι υπάρχει η στρατηγική για την ενεργειακή δημοκρατία. Προφανώς ο Τζέρεμι Ρίφκιν, όταν πριν από αρκετά χρόνια δημοσίευσε το σχετικό του βιβλίο, είχε άλλα πράγματα στο μυαλό του. Πάντως, πρέπει να σας πω ότι μεγάλο κομμάτι της ενεργειακής δημοκρατίας σήμερα στην Ελλάδα εφαρμόζεται. Εξηγώ: Ενεργειακή δημοκρατία σημαίνει να νοιάζεται η πολιτεία για τους κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστερους και να τους παρέχει φθηνή ηλεκτρική ενέργεια, φθηνότερη απ’ ό,τι σε αυτούς που έχουν και κατέχουν.
Σήμερα, λοιπόν, στην Ελλάδα 500.000 νοικοκυριά, σχεδόν 1,5-2 εκατομμύρια Έλληνες, έχουν φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα από τα νοικοκυριά μεσαίου εισοδήματος μέσω του κοινωνικού οικιακού τιμολογίου με έκπτωση έως και 42%. Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εφάρμοσε αποκλειστικό οικονομικό κριτήριο -κριτήριο εισοδήματος, κριτήριο ανεργίας, κριτήριο ατόμων με αναπηρία- και δίνει φθηνότερο ηλεκτρικό ρεύμα σε αυτούς που το έχουν μεγάλη ανάγκη.
Ενεργειακή δημοκρατία, όμως, σημαίνει και κάτι άλλο: Να νοιάζεσαι για να μικρύνεις, να ελαχιστοποιήσεις το ενεργειακό κόστος αυτών που πραγματικά δεν έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στο σχετικό καθημερινό ή μηνιαίο ή ετήσιο κόστος για την ενέργειά τους. Με άλλα λόγια, εάν θέλεις να έχεις ενεργειακή δημοκρατία, πρέπει να βάλεις ως κορωνίδα των ενεργειακών σου πολιτικών το ζήτημα της εξοικονόμησης της ενέργειας. Γιατί τα πλούσια νοικοκυριά έχουν μονωμένα σπίτια και ζουν σε καλές κατασκευές. Αυτοί που δεν ζουν σε καλές κατασκευές είναι τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, οι άνεργοι, τα φτωχά νοικοκυριά. Άρα, οποιαδήποτε δράση ενίσχυσης της ενεργειακής θωράκισης των κατοικιών αυτού του τόπου συνιστά δράση στήριξης της ενεργειακής δημοκρατίας.
Σε αυτό το σημείο η Ελλάδα είναι επίσης πρωτοπόρα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ξεκινήσαμε πριν τρία χρόνια και σήμερα διατίθεται κονδύλι 1,2 δις ευρώ για εξοικονόμηση ενέργειας σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος και για εξοικονόμηση ενέργειας σε δημόσια και δημοτικά κτήρια. Είναι αναλογικά το μεγαλύτερο ποσοστό σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Και στην καινούργια προγραμματική περίοδο διεκδικούμε και θα το καταφέρουμε το κονδύλι του 1,2 δισεκατομμυρίου να αυξηθεί κατά 50%. Και πρέπει να σας ότι ως Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ως Προεδρεύων του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας, όταν παρουσίασα στους συναδέλφους μου Υπουργούς Ενέργειας αλλά και στο Ευρωκοινοβούλιο πριν από λίγες μέρες τις προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας, ξεκαθάρισα ότι κορυφαία προτεραιότητα της Ελληνικής Προεδρίας είναι η ύπαρξη της εξοικονόμησης ενέργειας και της ενεργειακής αποδοτικότητας να συνιστούν κορυφαία επιλογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Άρα, για να βάλουμε ένα πλαίσιο συζήτησης, σ’ αυτόν εδώ τον τόπο γίνονται πράγματα που συνιστούν δράσεις στήριξης και της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας και της μείωσης του κόστους ενέργειας προς τα νοικοκυριά και κάθε προσπάθεια που μπορεί να γίνει προς αυτή την κατεύθυνση. Είμαστε ευχαριστημένοι; Προφανώς όχι. Προφανώς, ο τόπος, η κοινωνία, η εθνική οικονομία, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ακόμη και οι μεγάλες ενεργοβόρες επιχειρήσεις, το νοικοκυριό μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος θέλει και πάρα πολλά άλλα, γιατί η χώρα βρίσκεται σε μία τεράστια κρίση με απίστευτα ποσοστά ανεργίας. Άρα, έχουμε χρέος από τη δική μας οπτική γωνία ως Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής να εξαντλούμε κάθε φορά τη δυνατότητα του Κρατικού Προϋπολογισμού, των δράσεων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, της ώθησης με κάθε τρόπο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να παίρνονται αποφάσεις προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Θέλετε ένα ακόμη αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών; Στο Συμβούλιο Κορυφής του Μαρτίου, οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών, δηλαδή Πρωθυπουργοί και Αρχηγοί κρατών θα έχουν ως αποκλειστικό θέμα τα θέματα της ενέργειας με δύο βασικούς πυλώνες: Πρώτον, στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Εδώ να θυμίσω σε όλους μας ότι στην Ευρώπη που πένεται ενεργειακά έχουμε σχεδόν πενήντα εκατομμύρια Ευρωπαίων πολιτών που κινδυνεύουν ή είναι ήδη στο φάσμα, στον καιάδα της ενεργειακής φτώχειας. Ο δεύτερος πυλώνας είναι η στήριξη της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας και της ενεργοβόρου βαριάς βιομηχανίας και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, προκειμένου να ανταγωνιστούν στο σκληρό διεθνή ανταγωνισμό. Αυτό συνιστά μία επιτυχία, δεδομένου ότι οι Αρχηγοί Κρατών Μελών το Μάρτη -ελπίζουμε, πιστεύουμε και πιέζουμε σε αυτή την κατεύθυνση- θα δώσουν οδηγίες προς τους Υπουργούς Οικονομικών τους και τους άλλους συναρμόδιους Υπουργούς, ώστε να ληφθούν δράσεις μείωσης του ενεργειακού κόστους και των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
Εδώ, όμως, τώρα ως μία χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να συνειδητοποιήσουμε και σε ποιο επίπεδο βρισκόμαστε. Βρισκόμαστε σε ένα επίπεδο όπου η ίδια η ευρωπαϊκή οικονομία δέχεται απίστευτη, τρομακτική πίεση, πρωτοφανή στα διεθνή χρονικά, εξαιτίας του εξαιρετικού υψηλού ενεργειακού κόστους ολόκληρης της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Και θα σας θυμίσω –προς όλους τους συναδέλφους θέλω να το κάνω αυτό- μερικές παραμέτρους, οι οποίες δυστυχώς διαμορφώνουν ένα εξαιρετικά αρνητικό κλίμα για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρώτον, η επανάσταση του σχιστολιθικού αερίου στις Ηνωμένες Πολιτείες δίνει από 30% έως 200% φτηνότερο φυσικό αέριο στις επιχειρήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών. Δεύτερον, το ατύχημα στη Φουκουσίμα πριν από τρία χρόνια ώθησε πια αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και τη Γερμανία και άλλες χώρες, να αρχίσουν να αποσύρουν ή να πάρουν απόφαση για να αποσύρουν τα πυρηνικά τους εργοστάσια. Αυτό δημιουργεί μία έλλειψη σε θέματα ενεργειακής ασφάλειας.
Ασφαλώς είναι μεγάλη επιτυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να έχουμε μεγάλη εισαγωγή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, δηλαδή καθαρής ενέργειας, στο ενεργειακό ισοζύγιο όλων των κρατών. Και εδώ να πω ότι η Ελλάδα έχει ήδη επιτύχει το στόχο για τα φωτοβολταϊκά του 2020 σήμερα και ενισχύουμε και δράσεις για τα αιολικά πάρκα. Είχα την τιμή πριν λίγους μήνες να υπογράψω τρεις περιβαλλοντικές άδειες για περίπου 1.000 MW αιολικών πάρκων στα νησιά της χώρας και σε ορεινές περιοχές. Άρα και στο κομμάτι των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας γίνονται συγκεκριμένα πράγματα.
Η Ευρώπη, όμως, είναι μία οικονομική διεθνική οντότητα απόλυτα εξαρτημένη –δυστυχώς- από εισαγωγές ενεργειακών αγαθών. Δεν είναι τυχαίο ότι η διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας συνιστά πάντα κορυφαίο σημείο συνομιλίας όλων των Ευρωπαίων πολιτών με τους εκπροσώπους κρατών που τροφοδοτούν με ενεργειακά προϊόντα την Ένωση. Άρα, έχουμε ένα τεράστιο θέμα ως Ένωση να στηριχτούμε σε ενδογενείς, σε γηγενείς, σε ευρωπαϊκές πηγές ενέργειας.
Όσον αφορά την αυξημένη φορολογία, μία από τις βασικές ερωτήσεις που μου έγιναν στο Ευρωκοινοβούλιο από τους Ευρωβουλευτές είναι, τι θα κάνουν οι κυβερνήσεις για να μειώσουν τη φορολογία που δεν σχετίζεται με την παροχή αυτού καθ’ εαυτού του ενεργειακού αγαθού, αλλά που επιβάλλεται μέσω των λογαριασμών στα νοικοκυριά. Είναι μία πρακτική που ακολουθούν όλες οι κυβερνήσεις. Και αυτό συνιστά ένα πρόβλημα που θέλουμε να λυθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ασφαλώς και το ζήτημα της έλλειψης διασυνδέσεων.
Θέλω να υπενθυμίσω σε αυτό το σημείο ότι το γεγονός πως έχουμε καταβάλει μια πολύ σοβαρή προσπάθεια –πιστεύω- ώστε η χώρα μας να αποτελέσει έναν ενεργειακό κόμβο και για δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου, για παράδειγμα ο αγωγός TAP, αλλά και για δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όπως είναι το ηλεκτρικό καλώδιο, το EuroAsia Interconnector, που θα συνδέει το Ισραήλ, την Κύπρο, την Κρήτη και την ηπειρωτική Ελλάδα, πιθανά την Αθήνα με τέτοιες πηγές, συνιστά συγκεκριμένες δράσεις.
Θα ήθελα, επίσης -επειδή άκουσα και ένα τέτοιο σχολιασμό- να ξεκαθαρίσω το αν η Ελλάδα έχει ξεκάθαρο ενεργειακό στρατηγικό σχεδιασμό. Η απάντηση είναι ότι έχουμε απόλυτα σαφή, ξεκάθαρο, προσδιορισμένο, δημοσιευμένο και ακολουθούμενο ενεργειακό σχεδιασμό σε στρατηγικό μακροπρόθεσμο επίπεδο. Όμως, έχουμε ανοιχτά τα αυτιά μας και τα μάτια μας για να βλέπουμε και ποιες μεταβολές είναι υποχρεωτικό να γίνουν όταν αλλάζουν oι διεθνείς συνθήκες. Γι αυτό ακριβώς το λόγο είναι προφανές ότι έχουμε και μία ξεκάθαρη εθνική στρατηγική να αξιοποιήσουμε τα εθνικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Δεν θα πω για αυτό κάτι περισσότερο σήμερα.
Θα ήθελα να τελειώσω με αυτά που θεωρώ ότι συνιστούν το πλαίσιο μέσα στο οποίο πρέπει να γίνεται η συζήτησή μας, λέγοντας ότι την προηγούμενη βδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποίησε την πρότασή της προς το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας και το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος για το ποια πρέπει να είναι η στρατηγική της Ένωσης σε σχέση με το ενεργειακό μείγμα και την κλιματική αλλαγή εν όψει του 2030. Όπως ξέρετε, μέχρι το 2020 η Ευρώπη έχει συγκεκριμένους ξεκάθαρους στόχους και για ζητήματα μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και για ζητήματα εισαγωγής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό ισοζύγιο και για ζητήματα εξοικονόμησης ενέργειας. Ήδη, όμως, το 2020 είναι αύριο.
Ο σχεδιασμός, λοιπόν, είναι και για την επόμενη δεκαετία, το 2030. Αν το θέλετε, αυτό συνιστά τη μάχη των μαχών που θα γίνει σήμερα και τα αμέσως επόμενα χρόνια, προκειμένου να ξεκαθαριστεί πού θα πάνε οι επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας. Και αυτό μοιραία σχετίζεται άμεσα –αμεσότατα- με την παγκόσμια –ελπίζουμε νομικά δεσμευτική- συμφωνία που θα γίνει στο Παρίσι το 2015, του χρόνου, για τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής και της μείωσης των εκπομπών του θερμοκηπίου. Διότι –να το έχουμε και αυτό πάντα στο μυαλό μας- δυστυχώς ενώ ο πλανήτης για να συνεχίσει να επιβιώνει δεν μπορεί να επιτρέψει μέσα στην τρέχουσα εκατονταετία αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από 2 βαθμούς Κελσίου, τώρα πηγαίνουμε με αύξηση της θερμοκρασίας κατά 3,6 έως και 4 βαθμούς Κελσίου. Άρα, χρειάζεται και εδώ ενεργός δράση. Σε αυτό το σημείο πρέπει να πούμε ως Ευρωπαίοι πολίτες ότι είμαστε υπερήφανοι γιατί η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πρωτοπόρος στα ζητήματα της προστασίας του περιβάλλοντος.
Έρχομαι τώρα στα δικά μας θέματα. Νομίζω ότι δεν υπάρχει πολίτης σε αυτόν τον τόπο που να μην αναγνωρίζει τον πολύ σπουδαίο, τον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο που έπαιξε τις προηγούμενες δεκαετίες η ΔΕΗ και ιδιαίτερα οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ στην ανάπτυξη της χώρας.
Θα ήταν έξω από κάθε πραγματικότητα να μην αναγνωρίσουμε τον πολύ σπουδαίο ρόλο στις προηγούμενες δεκαετίες του βασικού πυλώνα ανάπτυξης και εξηλεκτρισμού της χώρας, που είναι η ΔΕΗ, και –το τονίζω- των ίδιων των εργαζομένων.Όλα αυτά βέβαια είχαν μία βασική προϋπόθεση: Να παρέχει ο ελληνικός λαός δωρεάν λιγνίτη στη ΔΕΗ. Η παροχή εκ μέρους του λαού δωρεάν λιγνίτη στη ΔΕΗ βοήθησε πραγματικά και είχαμε έναν εθνικό πρωταθλητή, μια πολύ δυνατή εταιρεία τα προηγούμενα χρόνια, που ήταν η ΔΕΗ.
Μόνο που θα πρέπει να θέσουμε όλοι στον εαυτό μας ένα βασικό ερώτημα: Είμαστε ευχαριστημένοι για το πώς η ΔΕΗ δεν αξιοποίησε, δυστυχώς, τα προηγούμενα πολλά χρόνια τη δεσπόζουσα θέση που είχε στα Βαλκάνια και είναι ίσως η μοναδική εταιρεία που δεν έχει κάνει επενδύσεις στο εξωτερικό;
Άρα θα πρέπει, εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς απέναντι στον ελληνικό λαό και τις θυσίες που υφίσταται, και να του πούμε πού κάναμε λάθος στο παρελθόν, αλλά και ποιο είναι κατά τη γνώμη μας είναι το μοντέλο που μπορεί να διορθώσει τα λάθη αυτά και να κοιτάξει αισιόδοξα το μέλλον.
Ερώτηση: Από πλευράς διοίκησης του ΑΔΜΗΕ, είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι όταν είναι 100% ιδιοκτησία της ΔΕΗ, έχει καλύτερη λειτουργία από το να ανήκει κατά 34% και εσαεί στο κράτος και να έχει ως μάνατζερ έναν πολύ έμπειρο στρατηγικό εταίρο που ξέρει να κάνει αυτήν τη δουλειά και σε άλλες χώρες; Είναι κάποιος απολύτως βέβαιος ότι ο κάθε φορά κρατικά διορισμένος διοικητής του ΑΔΜΗΕ και το κρατικά διορισμένο Διοικητικό Συμβούλιο όλων των ανάλογων εταιρειών είναι πάντα καλύτερο από πλευράς μάνατζμεντ από κάποιους άλλους που είναι στον ανταγωνισμό και διεκδικούν να κάνουν αποδοτικότερες επενδύσεις;
Επόμενο ερώτημα: Δεν έχουμε καταλάβει ότι το τοπίο σε σχέση με το ιδιοκτησιακό καθεστώς μετά το τρίτο ενεργειακό πακέτο και το ν. 4001/2011 είναι εντελώς διαφορετικό σήμερα στη χώρα απ’ ό,τι πριν από λίγο; Έχει μεγάλη σημασία ποιος είναι ο ιδιοκτήτης του ΑΔΜΗΕ ή έχει μεγάλη σημασία τι είναι υποχρεωμένος να κάνει ο ΑΔΜΗΕ, με ποια επιτόκια είναι υποχρεωμένος να το κάνει, ποιο είναι το υποχρεωτικό επενδυτικό πρόγραμμά του και ποια είναι η υποχρεωτική τιμολόγηση που πρέπει να κάνει; Όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση -και τα 28 κράτη-μέλη- έχουμε συμφωνήσει σε μερικές πολύ βασικές αρχές:
Πρώτη αρχή: Δευτερεύουσα σημασία έχει ποιος είναι ο ιδιοκτήτης. Πρωτεύουσα σημασία για τον καταναλωτή και για την κοινωνία έχει ο ανταγωνισμός, οι φθηνές τιμές και η υπακοή σε βασικά επενδυτικά και αναπτυξιακά σχέδια, που θα του επιβάλλει κάθε φορά ο ανεξάρτητος ρυθμιστής, χωρίς να γνωρίζει και χωρίς να έχει κανένα ενδιαφέρον για το ποιος είναι ο ιδιοκτήτης, ο οποίος είναι υποχρεωμένος κάθε φορά το εφαρμόζει.
Έρχομαι λοιπόν σε ένα βασικό ερώτημα.
Είμαστε ευχαριστημένοι, ως Ελλάδα, που από το 1982 συζητείται η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα και δεν το έχει κάνει κανένας; Αν είμαστε ευχαριστημένοι, να το συνεχίσουμε αυτό το μοντέλο. Είμαστε ευχαριστημένοι από το γεγονός ότι οι Κυκλάδες και όλα τα νησιά του Αιγαίου δεν είναι συνδεδεμένα ηλεκτρικά με την ηπειρωτική Ελλάδα και πληρώνει –σας παρακαλώ, κύριοι συνάδελφοι, να το προσέξετε, γιατί ξέρω ότι θα εντυπωσιαστείτε!- κάθε χρόνο ο ελληνικός λαός για το diesel και το μαζούτ που καίμε στα νησιά 1 δισεκατομμύριο ευρώ;
Όποιοι είναι ευχαριστημένοι με αυτό το μοντέλο, να το συνεχίσουμε.
Ερχόμαστε, λοιπόν, και λέμε το εξής. Είμαστε ευχαριστημένοι από το ότι δεν έχουμε καμμία καλή, υψηλού επιπέδου διασύνδεση με την Ιταλία; Επειδή, λοιπόν, δεν μπορεί να είμαστε ευχαριστημένοι, πρέπει να επιλέξουμε, πρέπει να κάνουμε μια βασική επιλογή. Θέλουμε επενδυτικά κεφάλαια ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων που χρειάζεται ο ΑΔΜΗΕ, ναι ή όχι; Και επειδή η απάντηση είναι προφανής, ότι δηλαδή ναι, θέλουμε 2,5 δισεκατομμύρια τώρα, το ερώτημα είναι, ποιος θα τα δώσει. Γιατί για να τα δώσει ο ΑΔΜΗΕ, πρέπει να τα πληρώσει ο ελληνικός λαός. Είναι ξεκάθαρο, δεν μπορεί να τα βρει από πουθενά αλλού. Ο ιδιοκτήτης του πρέπει να έχει φερεγγυότητα προς τις τράπεζες για να δανειστεί με χαμηλό επιτόκιο.
Έρχομαι και σε ένα ακόμη σημείο και τελειώνω μ’ αυτό. Πριν λίγο καιρό έγινε ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ. Ο ΔΕΣΦΑ είναι το ανάλογο στο φυσικό αέριο με τον ΑΔΜΗΕ, δηλαδή είναι ο βασικός φορέας, το βασικό δίκτυο μεταφοράς υψηλής πίεσης φυσικού αερίου σε όλη τη χώρα. Αντίστοιχος είναι ο ΑΔΜΗΕ για την υψηλή τάση στην ηλεκτρική ενέργεια.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το γεγονός ότι διοικεί –θα τον διοικεί σε λίγο- τον ΔΕΣΦΑ ένας από τους μεγαλύτερους παρόχους φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που συζητά πάντα σε κορυφαίο επίπεδο συνιστά αρνητική θέση ή γεωπολιτική αναβάθμιση της χώρας;
Διότι αν είναι έτσι, να ξέρω ότι για παράδειγμα την GASPROM, που τροφοδοτεί κατά 50% τη Γερμανία, δεν μπορώ να την αντιμετωπίσω διαφορετικά.
Άρα, λοιπόν, συνοψίζω με τα εξής: Είναι απολύτως βέβαιο ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια πολύ μεγάλη ενεργειακή πρόκληση. Η πρόκληση αυτή είναι φτηνό ηλεκτρικό ρεύμα στον πολίτη, στη μικρομεσαία επιχείρηση και στη βαριά ενεργοβόρο ελληνική βιομηχανία η οποία, αν δεν λάβουμε μέτρα, είναι βέβαιο ότι θα κλείσει. Για να γίνει αυτό, πρέπει να στηριχθούμε σε συγκεκριμένες διαφανείς διαδικασίες διεθνών διαγωνισμών που θα πείθουν το εθνικό Κοινοβούλιο και τον ελληνικό λαό ότι έχουν ακολουθηθεί όλες οι ασφαλιστικές δικλείδες.
Νομίζω ότι είναι πάρα πολύ σωστή η παρατήρηση του Εισηγητή του ΠΑΣΟΚ Χρήστου Γκόκα, που είπε πως πριν προχωρήσει ο οποιοσδήποτε σε διαγωνισμό για τον ΑΔΜΗΕ, θα πρέπει -όπως προβλέπεται αντίστοιχα για άλλες περιπτώσεις, αλλά θα πρέπει να το επαναβεβαιώσουμε- η αντίστοιχη αρμόδια Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής να δει ποιες προκηρύξεις διαγωνισμών θα υπάρξουν, να κάνει παρατηρήσεις, ώστε όλοι μαζί ως εθνικό Κοινοβούλιο να είμαστε βέβαιοι ότι κάνουμε ένα διαφανή διαγωνισμό που θα έχει τα μέγιστα δυνατά οφέλη για την εθνική οικονομία, αλλά και το μέγιστο τελικό αποτέλεσμα για τον Έλληνα πολίτη.
Τελειώνω με μια φράση για τους εργαζόμενους του ΑΔΜΗΕ. Οφείλω απ’ αυτό το βήμα του Εθνικού Κοινοβουλίου να σημειώσω ότι στον ΑΔΜΗΕ υπάρχει ένα υψηλότατου επιπέδου επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό και είναι τιμή όλοι αυτοί οι άνθρωποι να έχουν στηρίξει αυτό το βασικό ενεργειακό κορμό σε αντίξοες, σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Έχει όμως μεγάλη σημασία να αισθανθούν ασφαλείς εργασιακά. Έχουμε χρέος ως Εθνικό Κοινοβούλιο –και η Κυβέρνηση αυτό ακριβώς θα πράξει- να διασφαλίσουμε τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων του ΑΔΜΗΕ και ταυτόχρονα να ικανοποιήσουμε το πάγιο αίτημα του φορέα, προκειμένου να στελεχωθεί και με νέο προσωπικό.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. Είμαι βέβαιος ότι και στη συζήτηση που θα επακολουθήσει και στις παρεμβάσεις των Κοινοβουλευτικών Εκπροσώπων, ανεξάρτητα από τη διαφορετική τοποθέτηση που μπορεί να έχει ο καθένας στο συγκεκριμένο θέμα, στο τέλος αυτό που θα προκύψει θα είναι κάτι πραγματικά χρήσιμο για την εθνική οικονομία και τον Έλληνα πολίτη.
Ευχαριστώ πολύ.»