Εκλογές στην Ισπανία: Γιατί η αναμέτρηση θα είναι σκληρή και ποια μπορεί να είναι τα αποτελέσματά της
Η Ισπανία βρίσκεται εν μέσω μιας από τις δυσκολότερες εκλογικές αναμετρήσεις της εδώ και δεκαετίες, με το αποτέλεσμα να διαγράφεται εξαιρετικά αβέβαιο, και τουλάχιστον πέντε κόμματα, από όλο το εύρος του πολιτικού φάσματος, να έχουν πιθανότητες να βρεθούν στην κυβέρνηση.
Οι εκλογές αυτής της Κυριακής σηματοδοτούν μια σειρά από πρωτιές: Η πρώτη κυβέρνηση συνασπισμού από την επιστροφή της Ισπανίας στη δημοκρατία, στα τέλη της δεκαετίας του 1970, οι πρώτοι ακροδεξιοί βουλευτές από το 1982, και η πρώτη προεκλογική εκστρατεία από την οικονομική κρίση που δεν επικεντρώνεται στην οικονομία.
Εκτενείς συνομιλίες για τη δημιουργία συνασπισμού αναμένεται να ακολουθήσουν την ψηφοφορία, συμβάλλοντας σε ένα ευρύτερο αίσθημα πολιτικής αβεβαιότητας στην Ευρώπη. Η προεκλογική περίοδος έλαβε τέλος τα μεσάνυχτα της Μ.Παρασκευής, με τα εκλογικά κέντρα να κλείνουν στις 8 το απόγευμα (τοπική ώρα) της Κυριακής. Η καταμέτρηση αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί ως τα μεσάνυχτα.
Ποιος θα κερδίσει;
Κανένα κόμμα δεν θα κερδίσει επαρκείς ψήφους για να σχηματίσει μόνο του κυβέρνηση, και οι δημοσκοπήσεις- οι τελευταίες εκ των οποίων δημοσιοποιήθηκαν τη Δευτέρα, πριν από δύο τηλεμαχίες μεταξύ των επικεφαλής τεσσάρων από τα πέντε κύρια κόμματα- υποδεικνύουν μια βαθιά κατακερματισμένη Βουλή.
Οι Σοσιαλιστές του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεζ έχουν προβάδισμα και φαίνεται ότι θα κερδίσουν λίγο κάτω από το 30% των ψήφων, σύμφωνα με δημοσκόπηση της El Pais. Αυτό θα τους έδινε τις καλύτερες πιθανότητες να ηγηθούν μιας κυβέρνησης συνασπισμού, αλλά, καθώς θα έπρεπε να συνεργαστούν με έναν ή παραπάνω συμμάχους, δεν υπάρχει εγγύηση πως αυτό θα γίνει.
Αρκετά άλλα σενάρια- περιλαμβανομένου ενός δεξιού συνασπισμού ή νέων εκλογών- παραμένουν πιθανά, και θα μπορούσαν να περάσουν μήνες μέχρι να εκλεγεί νέος πρωθυπουργός.
Γιατί είναι τόσο πολύπλοκα τα πράγματα;
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις θέτουν το ποσοστό των αναποφάσιστων στο 40%. Οι δημοσκόποι επίσης δυσκολεύονται να προβλέψουν πόσο καλά θα τα πάει το νέο ακροδεξιό κόμμα Vox, αν και όλοι συμφωνούν πως θα εκλέξει βουλευτές- τους πρώτους αυτής της πλευράς του φάσματος μέσα σε σχεδόν τέσσερις δεκαετίες.
Η επίδραση των debates της Μ. Δευτέρας και της Μ. Τρίτης, από τις οποίες το Vox αποκλείστηκε για νομικούς λόγους, είναι άγνωστη. Πολλοί πολιτικοί αναλυτές λένε πως ο υποψήφιος που τα πήγε καλύτερα ήταν ο Πάμπλο Ιγκλέσιας, ο επικεφαλής των Podemos (κόμμα κατά της λιτότητας), που χάνουν πολύ έδαφος στις δημοσκοπήσεις.
Οι 350 βουλευτές στην Κάτω Βουλή της Ισπανίας εκλέγονται σε 52 περιφέρειες, τα μεγέθη των οποίων ποικίλλουν. Καθώς ο αριθμός των υποψηφίων έχει αυξηθεί, η πρόβλεψη των νικητών έχει γίνει πιο δύσκολη, ειδικά στις μικρότερες, αγροτικές περιοχές. Κόμματα τα οποία δεν έχουν συνηθίσει στη δημιουργία συμμαχιών είναι μάλλον απίθανο να επιτύχουν μετεκλογικές συμφωνίες στη Μαδρίτη που θα έθεταν σε κίνδυνο τις πορείες τους στις τοπικές και περιφερειακές εκλογές της 26ης Μαΐου. Επιπλέον, τα περισσότερα κόμματα είτε βιώνουν περιόδους εσωτερικής αναταραχής, είτε έχουν νέους ηγέτες, κάτι που σημαίνει ότι πολλά θα μπορούσαν να αλλάξουν από άποψης στρατηγικής και συμμαχιών.
Οι Ισπανοί επίσης θα εκλέξουν 208 εκπροσώπους στη Γερουσία, που έχει χαμηλό πολιτικό προφίλ και ελέγχεται από το συντηρητικό ΡΡ από το 2011.
Ποιος θα γίνει πρωθυπουργός;
Το πιο αισιόδοξο σενάριο για τους Σοσιαλιστές είναι να παραμείνει ο Σάντσεζ πρωθυπουργός, με μόνο έναν σύμμαχο, τους Podemos. Ωστόσο οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως οι Σοσιαλιστές και οι Podemos μάλλον θα χρειαστούν τη στήριξη μικρότερων, εθνικιστικών κομμάτων, πιθανότατα από την Καταλονία, επαναλαμβάνοντας τον συνδυασμό που επέτρεψε στον Σάντσεζ να γίνει πρωθυπουργός τον Ιούνιο.
Οι παραχωρήσεις που θα μπορούσαν να ζητήσουν σε αντάλλαγμα τα μικρότερα κόμματα – και η πίεση από τα δεξιά κόμματα που ήδη κατηγορούν τον Σάντσεζ ως «προδότη», επειδή εμφανίζεται ανοιχτός σε διάλογο με τους Καταλανούς αυτονομιστές- καθιστούν μια τέτοια συμμαχία δύσκολη, αν και όχι αδύνατη.
Σύμφωνα με τις τελικές δημοσκοπήσεις, τα τρία δεξιά κόμματα μαζί- το ΡΡ, το κεντροδεξιό Ciudadanos και το Vox- δεν θα συγκεντρώσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αλλά αυτό το ενδεχόμενο εντάσσεται στο περιθώριο λάθους.
Ένα σενάριο πιθανής πλειοψηφίας θα ήταν μεταξύ των Ciudadanos και των Σοσιαλιστών. Ωστόσο ο επικεφαλής των Ciudadanos, Άλμπερτ Ριβέρα, έχει αποκλείσει μια συμφωνία με τον Σάντσεζ, ο οποίος- χωρίς να αποκλείει εντελώς αυτή την επιλογή- είπε την Τρίτη πως μια τέτοια συμφωνία δεν εντάσσεται ούτε στα δικά του σχέδια.
Διατηρώντας την υπεροχή στις δημοσκοπήσεις, ο Σάντσεζ επιδιώκει να διατηρήσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο περιθώριο μπορεί για τη διερεύνηση εναλλακτικών επιλογών, καμία εκ των οποίων δεν φαντάζει ιδανική. Ένα αποτέλεσμα φαίνεται σίγουρο, ωστόσο: Η επιβεβαίωση του τέλους του δικομματικού συστήματος που άρχισε με την επιστροφή της Ισπανίας στη δημοκρατία και άρχισε να «ξηλώνεται» το 2015.
Ποια είναι τα κύρια ζητήματα για τους ψηφοφόρους;
Η προεκλογική εκστρατεία επικεντρώνεται στην ταυτότητα και στις αξίες, υποβιβάζοντας την οικονομία σε δευτερεύον επίπεδο (κάτι σπάνιο). Η επιδίωξη της Καταλονίας για ανεξαρτησία, που πόλωσε τη χώρα, όπως και την περιοχή, αποτελεί σημαντικό παράγοντα, ειδικά δεδομένου ότι 12 από τους πρώην ηγέτες της δικάζονται.
Το ΡΡ, το Ciudadanos και το Vox αγωνίζονται για τις ψήφους των αντι-αυτονομιστών, αλλά οι Σοσιαλιστές, αφού αρνήθηκαν να υποχωρήσουν στις απαιτήσεις των Καταλανών για να εξασφαλίσουν τις ψήφους τους για τον προϋπολογισμό, θα επιδιώξουν επίσης να χρησιμοποιήσουν το θέμα προς όφελός τους.
Με την άνοδο του Vox και το PP να κλίνει προς τα δεξιά, καθώς και τους Σοσιαλιστές να κάνουν προεκλογική εκστρατεία με προοδευτικό πρόσημο, τα κόμματα διαφοροποιούνται σε θέματα που κυμαίνονται από τα δικαιώματα των γυναικών μέχρι την εκταφή της σορού του πρώην δικτάτορα Φρανσίσκο Φράνκο από το μαυσωλείο όπου βρίσκεται.
Όλα τα μεγάλα κόμματα ανταλλάσσουν κατηγορίες για διαφθορά, ενώ η οικονομία, που προβλέπεται να αναπτυχθεί περίπου κατά 2,2% φέτος, αποτελεί σε μεγάλο βαθμό περιφερειακό ζήτημα.
