Η πολιτισμική επίδραση της Κίνας στον Κόσμο
Γράφει η Μαρία Μπάλλιου, φοιτήτρια Πολιτικού Νομικής (ΕΚΠΑ) και η Μαρία Μπέλλου, φοιτήτρια Κοινωνιολογίας Παντείου. Συντονίζει ο Γιώργος Χαμηλάκης.
Η δημιουργία του νέου Δρόμου του Μεταξιού (BeltandRoadInitiative στα αγγλικά ή BRI), αυτού του νέου εγχειρήματος της Κίνας για παγκόσμια ηγεμονία, ασκεί επιρροή στις συνειδήσεις των ανθρώπων και των λαών των κρατών από όπου περνά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της κοινωνικής επιρροής «Ήπια Ισχύς» («SoftPower») που συντελείται, αποτελούν οι μεγάλες ηλεκτρονικές εφημερίδες, China Daily και Global Times, οι οποίες δημοσιεύουν τις εκδόσεις τους παγκοσμίως και σε πολλές γλώσσες. Η δε υπηρεσία ειδήσεων κρατικών τηλεοπτικών εκπομπών, ChinaCentraltelevision, αναπροωθείται από τον Δεκέμβριο του 2016, ως Δίκτυο Παγκόσμιας Τηλεόρασης της Κίνας εκπέμποντας κανάλια σε περισσότερες από εβδομήντα χώρες ανά την υφήλιο και προωθώντας περαιτέρω την κινέζική επιρροή. (ALBERT 2018).
Αναμφίβολα, οι εμπορικές συναλλαγές, στα πλαίσια του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, δημιουργούν δυναμικές τάσεις ενθαρρύνοντας την καινοτόμα ανάπτυξη μιας πολύμορφης αγοράς. Οι ραγδαίες μεταβολές που συντελούνται στην οικονομία αναπτύσσουν ασυμβίβαστους πολιτιστικούς κώδικες, ενώ μια ενιαία συναρθρωτική αρχή απουσιάζει ( HALL, HELD, MCGREW 2010). Ο νέος Δρόμος του Μεταξιού δρα ακριβώς στη βάση της εμπορευματοποιημένης κουλτούρας, όπου η λειτουργικότητα των καταναλωτικών προϊόντων της Κίνας, υπερισχύει έναντι της πολιτισμικής τους διάστασης, τουτέστιν της προώθησης και εξαγωγής ενός συμπαγούς κινεζικού πολιτιστικού πρότυπου.
Η εξωτερική πολιτική της Κίνας λοιπόν, αντιπαρατίθεται κατά αυτόν τον τρόπο στην «Αμερικανοποίηση» που άνθησε κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, οι διάφορες επιδράσεις της οποίας είναι εμφανείς μέχρι και σήμερα στις δυτικές κοινωνίες. Πρόκειται περί του γνωστού «AmericanDream» και των γνωστών καταναλωτικών και εν γένει πολιτιστικών προτύπων τα οποία προέρχονται από τις Η.Π.Α.1. Αυτή η εν μέρει «Αμερικανοποιήση» των κοινωνιών ανά των κόσμο στόχευε στην πολιτιστική επιρροή και κατ’ επέκταση στην ομογενοποίηση, προβάλλοντας ένα συγκεκριμένο αξιακό σύστημα και πολιτισμικά πρότυπα. Η σχεδόν σκόπιμη αυτή αναδιαμόρφωση της λαϊκής συνείδησης κάθε κράτους με το οποίο οι Η.Π.Α. ανέπτυσσαν τις εμπορικές και οικονομικές τους σχέσεις και συμφωνίες, διευκόλυνε την αμερικανική επεκτατική επιρροή.
Αναμφίβολα λοιπόν, μέσω του BRI ενισχύεται ο διαπολιτισμικός διάλογος, η συνεργασία αλλά και ο πολιτικός διάλογος σχετικά με διάφορα κοινωνικά ζητήματα όπως η εκπαίδευση, η γλώσσα, οι τέχνες και ποικίλες εκδηλώσεις και δράσεις που προάγουν τον κινεζικό πολιτισμό, με αποτέλεσμα την επίτευξη μιας σύγχρονης ζύμωσης μεταξύ δυτικού και ανατολικού κόσμου (IJAZ 2018).
Mια από τις βάσεις του διαπολιτισμικού διαλόγου που συντελείται μεταξύ της Κίνας και της Ευρώπης συνιστά ο στόχος για την υλοποίηση περισσότερων από 150 εκατομμύρια ταξιδιών κινέζων τουριστών προς τις συμμετέχουσες χώρες του BRI (KEJU 2019). Εν όψει του Νέου Δρόμου του Μεταξιού, η ύπαρξη των κινέζικων κοινοτήτων της διασποράς ευνοεί την επεκτατική πολιτική των μέσων μαζικής ενημέρωσης της Κίνας σε άλλες χώρες. Η Κινεζική Διασπορά ανέρχονται στα 50 εκατομμύρια άτομα, αποτελώντας ένα σημαντικό κοινό αποδεκτών και μία δυνητική δεξαμενή πολιτισμικής επιρροής. (ALBERT 2018).
Συν επακολούθως, με τoproject«Made in China» το οποίο υπάγεται κάτω από την ομπρέλα του Νέου Δρόμου του Μεταξιού, η Κίνα προσπαθεί να δημιουργήσει και να παράξει τον μέγιστο δυνατό αριθμό προϊόντων και υπηρεσιών εντός της επικράτειας της (η γνωστή σε όλους μας επιγραφή «madeinchina»). Το στοιχείο αυτό αποτελεί τον πυρήνα του εξαγωγικού μοντέλου της Κινεζικής οικονομίας, πάνω στο οποίο στηρίχτηκε και η φρενήρης ανάπτυξη τής, με αφετηρία το 19792. Μια ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στην κατάκτησή του τεχνολογικού τομέα παγκοσμίως, μετρώντας μάλιστα πολλές πρωτιές ήδη.
Το αρχικό ερώτημα λοιπόν, αναφορικά με το ποιο είναι το πρότυπο πολιτιστικής επιρροής που ακολουθεί η Κίνα μέσω του Νέου Δρόμου του Μεταξιού, παραμένει αναπάντητο καθώς προς το παρόν δεν υπάρχει κάποια επίσημη προσέγγιση για την πολιτισμική ζύμωση που συντελείται, καθώς απουσιάζει ένα επαρκές σύνολο κοινωνιολογικών μελετών. Ο λόγος της συγκεκριμένης έλλειψης οφείλεται στο ότι το BRI πρόκειται για μια πρόσφατη πρόκληση τόσο στη διεθνή οικονομική και πολιτική σκηνή, όσο και στην πολιτισμική του διάσταση.
Μέσα από την πάροδο του χρόνου θα αναδειχθεί το είδος και ο βαθμός της πολιτιστικής επιρροής και πιθανόν πολιτιστικής κυριαρχίας της Κίνας στον κόσμο, ο τρόπος που θα προωθηθεί η πολιτιστική επιρροή μέσα από το BRI, αλλά και το πως η πολιτισμική ισχύς αυτής της πρωτοβουλίας θα επηρεάσει την θέση της Κίνας στη διεθνοπολιτική σκηνή.
Διαβάστε επίσης:
Εγκαθιδρύοντας μία Νέα Κινεζική Τάξη μέσω του Νέου Δρόμου του Μεταξιού
Reference List:
Albert, E. (Φεβρουάριος 2018). China’s Big Bet on Soft Power. Council of Foreign Affairs. Διαθέσιμο σε: https://www.cfr.org/backgrounder/chinas-big-bet-soft-power (Ανακτήθηκε 29 Μαρτίου, 2019).
Economy, E. (17 Μαρτίου 2018). China’s New Revolution The Reign of Xi Jinping. FOREIGN AFFAIRS May/June 2018 Issue. Διαθέσιμο σε: https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2018-04-17/chinas-new-revolution (Ανακτήθηκε 29 Μαρτίου 2019).
Hall, Held, McGrew, S. (2010). Η Νεωτερικότητα σήμερα, οικονομία, κοινωνία, πολιτική, πολιτισμός. Μετάφραση από τα Αγγλικά από Τσακίρης, θ. Αθήνα: Σαββάλας. Σελ. 371
Ijaz, M. (Αύγουστος 2018). Belt and Road Initiative: Tapping tourism. China Daily. Διαθέσιμο σε: http://www.chinadaily.com.cn/a/201808/14/WS5b728ca7a310add14f385b59.html (Ανακτήθηκε 29 Μαρτίου, 2019).
Keju, W. (Ιανουάριος 2019). BRI benefits appear in two-way tourism. China Daily. Διαθέσιμο σε: http://www.chinadaily.com.cn/a/201901/10/WS5c36986ba3106c65c34e3968.html (Ανακτήθηκε 29 Μαρτίου, 2019).
Lo, C. (Ιούνιος 2018). The “Invisible” Belt and Road Initiative of China. BNP PARIBAS. Διαθέσιμο σε: http://institutional.bnpparibas-am.com/invisible-belt-road-initiative-china/ (Ανακτήθηκε 29 Μαρτίου, 2019).
Perlez, Mozur, Ansfield, J. (Νοέμβριος 2017). China’s Technology Ambitions Could Upset the Global Trade Order. The New York Times. Διαθέσιμο σε: https://www.nytimes.com/2017/11/07/business/made-in-china-technology-trade.html (Ανακτήθηκε 29 Μαρτίου, 2019).
Xingjian, Z. (Μάιος 2018). ‘Belt and Road’ boosts Chinese cultural industry. China Daily. Διαθέσιμο σε: http://www.chinadaily.com.cn/a/201805/02/WS5ae966aba3105cdcf651b942.html (Ανακτήθηκε 29 Μαρτίου, 2019).
1 Κάποια από αυτά θα μπορούσα να είναι οι αμερικανικές διατροφικές συνήθειες (fastfoodsetc), αμερικανικά είδη μουσικής, αμερικανική μόδα (jeans) και πολλά άλλα, τα οποία ο υπόλοιπος κόσμος και δη ο δυτικός, έχουν ενστερνιστεί και ενσωματώσει στο δικό τους mondusvivendi ως κοινωνίες.
2 Έτος όπου εισήχθησαν οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις από τον DengXiaoPing υπέρ του συστήματος της ελεύθερης αγοράς.
