Να ανατρέψουμε τη νεοφιλελεύθερη επίθεση στην Υγεία. Η ζωή μας δεν αποτελεί «κόστος» !
Τα χτυπήματα που δέχεται η Δημόσια Υγεία τα ζούμε σήμερα πιο πολύ από ποτέ στο πετσί μας. Δεν αποτελεί βεβαίως ...μεμονωμένο περιστατικό. Από το ’90 κι ύστερα, στην Ευρώπη η μόρφωση και η υγεία, οι κοινωνικές παροχές και τα εργατικά δικαιώματα γενικά, άρχισαν να θεωρούνται «περιττά έξοδα».
Η «συρρίκνωση του κράτους» που ΔΗΘΕΝ ευαγγελίζονταν οι νεοφιλελεύθεροι αφορούσε αποκλειστικά τις περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες,παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα προ μνημονίων ήταν ήδη ουραγός στην ΕΕ σε δαπάνες για υγεία και παιδεία, και παρ’ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν αποτελούσαν ούτε το 7%, αρκετά κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η παιδεία και η υγεία άρχισαν να θεωρούνται πεδία για «επενδυτική» δραστηριότητα. Φυσικά κανείς δεν αναφέρει ότι η Ελλάδα κάνει πρωταθλητισμό στις εξοπλιστικές δαπάνες (το υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε., 2η θέση στο ΝΑΤΟ), στον αριθμό αστυνομικών (πάνω από 50.000-με διπλάσιο σχεδόν ποσοστό από τις «αστυνομοκρατούμενες» ΗΠΑ), στον αριθμό στρατηγών (το ελληνικό δημόσιο μισθοδοτεί όσους και οι ΗΠΑ).
Την ίδια στιγμή, από την προ μνημονίων κιόλας εποχή, τα συνδικάτα στη δημόσια υγεία, παιδεία, ασφαλιστικά ταμεία, πυροσβεστική, δασοφύλαξη, δήμους, άφηναν κραυγές αγωνίας για τα κενά δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας που υπονομεύουν διαρκώς το επίπεδο παροχής υπηρεσιών. Στα εργασιακά, εξαπλώθηκαν σχεδόν καθολικά οι ελαστικές σχέσεις εργασίας στο όνομα της «καταπολέμησης της ανεργίας». Προσωρινή εργασία, ελεεινός μισθός, χωρίς συλλογική σύμβαση , ασφάλιση, ωράριο και με υποχρεώσεις «λάστιχο», ακόμα κι ενοικίαση εργαζομένων (το σύγχρονο δουλεμπόριο). Σε επίπεδο Ε.Ε. αυτή ήταν η κατεύθυνση τα προηγούμενα 20 χρόνια, προωθώντας την περίφημη flexicurity.
Τα νεοφιλελεύθερα παραμύθια (πχ «υπέρογκο κράτος», «δεν παράγουμε») στόχευαν και στοχεύουν να κάνουν τον ελληνικό καπιταλισμό… αόρατο. Γιατί από όλη αυτήν την ιστορία υπάρχουν και κερδισμένοι. Οι μεγαλοεργοδότες, που τα μέτρα των μνημονίων τα σχεδιάζουν από το 1990, απλά πασχίζουν για τη μείωση του εργατικού κόστους. Και το καταφέρανε: από 75% το 1984 το μερίδιο της μισθωτής εργασίας έπεσε στο 66,7% το 2004 και στο 64,8% το 2005.Αυτό εννοούν ως «ανάπτυξη». Την τελευταία διετία, οι ελληνικές εισηγμένες στο χρηματιστήριο επιχειρήσεις είναι πρωταθλητές κερδοφορίας, ενώ ο δείκτης κοινωνικής ανισότητας αυξήθηκε κατά 20%. 216 ελληνικές πολυεθνικές πρωταγωνιστούν σε παραγωγή, κέρδη, ξένες επενδύσεις, εξαγωγές, εξαγορές άλλων εταιρειών. Τράπεζες, οφσόρ, βιομηχανίες και εφοπλιστές με «ελληνικό αίμα» έχουν συσσωρεύσει τέτοιον πλούτο δισεκατομμυρίων, ώστε ένα 10% να δεσμευότανε «έκτακτα» (ας πούμε «χαράτσι για τους πλούσιους»), θα έφτανε για να εκμηδενιστεί το ελληνικό χρέος. Αλλά φευ...Λεφτά υπάρχουν αμύθητα, και βγαίνουν μόνο πάνω στο σβέρκο μας.
Η κατάσταση στον κλάδο της Υγείας
Η Δημόσια Υγεία τα προηγούμενα χρόνια δέχτηκε τεράστια επίθεση, που σήμερα απλώς κλιμακώνεται . Από το 2005 , επί Κ. Καραμανλή, προωθήθηκε ανοιχτά η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων νοσοκομείων μέσω ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα). Η μέθοδος αυτή αποτέλεσε έμμεση μορφή υπέρογκου δανεισμού του Δημοσίου κι οδήγησε στην εκτίναξη του κόστους . Μέσα από αυτό το νόμο είδαμε τη μεταβίβαση ιατρικών υπηρεσιών, προσωπικού και πόρων από δημόσια ιδρύματα σε ιδιωτικά ή μεταφορά κόστους από ιδιωτικά ιδρύματα στο Δημόσιο!
Στην Ελλάδα του μνημονιακού «success story», η μέση κατα κεφαλή κρατική δαπάνη για φάρμακο στην Ελλάδα βρίσκεται κάτω απο το 65% του ευρωπαικού μεσου όρου. Το 28% των ασθενών διακόπτει την θεραπεία του λόγω αδυναμίας πληρωμής. Γιατροί παραδέχονται ότι στα νοσοκομεία άνθρωποι πλέον πεθαίνουν, επειδή γίνεται αναγκαστική οικονομία στα φάρμακα εις βάρος των απαιτήσεων της θεραπευτικής αγωγής, για να «φτάσουν» για όλους. Η υποχρηματοδότηση του ΕΣΥ και η προκλητική ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα οδήγησαν στην υποβάθμιση της ποιότητας της περίθαλψης και σε διεύρυνση των ανισοτήτων, αλλά παρ όλα αυτά σήμερα σχεδιάζονται επιπλέον κλεισίματα νοσοκομείων. Είναι γνωστό άλλωστε ότι όπου πέρασε το ΔΝΤ θέρισε τα Δημόσια Νοσοκομεία, κλείνοντας μέχρι και το 50%... Οι εκπρόσωποι των υγειονομικών κάνουν λόγο για πάνω από 40 χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας, κι όμως η ακροδεξιά κυβέρνηση ετοιμάζει απολύσεις. Οι προσλήψεις έχουν παγώσει λόγω μνημονίων. Βασικές κλινικές, όπως οι Παθολογικές, αφήνονται με έναν γιατρό, με αποτέλεσμα την κατάρρευση της λειτουργίας τους και την απειλή του κλεισίματος. Με αυτήν την κατάσταση κακοπληρωμένοι γιατροί και νοσηλευτές-τριες δουλεύουν απλήρωτες υπερωρίες κι εφημερίες, έχοντας πλέον πολλαπλάσια κίνηση και καθήκοντα (λόγω φτώχειας όλοι πλέον κατευθύνονται στα δημόσια νοσοκομεία). Στην κυριολεξία με ηρωικές προσπάθειες και ανθρωπισμό προσπαθούν να κάνουν ό,τι καλύτερο για όλους, ενώ πολλές φορές δεν έχουν ούτε τα απαραίτητα (ελλείψεις σε βελόνες, γάντια, γάζες κλπ)!
Το 5ευρο χαράτσι επίσκεψης στα νοσοκομεία ήταν μόνο η αρχή. Το 25ευρο νοσηλείας απλώς αναβλήθηκε ύστερα από τις μαζικές αντιδράσεις όπως και η εξάπλωση του 5ευρου στο ΠΕΔΥ (για προεκλογικούς λόγους) από το μανιακό νεοφιλελεύθερο Άδωνι.
Με τη διάλυση του δημόσιου ΕΟΦ , η προώθηση των «φτηνών γενοσήμων» δεν εξασφαλίζει την προστασία του ασθενή, καθώς μοιραία ο έλεγχος της ποιότητάς τους περνάει στους ιδιώτες, αυτούς που βγάζουν κέρδη από την πώλησή τους!
Τα ασθενοφόρα των νοσοκομείων , με το ήδη προβληματικό καθεστώς, καταργήθηκαν. Τις υπηρεσίες security, τροφοδοσίας, τηλεφωνικών κέντρων, καθαριότητας, κυλικείων τις διαχειρίζονται εργολάβοι, με προσωπικό σε άθλιες εργασιακές συνθήκες. Το ασφαλιστικό σύστημα καταρρέει για να χορτάσουν οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες.Η συμμετοχή του ασφαλισμένου για να πάρει τα φάρμακά του αυξήθηκε κατακόρυφα τους τελευταίους μήνες και φτάνει στο 50-80% της τιμής.
4/10 πολίτες στερούνται από την τροφή τους για να καλύψουν τις ανάγκες της θεραπείας τους, ενώ 6/10 αναβάλλουν τις δαπάνες για την υγεία τους για ...αργότερα. Οι πιο ευαίσθητες κατηγορίες ασθενών, δηλαδή οι ανασφάλιστοι, τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι χρόνια πάσχοντες ή οι καρκινοπαθείς, πλήττονται περισσότερο από αυτή τη λαίλαπα.Ακόμα και το σύστημα εμβολιασμών καθίσταται διάτρητο.Στην Ελλάδα επανεμφανίζονται μετά από δεκαετίες ασθένειες όπως η ελονοσία, η λύσσα ή η φυματίωση! Η Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης κατέχει μακράν το ρεκόρ πτώσης των (ήδη συμπιεσμένων) δαπανών υγείας στην ΕΕ. Κατέχουμε επίσης (λόγω υποστελέχωσης) το «ρεκόρ» της μέγιστης αναμονής ενός ασθενή για να κλείσει ραντεβού σε νοσοκομείο. Η μείωση των δαπανών προβλέπεται να συνεχιστεί, σήμερα που «βγήκαμε στις αγορές», όπως προβλέπουν οι επιταγές της Τρόικα.
Ο θάνατος σήμερα είναι εξίσου ταξικός με τη ζωή. Στον πλανήτη 5 εκατομμύρια παιδιά πεθαίνουν κάθε χρόνο, και το 80% θα σωζόταν αν είχε πρόσβαση έστω στα βασικά φάρμακα. Την τελευταία χρονιά στην Ελλάδα αυξήθηκε η βρεφική θνησιμότητα, ενώ ήταν η μια από τις 3 χώρες που δε μειώθηκαν οι θάνατοι από καρκίνο!
Με ακόμα πιο μεγάλες ελλείψεις λειτουργεί το δημόσιο σύστημα υγείας στη Δυτική Μακεδονία, με υποβαθμισμένα νοσοκομεία και κέντρα υγείας. Ελλείψεις σε προσωπικό, υποκατάσταση ή οριακή διατήρηση κλινικών με προσωρινές λύσεις έχουν στόχο την παγιοποίησή τους με απώτερο στόχο συγχωνεύσεις ,καταργήσεις κλινικών και νοσοκομείων και άνοιγμα του δρόμου στους επιχειρηματικούς ομίλους. Αυτή η έλλειψη προσωπικού οδήγησε σε θανάτους στην περιοχή μας όπως του βρέφους το 2010 (που είχε εξεγείρει όλη την τοπική κοινωνία) ή της 32χρονης εγκύου το 2011. Τέτοιοι θάνατοι αποτελούν ,χωρίς υπερβολή, δολοφονίες από κυβερνήσεις που συνειδητά διαλύουν το κράτος πρόνοιας, κι οι εκάστοτε τοπικές αρχές έχουν τεράστιες ευθύνες.Η Δυτική Μακεδονία διαθέτει τη χειρότερη αναλογία γιατρών ανά κάτοικο . Το ΕΚΑΒ λειτουργεί με 6-7 ασθενοφόρα ανά βάρδια, γερασμένα, χωρίς γιατρό και με ανεπάρκεια εξοπλισμού. Με προβλήματα στις βάρδιες κι ελάχιστο προσωπικό (85 άτομα για 300.000 κατοίκους στη Δ.Μακεδονία ενώ απαιτείται τουλάχιστον διπλάσιο) που εργάζεται υπερεντατικά. Οι επιπτώσεις των μνημονιακών πολιτικών γίνονται λοιπόν ακόμα πιο σκληρές στους πολίτες-ασθενείς της περιφέρειάς μας, όταν μάλιστα διατηρούμε κι άλλα πανευρωπαϊκά «ρεκόρ», όπως της ανεργίας , της ανεργίας νέων και του πιο ρυπογόνου περιβάλλοντος.
Η λύση θα δοθεί με τους αγώνες μας
Τα τελευταία δυο χρόνια γιατροί και νοσοκομειακοί βρίσκονται σε αναβρασμό και δίνουν ηρωικές μάχες και μπλοκάρουν ή καθυστερούν κλεισίματα νοσοκομείων και «συγχωνεύσεις» κλινικών. Πρόσφατο παράδειγμα (2013) ήταν ο αγώνας των εργαζομένων του νοσοκομείου «Παναγία» στη Θεσσαλονίκη, το 2012 ήταν το νοσοκομείο του Κιλκίς (με το παράδειγμα της κατάληψης και αυτοδιαχείρισης από το προσωπικό του), το 2011 ο αγώνας της τοπικής κοινωνίας για να μην κλείσει το νοσοκομείο στην Ιεράπετρα (με το πιο παλιό και πετυχημένο παράδειγμα δημιουργίας πλατιάς «Λαϊκής Επιτροπής Αγώνα»). Σήμερα όλος ο κλάδος της υγείας βρίσκεται σε αναβρασμό, δίνοντας κυριολεκτικά μια μάχη ζωής και θανάτου.
Στον καιρό των μνημονίων, είναι φανερό ότι για να ανατραπεί η πιο μικρή επίθεση σε έναν κλάδο, χρειαζεται η μαζική και αποφασιστική κινητοποίηση του κόσμου. Δε θα σταματήσουν, αν δεν τους διώξουμε με τη συντονισμένη δράση όλων των θυμάτων της μνημονιακής βαρβαρότητας. Η κινητοποίησή μας θα ανοίξει δρόμους για να επιβάλλουμε την «πολιτική ατζέντα» των αναγκών μας.
Η υγεία, όπως και η παιδεία, πρέπει να ιδωθούν και να διεκδικηθούν σαν τα πιο βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, που ως τέτοια πρέπει να είναι δημόσια, δωρεάν και για όλους ανεξαιρέτως, χωρίς προϋποθέσεις.Αυτό απαιτεί πλήρως εξοπλισμένα και στελεχωμένα Νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας, και άρα δραστική αύξηση των σχετικών δαπανών του κράτους. Η Υγεία πρέπει να ιεραρχείται σαν κύρια προτεραιότητα, από όποια αρχή, κεντρική ή τοπική, θέτει στο επίκεντρό της τον άνθρωπο.
Βεβαίως , οριστική απάντηση στα προβλήματα στο χώρο της Υγείας προϋποθέτει να χτυπηθούν τα συμφέροντα των πλουσίων, για να υπερασπιστούμε τα δικαιώματα της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας.Προϋποθέτει, για παράδειγμα, την αποφασιστικότητα για σύγκρουση με τα αρπακτικά στο χώρο της υγείας, τις μεγάλες πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες που φιγουράρουν στις πρώτες θέσεις των πιο κερδοφόρων «επιχειρηματικών δραστηριοτήτων», μαζί με τα όπλα, τα ναρκωτικά και το εμπόριο λευκής σαρκός. Οι αγώνες μας είναι η εγγύηση για να σταματήσουμε την καταστροφή του συστήματος υγείας και της ζωής μας, αλλά και ο δρόμος για να φτιάξουμε μια άλλη κοινωνία της αλληλεγγύης ,της ισότητας, της αξιοπρέπειας. Οι αγώνες μας και μια Αριστερά που δε θα διστάσει να στηρίξει μονομερώς αυτήν την προοπτική.
