Είμαστε κοντά στη θεραπεία του AIDS; Οι ειδικοί έχουν καλά νέα
Πόσο κοντά είμαστε τελικά στην πλήρη εξαφάνιση του ιού του HIV; Η επιστημονική κοινότητα είναι αισιόδοξη, αφού πλέον έχουμε φτάσει σε μια νέα εποχή στην ανακάλυψη τρόπων για την εξαφάνιση του ιού που είναι υπεύθυνος για το AIDS.
Έχουν περάσει πάνω από 50 χρόνια από τη μεταπήδηση του ιού στο ανθρώπινο είδος και ο HIV παραμένει ένας πεισματάρης αντίπαλος, γράφει ο Guardian. Η θεραπεία έχει βελτιωθεί θεαματικά τα τελευταία 20 χρόνια. Ωστόσο όποιος έχει μολυνθεί, θα έχει τον ιό για όλη του τη ζωή -ακόμη και σε καταστολή- και θα πρέπει να παίρνει ένα χάπι κάθε μέρα (παλαιότερα ήταν ένα κοκτέιλ από 30 χάπια).
Αλλά τώρα, μια ακόμη Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, οι επιστήμονες αρχίζουν να αναρωτιούνται, εάν θα μπορούσαμε να μιλάμε για τη μεγαλύτερη ανακάλυψη για τον ιό του HIV - μια πλήρη θεραπεία των δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων που έχουν μολυνθεί.
Και δεν μιλούν χωρίς στοιχεία. Υπάρχουν περιστατικά στην έρευνα όπου μπόρεσαν να βγάλουν τον ιό από το στάδιο που παραμένει κρυμμένος (που σημαίνει ότι παραμένει μη ανιχνευμένος για μεγάλα χρονικά διαστήματα) ώστε να μπορέσουν να τον καταστρέψουν.
Πέρσι το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) παραδέχτηκε με ανακοίνωσή του ότι τα οροθετικά άτομα που λαμβάνουν αντιρετροϊκή αγωγή και έχουν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίου δεν μπορούν να μεταδώσουν τον ιό HIV σε άλλα άτομα. Ωστόσο ο ιός παραμένει στον οργανισμό τους.
Τώρα η επιστήμη θέλει να πάει πιο πέρα: να τον καταστρέψει τελείως.
«Προσπαθούμε να βρούμε το ιερό δισκοπότηρο της έρευνας για το HIV» λέει ο Satish Pillai, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. «Σε πρώτη φάση, θέλουμε να προσδιορίσουμε με αξιόπιστο και ακριβή τρόπο τα χαρακτηριστικά των κρυμμένων μολυσμένων κυττάρων. Μετά θέλουμε να αναπτύσσουμε νέες τεχνικές για να τα καταστρέφουμε μόλις εμφανίζονται. Μπαίνουμε σε μια νέα εποχή όπου μπορούμε να μιλάμε για εξεύρεση μιας λειτουργικής θεραπείας για την εξάλειψη του ιού», εξηγεί.
Το πρόβλημα που υπάρχει και δεν έχουμε τελειώσει ακόμη μια και καλή με τον HIV είναι ότι, αντίθετα με άλλους ιούς, τα κύτταρα που έχουν μολυνθεί, έχουν την ικανότητα να «κρύβονται». Μπαίνουν σε ένα στάδιο που τα κάνει αόρατα από το ανοσοποιητικό μας σύστημα και τις θεραπείες που έχουν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα.
Αυτά τα κύτταρα με τη «λανθάνουσα µόλυνση», όπως λέγεται, παραμένουν σε δεξαμενές στο σώμα και μπορούν να ξεκινήσουν νέες, ανθεκτικές επιθέσεις, εάν διακοπεί η θεραπεία.
Οι επιστήμονες πιστεύουν πλέον ότι εάν καταστρέψουν αυτές τις τελευταίες δεξαμενές, θα έχουμε επιτέλους πλήρη θεραπεία.
«Κατά την προσωπική μου άποψη, οι θεραπείες μας έχουν γίνει τόσο καλές που η ανακάλυψη καλύτερων θεραπειών έχει καταστεί μάταιη. Πλέον οι ασθενείς παίρνουν ένα χάπι μία φορά την ημέρα, χωρίς παρενέργειες. Αυτό είναι δύσκολο να βελτιωθεί», λέει ο Dr Jonathan Angel, από το Ottawa Hospital Research Institute.
Η μεγάλη πλέον αποτελεσματικότητα των αντιρετροϊκών φαρμάκων έχει περιορίσει σημαντικά τα ποσοστά θνησιμότητας από τη νόσο. Ο ιός υπάρχει σε περίπου 36,7 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο και παρόλο που πέθαναν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι το 2017 σύμφωνα με την UNAids, η θνησιμότητα κατέγραψε πτώση σχεδόν 50% από το 2005, χρονιά που η θνησιμότητα από τις ασθένειες που σχετίζονται με το AIDS ήταν στο πικ της.
Αυτή η πτώση οφείλεται στη βελτίωση της ιατρικής θεραπείας, αλλά και στους ίδιους τους ασθενείς που αντιμετωπίζουν διαφορετικά την ασθένειά τους. Ωστόσο, ο ιός παραμένει ένα σοβαρό πρόβλημα για υποβαθμισμένες περιοχές που δεν διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους, όπως περιοχές της Αφρικής.
Σήμερα οι επιστήμονες προσεγγίζουν δύο μεθόδους για τη θεραπεία του ιού.
Η πρώτη λέγεται «kick and kill» ή «shock and kill» και στόχο έχει να «ξυπνήσει» τα κοιμισμένα κύτταρα με τη «λανθάνουσα µόλυνση», ώστε να τα εντοπίσει και να τα καταστρέψει.
Η Sarah Fidler, καθηγήτρια στο Imperial College του Λονδίνου, που μελετά τη συγκεκριμένη μέθοδο, εξηγεί: «Η ιδέα είναι να επανενεργοποιηθούν τα λανθάνοντα κύτταρα έτσι ώστε να αρχίσουν να παράγονται οι πρωτεΐνες στην επιφάνειά τους, που τα κάνει να ξεχωρίζουν από τα υγιή κύτταρα. Αυτό μπορεί να γίνει με κάποιο είδος φαρμάκου και τώρα είμαστε στη διαδικασία να δούμε ποιο θα είναι αυτό».
Η άλλη προσέγγιση στην έρευνα προσπαθεί να βρει και να καταστρέψει τα λανθάνοντα κύτταρα, ενώ είναι ακόμα στη φάση της ύπνωσης. Το κλειδί εδώ είναι να βρεθεί εκείνο το χαρακτηριστικό που θα ξεχωρίζει τα μολυσμένα – κοιμισμένα κύτταρα από τα υγιή. Αυτό γίνεται με τους αντιιικούς ιούς –τους ιούς, που δημιουργούνται για να εντοπίζουν και να καταστρέφουν άλλους ιούς.
Ένα συγκεκριμένο στέλεχος, ο ραβδοϊός που ονομάζεται Maraba (MG1), έχει σχεδιαστεί για να αναζητήσει την ελαττωματική κυτταρική επικοινωνία, κάτι που συμβαίνει τόσο στον καρκίνο όσο και στον ιό HIV.
Η ταχύτητα με την οποία προχωρά η έρευνα κατέστη δυνατή χάρη στην ανταπόκριση όλης της κοινότητα που μάχεται για τον HIV, λέει η Fidler. «Μιλάμε για μια κοινότητα ανθρώπων με HIV που μας έχουν κινητοποιήσει πολύ στην έρευνα», λέει. «Στην πιο πρόσφατη κλινική εξέταση που κάναμε, κανείς δεν τα παράτησε, κάτι που είναι σχεδόν ανήκουστο».
«Υπάρχει ακόμη στίγμα με τον συγκεκριμένο ιό. Οι άνθρωποι με HIV δεν αισθάνονται άνετα να μιλάνε γι ’αυτό, όπως με το διαβήτη ή τον καρκίνο», λέει η Fidler. «Και νομίζω ότι κινητοποιεί περισσότερο τη συνεργασία στην έρευνα. Οι άνθρωποι εξακολουθούν να αισθάνονται ότι είναι κάπως διαφορετικοί και αυτό τους ενώνει μεταξύ τους».
