Χρονολόγιο 2018: δηλητηριάσεις, ταραχές και νέα ξεκινήματα
Τα κυριότερα γεγονότα της χρονίας: δηλητηριάσεις, ταραχές και νέα ξεκινήματα σημάδεψαν τη διεθνή πολιτική σκηνή το 2018.
21 Ιανουαρίου: Τουρκικά στρατεύματα μπαίνουν στην περιοχή του Αφρίν, στη βόρεια Συρία. Η ”Επιχείρηση Κλάδος Ελαίας”, διάρκειας δύο μηνών, έχει ως στόχο τους Κούρδους της Συρίας. Τουλάχιστον 100.000 άνθρωποι εγκαταλείπουν την περιοχή.
28 Ιανουαρίου: Το κοινοβούλιο της Ρουμανίας εκλέγει πρωθυπουργό τη Βιόριτσα Ντάντσιλα του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, η οποία σχηματίζει την τρίτη κυβέρνηση της χώρας μέσα σε διάστημα ενός έτους. Η κρίση στο Βουκουρέστι πυροδοτήθηκε από τις προσπάθειες μεταρρύθμισης του δικαστικού συστήματος.
14 Φεβρουαρίου: Ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Τζέικομπ Ζούμα παραιτείται, υπό την πίεση του κυβερνώνοντος κόμματος ANC (Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο). Ο Ζούμα, στην εξουσία από το 2009, κατηγορείται για διαφθορά και παράνομο πλουτισμό. Την προεδία αναλαμβάνει ο αντιπρόεδρος Σίριλ Ραμαφόζα.
16 Φεβρουαρίου: Ο Τουρκογερμανός δημοσιογράφος Ντενίζ Γιουτζέλ αποφυλακίζεται μετά από έναν χρόνο κράτησης από τις τουρκικές αρχές με την κατηγορία της τρομοκρατικής προπαγάνδας. Η υπόθεση αυτή πυροδότησε νέα ένταση στις σχέσεις του Βερολίνου με την Άγκυρα. Στις 20 Αυγούστου θα επιτραπεί να φύγει από την Τουρκία και η δημοσιογράφος και μεταφράστρια Μεσαλέ Τόλου.
4 Μαρτίου: Στην πόλη Σάλσμπερι δηλητηριάζονται με τη νευροτοξική ουσία Νοβιτσόκ ο πρώην πράκτορας της Ρωσίας Σεργκέι Σκριπάλ και η κόρη του, Γιούλια. Και οι δύο επιβιώνουν. Η Βρετανία κατηγορεί τη Ρωσία για την επίθεση με χημικά στο έδαφός της.
4 Μαρτίου: Το ευρωσκεπτικιστικό κίνημα Πέντε Αστέρων και η λαϊκιστική, ακροδεξιά Λέγκα καταγράφουν μεγάλη άνοδο στις βουλευτικές εκλογές στην Ιταλία. Όμως κανένα από τα δύο κόμματα δεν εξασφαλίζει πλειοψηφία. Στις 6 Ιουνίου θα σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον ανεξάρτητο πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε.
11 Μαρτίου: Το Λαϊκό Κογκρέσο της Κίνας εγκρίνει τη συνταγματική μεταρρύθμιση που επιτρέπει στον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ να παραμείνει στον προεδρικό θώκο για απεριόριστο αριθμό θητειών.
13 Μαρτίου: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απολύει τον υπουργό Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον. Τον διαδέχεται ο συντηρητικός Ρεπουμπλικανός, πρώην επικεφαλής της CIA, Μάικ Πομπέο. Λίγες ημέρες αργότερα, ο Τζον Μπόλτον αναλαμβάνει νέος σύμβουλος του προέδρου για θέματα εθνικής ασφάλειας.
18 Μαρτίου: Ο Βλαντιμίρ Πούτιν εκλέγεται, με συντριπτική πλειοψηφία, πρόεδρος της Ρωσίας για τέταρτη θητεία.
30 Μαρτίου: Στον φράχτη που χωρίζει το Ισραήλ από τη Λωρίδα της Γάζας, δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι ξεκινούν διαδηλώσεις –που συχνά συνοδεύονται από επεισόδια– διεκδικώντας το δικαίωμα της επιστροφής των προσφύγων στα εδάφη απ′ όπου έφυγαν όταν ιδρύθηκε το Ισραήλ. Μέχρι τα τέλη του έτους, περίπου 240 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις με τις ισραηλινές δυνάμεις κατά μήκος του φράχτη.
4 Απριλίου: Ο πρόεδρος Τραμπ διατάζει την ανάπτυξη της Εθνοφρουράς στα σύνορα με το Μεξικό. Εκατοντάδες πρόσφυγες από την Ονδούρα, τη Γουατεμάλα και το Ελ Σαλβαδόρ θέλουν να περάσουν στο έδαφος των ΗΠΑ. Οι αμερικανικές αρχές χωρίζουν τα παιδιά από τους παράτυπους μετανάστες γονείς τους, μια πρακτική που προκαλεί έντονες αντιδράσεις.
7 Απριλίου: Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, 47 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε επίθεση με δηλητηριώδη αέρια στην πόλη Ντούμα της Συρίας. Η Δαμασκός αρνείται κάθε ευθύνη. Στις 14 Απιρλίου, ΗΠΑ, Γαλλία και Βρετανία εξαπολύουν πυραυλικές επιθέσεις εναντίον συριακών κυβερνητικών στόχων.
8 Απριλίου: Το συντηρητικό κόμμα Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν κερδίζει τις εκλογές με ποσοστό 49,6% και καταλαμβάνει τα δύο τρίτα των εδρών του κοινοβουλίου.
18 Απριλίου: Στη Νικαράγουα, ξεσπούν ταραχές με αφορμή το σχέδιο της κυβέρνησης για περικοπή συντάξεων και αύξηση των φόρων. Χιλιάδες διαδηλώνουν ζητώντας την παραίτηση του προέδρου Ντανιέλ Ορτέγκα. Η κυβέρνηση καταστέλλει βίαια τις διαμαρτυρίες.
19 Απριλίου: Το κοινοβούλιο της Κούβας εκλέγει νέο ηγέτη της χώρας τον αντιπρόεδρο Μιγκέλ Ντίας-Κανέλ. Ο 86χρονος Ραούλ Κάστρο παραμένει πρόεδρος του Κομμουνιστικού Κόμματος.
28 Απριλίου: Σε μια ιστορική συνάντηση, στη μεθοριακή πόλη Πανμουντζόμ, ο πρόεδρος της Νότιας Κορέας Μουν Τζε-ιν και ο ηγέτης της Βόρειας Κορεάς Κιμ Γιονγκ Ουν δεσμεύονται για μια ”νέα εποχή ειρήνης”. Ακολουθούν νέες συναντήσεις των δύο ηγετών, τον Μάιο και τον Σεπτέμβριο.
8 Μαΐου: Ο πρόεδρος Τραμπ ανακοινώνει την επικείμενη αποχώρηση της χώρα του από τη συνθήκη για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία δηλώνουν ότι παραμένουν δεσμευμένες στη συνθήκη.
14 Μαΐου: Οι ΗΠΑ εγκαινιάζουν την πρεσβεία τους στην Ιερουσαλήμ. Δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι διαμαρτύρονται και οι κινητοποιήσεις τους καταλήγουν σε λουτρό αίματος.
1 Ιουνίου: Ο Πέδρο Σάντσεθ, ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ισπανίας, ανατρέπει τον συντηρητικό πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι, ο οποίος ηττάται στην ψηφοφορία επί της πρότασης μομφής σε βάρος του, με αφορμή ένα σκάνδαλο διαφθοράς στο οποίο εμπλέκεται το Λαϊκό Κόμμα.
12 Ιουνίου: Σύνοδος κορυφής μεταξύ του Βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν και του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, στη Σιγκαπούρη. Ο Κιμ τάσσεται υπέρ της αποπυρηνικοποίησης, η Ουάσινγκτον προσφέρει εγγυήσεις για την ασφάλεια.
24 Ιουνίου: Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εκλέγεται πρόεδρος της Τουρκίας. Με την ορκωμοσία του, στις 9 Ιουλίου, ολοκληρώνεται η μετάβαση στο νέο προεδρικό σύστημα στη χώρα.
13 Ιουλίου: Στην επαρχία Μπαλοτσιστάν του Πακιστάν, βομβιστής αυτοκτονίας σκοτώνει περισσότερους από 140 ανθρώπους σε μια προεκλογική συγκέντρωση. Την ευθύνη αναλαμβάνουν το Ισλαμικό Κράτος και οι Ταλιμπάν του Πακιστάν.
16 Ιουλίου: Σύνοδος κορυφής μεταξύ των προέδρων Τραμπ και Πούτιν στο Ελσίνκι. Ο Αμερικανός πρόεδρος αρχικά αρνείται ότι η Μόσχα παρενέβη στις προεδρικές εκλογές του 2016 στις ΗΠΑ, κατόπιν αλλάζει στάση, υπό την πίεση του κόμματός του.
25 Ιουλίου: Περισσότεροι από 300 άνθρωποι σκοτώνονται σε επιθέσεις αυτοκτονίας των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους στην πόλη αλ Σουάιντα της Σρίας και σε μάχες με κυβερνητικά στρατεύματα. Οι μισοί από τους νεκρούς είναι πολίτες.
14 Αυγούστου: Στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ δίνεται στη δημοσιότητα μια έκθεση που αποκαλύπτει τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών από ιερείς της Καθολικής Εκκλησίας. Σε διάστημα επτά δεκαετιών, περισσότεροι από 300 ιερείς κακοποίησαν τουλάχιστον 1.000 παιδιά και εφήβους.
9 Σεπτεμβρίου: Στις βουλευτικές εκλογές στη Σουηδία, κανένας από τους δύο μεγάλους συνασπισμούς (η ”κοκκινοπράσινη” συμμαχία του πρωθυπουργού Στέφαν Λεβέν από τη μία και οι συντηρητικοί από την άλλη) δεν εξασφαλίζει πλειοψηφία. Οι ακροδεξιοί Σουηδοί Δημοκράτες αναδεικνύονται τρίτο κόμμα. Οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεχίζονται.
18 Σεπτεμβρίου: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοινώνει την επιβολή δασμών σε κινεζικά εισαγόμενα προϊόντα αξίας 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων, κλιμακώνοντας τον εμπορικό πόλεμο που ξεκίνησε στις αρχές του έτους.
2 Οκτωβρίου: Ο Σαουδάραβας δημοσιογράφος Τζαμάλ Κασόγκι δολοφονείται μέσα στο προεξενείο της χώρας του στην Κωνσταντινούπολη. Το Ριάντ επιβεβαιώνει τον θάνατό του αφού κατηγορείται για τη δολοφονία και μετά από διεθνείς πιέσεις. Αρνείται όμως ότι ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν εμπλέκεται στην υπόθεση.
5 Οκτωβρίου: Ο γιατρός Ντενίς Μουκουέγκε από τη Λ.Δ. του Κονγκό και η Γιεζίντι ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα Νάντια Μουράντ βραβεύονται με το Νόμπελ Ειρήνης. Και οι δύο αγωνίζοναι για τα θύματα βιασμών σε εμπόλεμες ζώνες.
6 Οκτωβρίου: Η Γερουσία των ΗΠΑ εγκρίνει τον διορισμό του Μπρετ Κάβανο στο Ανώτατο Δικαστήριο. Ο συντηρητικός δικαστής είχε κατηγορηθεί από πολλές γυναίκες για σεξουαλική κακοποίηση τη δεκαετία του 1980.
20 Οκτωβρίου: Ο πρόεδρος Τραμπ ανακοινώνει ότι σχεδιάζει την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συνθήκη του 1987 για τα πυρηνικά όπλα μέσου βεληνεκούς, υποστηρίζοντας ότι η Ρωσία την παραβιάζει εδώ και πολύ καιρό.
28 Οκτωβρίου: Ο δεξιός λαϊκιστής Ζαΐχ Μπολσονάρου εκλέγεται πρόεδρος της Βραζιλίας με ποσοστό 55,1%.
29 Οκτωβρίου: Η Άγγελα Μέρκελ ανακοινώνει ότι δεν θα διεκδικήσει μια νέα θητεία στην καγκελαρία μετά το 2021, σηματοδοτώντας το τέλος μιας εποχής για τη Γερμανία.
6 Νοεμβρίου: Στις ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ οι Ρεπουμπλικανοί χάνουν την πλειοψηφία στη Βουλήτων Αντιπροσώπων, όμως την διατηρούν στη Γερουσία.
17 Νοεμβρίου: Τα ”Κίτρινα Γιλέκα” στη Γαλλία αποκλείουν δρόμους και συγκρούονται με την αστυνομία. Οι διαδηλώσεις εναντίον της κυβέρνησης του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, με αφορμή την αύξηση του φόρου επί των καυσίμων, συνεχίζονται αν και σε περιορισμένη κλίμακα.
25 Νοεμβρίου: Μετά από δύσκολες διαπραγματεύσεις, οι ηγέτες χωρών και κυβερνήσεων των 27 χωρών-μελών της ΕΕ εγκρίνουν τη συμφωνία για το Brexit με το Ηνωμένο Βασίλειο.
11 Δεκεμβρίου: Αντιμέτωπη με βέβαιη ήττα, η πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι μεταθέτει για τον Ιανουάριο την ψηφοφορία στο βρετανικό κοινοβούλιο για τη συμφωνία αποχώρησης από την ΕΕ.
20 Δεκεμβρίου: Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Τζέιμς Μάτις παραιτείται αφού ο πρόεδρος Τραμπ ανακοινώνει την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
