Δρ. Νουρ -Εντίν-Ραουάφι: «Η αλήθεια βρίσκεται πράγματι εκεί έξω…»
Πρόκειται για έναν εκ των κορυφαίων επιστημονικών συντελεστών της πιο ιστορικής διαστημικής αποστολής που ενώ γράφουμε αυτές τις γραμμές, πλησιάζει με εξωπραγματικές ταχύτητες το μητρικό μας αστέρι. Τον Ήλιο!Συνομιλήσαμε με τον διάσημο Ηλιοφυσικό Δρ. Νουρ-Εντίν –Ραουάφι, ο οποίος μας παραχώρησε την ακόλουθη και άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη, σχετικά με το απίστευτης τεχνολογικά επινόησης μίνι-διαστημικό σκάφος «Parker Solar Probe», που καταφέρνει με μεγάλη επιτυχία για λογαριασμό της ΝΑSA, να συλλέγει σημαντικά δεδομένα, κυριολεκτικά μέσα από την πυρηνική ανάσα του Ήλιου.
Δρ. Νουρ-Εντίν Ραουάφι, ποια είναι η θέση σας στην αποστολή του PSP και ποιες ευθύνες απορρέουν μέσω αυτής;
«Είμαι ο επικεφαλής επιστήμονας στα Εργαστήρια εφαρμοσμένης Physics του Πανεπιστημίου «Johns Hopkins» (Laurel, Maryland, USA). Επίσης εργάζομαι ως Επιστήμονας του Έργου Parker Solar Probe για τη NASA. Κύριο καθήκον μου, είναι να εγγυηθώ την επιστημονική ακεραιότητα της αποστολής και να εκπληρωθούν οι στόχοι της. Κατέχω μια νευραλγική θέση, δεδομένου ότι παρέχω την επιστημονική διασύνδεση ανάμεσα στις ομάδες έρευνας και εφαρμογής της μηχανικής αποστολής, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι απαιτούμενες επιστημονικές έρευνες, κατά τη διάρκεια της εξερεύνησης του Ήλιου θα πραγματοποιηθούν με ακεραιότητα.
Συντονίζομαι επίσης με τη ΝΑSA, σε επιστημονικά θέματα και προβληματισμούς και παρέχω μια διασύνδεση μεταξύ της αποστολής και της εξωτερικής επιστημονικής Κοινότητας. Όντας ο Επιστήμονας μιας αποστολής τέτοιου βεληνεκούς, αποτελεί μεγάλη πρόκληση, όμως μου αρέσει να εργάζομαι κάθε λεπτό, της κάθε μέρας».
Πόσο καιρό εργάζεστε για την συγκεκριμένη ιδιαίτερη διαστημική αποστολή;
«Μπήκα στην ΑPL to Δεκέμβριο του 2008 και αμέσως μετά αναμείχτηκα στην ανάπτυξη του Έργου PSP. Είναι σχεδόν μια δεκαετία από τότε που άρχισα να εργάζομαι σε αυτή την εξαιρετική αποστολή. Ακόμη θυμάμαι τις πρώτες ημέρες και τις εβδομάδες. Τότε, η εκτόξευση του Αυγούστου 2018 φαινόταν μια μακρινή υπόθεση, αλλά αυτά τα δέκα χρόνια πέρασαν τόσο γρήγορα. Η ομάδα μας υλοποιεί την αποστολή του PSP που προσεγγίζει τον Ήλιο πιο κοντά από οποιοδήποτε άλλο διαστημικό σκάφος. Η Ιδέα της αποστολής ενός τηλεσκόπιου-ανιχνευτή για την μελέτη της ηλιακής κορώνας, προέβαλε εδώ και εξήντα χρόνια. Γενιές επιστημόνων έχουν ονειρευτεί την επίτευξη αυτής της σημαντικής αποστολής. Χάριν στην υλοποίηση της, θα λάβουμε τα δεδομένα που χρειαζόμαστε για την επίλυση των μυστηρίων γύρω από τον Ήλιο που προβληματίζουν τους επιστήμονες τα τελευταία εκατό χρόνια. Για μένα προσωπικά, είναι ένα όνειρο που γίνεται πραγματικότητα».
Γιατί το «Parker Solar Probe» καθίσταται τόσο σημαντικό για τους ανθρώπους στην Γή;
«Το PSP θα φέρει την επανάσταση στην κατανόηση του ηλιακού στέμματος και του ανέμου. Το ερώτημα όμως είναι γιατί πρέπει να τα αναλύσουμε; Με άλλα λόγια, μπορούμε να διασφαλίσουμε την επιβίωση μας χωρίς την κατανόηση του ηλιακού στέμματος; Eίναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι ζούμε μέσα στο ηλιακό άνεμο που αποτελεί την προέκταση του στέμματος, και οτιδήποτε συμβαίνει εκεί θα μας επηρεάζει με τον ένα ή το άλλο τρόπο. Η επίδραση της στεφανιαίας δραστηριότητας κυμαίνεται από μέτρια ως κακή ή και καταστροφική σε ορισμένες περιπτώσεις. Από αυτή την άποψη, αν θέλουμε να συνεχίσουμε την κοινωνική, οικονομική και την τεχνολογική ευημερία, ή αν θέλουμε να εξερευνήσουμε κι άλλους κόσμους όπως την «Ευρώπη» ή τον «Άρη», δεν έχουμε άλλες επιλογές. Ωστόσο, ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της καταστροφικής μανίας αυτού του μυστηριώδους μέσου, είναι η πρόληψη που θα επιτυγχάνεται μόνο έπειτα από την πλήρη κατανόησή του. Κατέστη απόλυτα σαφές σε εμάς τις τελευταίες δεκαετίες, ότι για να μπορέσουμε να μάθουμε τα μυστικά του Ήλιου, θα πρέπει να στείλουμε έναν ανιχνευτή για την λήψη τοπικού δείγματος, ώστε να επιστρέψουν δεδομένα και να είμαστε σε θέση να υπολογίσουμε το κομμάτι, ή τα κομμάτια του στεφανιαίου παζλ… Το PSP ενώ μιλάμε, εκτελεί ακριβώς αυτή την εργασία».
Υποθέτω ότι υπάρχουν υψηλά κίνητρα για έναν επιστήμονα, ώστε να συνεχίσει να επιχειρεί προς το άγνωστο του Ήλιου. Μπορείτε να μας αναφέρετε μερικά;
«Πετώντας στο εξώτερο μέρος της ατμόσφαιρας του Ήλιου γνωστό ως Κορώνα, για πρώτη φορά, το PSP θα ερμηνεύσει την λειτουργία αυτής της μυστηριώδους και απόκοσμης περιοχής. Το PSP θα μας πει γιατί το ηλιακό στέμμα είναι θερμότερο από την ηλιακή επιφάνεια. Πως επιταχύνεται το πλάσμα του ηλιακού ανέμου, από μια σχεδόν ακίνητη στάση στη βάση της Κορώνας, σε εκατοντάδες χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο… Ποιες είναι οι πηγές των επικίνδυνων ηλιακών σωματιδίων υψηλής ενέργειας-επιτρέψτε μου να προσθέσω ένα πράγμα… Το PSP είναι πρωτίστως μια ερευνητική αποστολή. Η δυνατότητα για νέες ανακαλύψεις είναι τεράστια. Είναι γεγονός ότι δεν γνωρίζουμε τι να περιμένουμε μέχρι να αναλύσουμε τα δεδομένα και πιθανότατα θα αντιμετωπίσουμε νέα φαινόμενα, άγνωστα μέχρι σήμερα.» .
Πόσο σημαντικό είναι το εγχείρημα του PSP;
«Όσον αφορά το μέγεθος, το PSP είναι ένα μικρό διαστημικό σκάφος, που έχει ύψος 3 μέτρα και πλάτος 2,3 μ. ο σχεδιασμός του βελτιστοποιήθηκε για να εξοικονομήσει μάζα και να περιορίσει τους κινδύνους της μη λειτουργικότητας. Εκτοξεύσαμε αυτή την αποστολή χωρίς περιθώρια λάθους και όλα πρέπει να λειτουργήσουν άψογα, για να διατηρήσουν το διαστημικό σκάφος ασφαλές, και να επιστρέψουν τα πολύτιμα επιστημονικά δεδομένα που χρειάζονται για να απαντηθούν οι αέναες ερωτήσεις που προανέφερα. Το συνολικό κόστος είναι λίγο μικρότερο από ενάμιση δισεκατομμύρια δολάρια και περιλαμβάνει όλες τις φάσεις της αποστολής και των επτά ετών υλοποίησης. Αξίζει να πούμε, ότι το Έργο ολοκληρώθηκε σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και δεν υπερέβη τον αρχικώς εκτιμώμενο προϋπολογισμό. Μπορεί τα δαπανηθέντα χρήματα να ακούγονται πολλά, αλλά η επιστημονική γνώση που θα αποκτήσουμε από την αποστολή του PSP είναι ανεκτίμητη για εμάς τους γήινους».
Ποιοι είναι οι συνεργάτες και οι συντελεστές στην συγκεκριμένη ηλιακή αποστολή;
«Πολλά επιστημονικά τμήματα συμμετέχουν σε αυτό το Έργο. Κύριος χορηγός είναι η ΝΑSA η οποία επιβλέπει και όλες τις φάσεις του. Το ΑPL σχεδίασε ανέπτυξε και υλοποίησε ολόκληρη την αποστολή. Τέσσερα άλλα Ιδρύματα καθοδηγούν την ανάπτυξη των επιστημονικών οργάνων. Το Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϋ, (Όργανα εδάφους), το πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν (sweap instruments), το πανεπιστήμιο του Πρίνστον (ISIS Instruments), και το Εργαστήριο Ναυτικών Ερευνών. Η united Launch Alliance, ήταν υπεύθυνη για το όχημα εκτόξευσης. Ένας μεγάλος εθνικών και διεθνών Παρόχων, συνέβαλλε επίσης σε διάφορα μέρη του Έργου».
Σε πόσα αντίστοιχα projects κατά τη διάρκεια της καριέρας σας, έχετε συμμετάσχει;
«Έχω εργαστεί σε διάφορα άλλα, αλλά κανένα από αυτά δεν συγκρίνεται με την πολυπλοκότητα των προκλήσεων του PSP, τεχνολογικά και επιστημονικά. Για να επιτευχθούν οι στόχοι της αποστολής, το PSP πρέπει να αντέξει σε ακραίες συνθήκες. Το σκάφος και το μεγαλύτερο μέρος του φορτίου του θα προστατεύονται με την θερμική ασπίδα από τη θερμότητα του ήλιου που είναι πεντακόσιες φορές μεγαλύτερη από αυτή της γης.
Η δημιουργία της Θερμικής ασπίδας είναι πραγματικά κομμάτι τεχνολογικής μαγείας. Η πλευρά που βλέπει στον Ήλιο, θα βιώσει πάνω από 2.500 βαθμούς Φαρενάιτ… Πίσω θα είναι τόσο δροσερό, όσο ένας κώνος παγωτού.. Το PSP θα πρέπει να επιβιώσει στα επαναλαμβανόμενα περιήλια. Το PSP είναι μια ακραία αποστολή. Θα πετάξει τόσο κοντά στην ηλιακή επιφάνεια μέσα από τις στεφανιαίες δομές που είναι ορατές με γυμνό μάτι κατά την διάρκεια μιας ηλιακής έκλειψης. Ίσως κάποιος άνθρωπος με εξαιρετική όραση να μπορέσει να δει το διαστημόπλοιο κατά τη διάρκεια αυτών των γεγονότων. Το PSP θα αγγίξει τον Ήλιο. Θα είναι το γρηγορότερο αντικείμενο που έχει κατασκευάσει ο άνθρωπος. Στην μέγιστη ταχύτητα που θα έχει αποκτήσει στην πλησιέστερη προσέγγιση του Ήλιου, το PSP θα μπορούσε να διασχίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες απ΄ άκρη σε άκρη μόλις σε… είκοσι δευτερόλεπτα.
Πριν από την πρώτη ηλιακή συνάντηση, αν ρωτούσατε κάποιον από την Ομάδα πως θα πάνε τα πράγματα είμαι σίγουρος ότι η απάντηση θα ήταν επιφυλακτική και ασαφής. Πλησιάζουμε το ήλιο για πρώτη φορά και για αυτό το λόγο το διαστημόπλοιο θα πρέπει να είναι 100% αυτόνομο… Αλλά, όλα πήγαν καλύτερα από ότι περιμέναμε».
Ποιές είναι οι προσδοκίες από την αναμενόμενη ανάλυση του Ήλιου στο άμεσο μέλλον;
«Στην εποχή της εξερεύνησης του Διαστήματος, η ΝASA έστειλε αποστολές που επιχειρούν σε όλες τις γωνίες του Ηλιακού Συστήματος, όλων των πλανητών, των φεγγαριών των αστεροειδών, ακόμη και στην άκρη του. Υπάρχει ένα ακόμη σημείο που δεν έχουμε επισκεφτεί ακόμη και αυτό είναι το αστέρι της ημέρας μας. Η συσκευή PSP θα το κάνει σύντομα. Είναι εξαιρετικά προκλητικό, αλλά θα είναι από τα πιο ιστορικά γεγονότα: Ένα τεράστιο βήμα για την ανθρωπότητα, για να παραφράσουμε τον Νηλ Άρμστρονγκ. Το PSP είναι μια από τις πιο συναρπαστικές αποστολές από την αρχή της εξερεύνησης του διαστήματος…»
Μπορείτε να μας περιγράψετε μια «συνηθισμένη» ημέρα στην μοναδική εργασία σας;
«Δεν υπάρχει συνηθισμένη ημέρα στην ζωή ενός επιστήμονα που συμμετέχει στο PSP…Σχεδιάζω τα καθημερινά μου καθήκοντα, αλλά πολλές φορές είναι δύσκολο να ακολουθήσεις τον Σχεδιασμό γιατί προκύπτουν διάφορα απροσδόκητα και χρειάζονται άμεση προσοχή. Είναι προνόμιο να εργάζομαι σε μια αποστολή όπως το PSP».
Υπάρχουν έλληνες επιστήμονες, που συμβάλλουν καθοριστικά στην θρυλική αποστολή του Parker Solar Probe;
«Είναι πολλοί οι Έλληνες συνάδελφοι που συμμετέχουν ή συμμετείχαν στο σχέδιο PSP.O Δρ. Σταμάτης Κριμιζής συνέβαλλε τα μέγιστα ώστε να ξεκινήσει το Έργο από το σωστό δρόμο. Ο Δρ. Μανώλης Γεωργούλης αποτέλεσε βασικό μέλος και έπαιξε ρόλο κλειδί… Οι συνεισφορές του στα αρχικά Στάδια της αποστολής, ήταν τεράστιες, ως προς τον καθορισμό του περιβάλλοντος που θα πετούσε το PSP… Yπάρχουν και άλλοι Έλληνες επιστήμονες που θα χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα της αποστολής, για να βοηθήσουν στην κατανόηση των φαινομένων της Ηλιακής Ατμόσφαιρας».
Πόσο κοντά νομίζετε ότι βρισκόμαστε εμείς οι γήινοι στην «Αλήθεια εκεί έξω»;
«Εμείς οι γήινοι, είμαστε πάντα πρόθυμοι, να τροφοδοτούμε την περιέργεια της ανθρώπινης φύσης μας… Ανυπομονούμε να ανακαλύψουμε νέους κόσμους. Πριν από δεκαετίες, το μεγαλύτερο επίτευγμα όλων των εποχών ήταν η προσελήνωση του ανθρώπου. Τώρα ονειρευόμαστε να στέλνουμε ανθρώπους στον Άρη και πιο πέρα… Ψάχνουμε για κατοικήσιμους ηλιακούς πλανήτες και αναρωτιόμαστε αν υπάρχει και αλλού ζωή… «Η Αλήθεια βρίσκεται πράγματι εκεί έξω» αλλά πρέπει να τη φτάσουμε για την ανακαλύψουμε…
Έχετε επισκεφτεί ποτέ την Ελλάδα;
Έχω καταγωγή από την Τυνησία και εμείς οι Τυνήσιοι, έχουμε ιστορικά σχέση με την Αρχαία Ελλάδα… Γι αυτό η Ελλάδα έχει μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου. Δεν την έχω επισκεφτεί ακόμη, αλλά ελπίζω να συμβεί σύντομα. Πολλές διεθνείς επιστημονικές συναντήσεις θα πραγματοποιηθούν στην Χώρα σας και δε θα χάσω καμία ευκαιρία να παραβρεθώ…».
