Εντεκα ερωτήματα για τον κορονοϊό που παραμένουν αναπάντητα
Οι ειδικοί κάνουν έναν αγώνα δρόμου για να μάθουν όλα όσα πρέπει να ξέρουν για τον άγνωστο μέχρι πριν λίγους μήνες ιό, που πλέον έχει κλείσει 3,4 δισ. του παγκόσμιου πληθυσμού στα σπίτια του (ή αλλιώς σχεδόν τον μισό πληθυσμό του πλανήτη) και έχει προκαλέσει πάνω από 38.700 θανάτους.
Ωστόσο, ακόμα παραμένουν αρκετά ερωτήματα αναπάντητα από την επιστημονική κοινότητα, ενώ για κάποια υπάρχουν ενδείξεις και όχι αποδείξεις.
Το Insider συγκέντρωσε 11 βασικά ερωτήματα για τα οποία η επιστημονική κοινότητα παλεύει να βρει απαντήσεις.
Από που προήλθε ο νέος κορονοϊός;
Ξέρουμε ότι ξεκίνησε από μια υπαίθρια αγορά στην Γουχάν της Κίνας (επαρχία Χομπέι). Οι ερευνητές είναι σχεδόν σίγουροι ότι αναπτύχθηκε στις νυχτερίδες. Οι εργαστηριακές μελέτες δείχνουν ότι μοιράζεται περίπου το 80% του γονιδιώματος του SARS, επίσης κορονοϊός που προέρχεται από νυχτερίδες και προκάλεσε επιδημία το 2002 και το 2003.
Αυτό που είναι λιγότερο ξεκάθαρο είναι πως ο νέος κορονοϊός μεταπήδησε από τις νυχτερίδες στον άνθρωπο. Στην περίπτωση του SARS, ο ενδιάμεσος ξενιστής ήταν η μοσχογαλή (ή σιβέτ).
Αρχικά ερευνητές από την Κίνα είχαν ενοχοποιήσει τους παγκολίνους για τη μετάδοση του Covid-19 (ότι ήταν δηλαδή ο ενδιάμεσος ξενιστής από τις νυχτερίδες στον άνθρωπο). Ωστόσο η έρευνα αυτή δεν δημοσιεύθηκε ποτέ. Αντίθετα νέα έρευνα «αθωώνει» τους παγκολίνους για τη μετάδοση του Covid-19. Ίσως τελικά ο ιός πήδηξε κατευθείαν από τις νυχτερίδες στους ανθρώπους.
Γιατί είναι σημαντικό: Η κατανόηση για την προέλευση του ιού μπορεί να οδηγήσει πιο γρήγορα στη θεραπεία του.
Πόσα τελικά είναι τα κρούσματα;
Δυστυχώς, οι αριθμοί που δημοσιεύονται καθημερινά αφορούν μόνο στα επιβεβαιωμένα κρούσματα, δηλαδή όσους έχουν κάνει το τεστ και βγήκε θετικό. Ξέρουμε όμως ότι ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος, ενώ πολλοί μπορεί να το περνούν με ήπια ή καθόλου συμπτώματα, αλλά παρόλα αυτά να το μεταδίδουν. Υπολογίζεται ότι για κάθε επιβεβαιωμένο κρούσμα, υπάρχουν άλλα 5 με 10 ανεπιβεβαίωτα.
Γιατί είναι σημαντικό: Η ακριβής καταγραφή βοηθά τους ειδικούς να καταλάβουν την πραγματική διάδοση του ιού και την έκταση της πανδημίας. Θα δείξει επίσης πόσο αποτελεσματική είναι η καραντίνα.
Γιατί εξαπλώνεται τόσο γρήγορα;
Η μεταδοτικότητα ενός προσδιορίζεται με βάση το βασικό αριθμό αναπαραγωγής που συμβολίζεται ως R0 και ορίζεται ως ο αριθμός των επιπλέον ατόμων που θα νοσήσουν κατά τη διάρκεια της νόσησης ενός κρούσματος. Για τον Covid-19 η εκτιμώμενη τιμή R0 είναι στο 2,2 (που σημαίνει ότι κάθε ένα κρούσμα, μολύνονται άλλοι 2,2 άνθρωποι), ενώ για την εποχική γρίπη το R0 είναι περίπου 1,3.
Αν και ξέρουμε ότι έχει μεγάλη μεταδοτικότητα, οι ερευνητές δεν έχουν ακόμα καταλήξει γιατί. Μερικές ιδέες είναι ότι αντέχει περισσότερο στις επιφάνειες, αλλά και ότι επηρεάζει το ανώτερο αναπνευστικό (σε αντίθεση με τον SARS που μόλυνε κυρίως ιστούς βαθύτερα στους πνεύμονες). Και ο βήχας -ένα βασικό σύμπτωμα του COVID-19 - βοηθά στην εξάπλωση του ιού με τα σταγονίδια.
Γιατί είναι σημαντικό: Άμα ξέρουμε ακριβώς πως μεταδίδεται, ξέρουμε και πως να προφυλαχτούμε.
Γιατί οδηγεί στον θάνατο;
Τα άτομα που αναπτύσσουν σοβαρά συμπτώματα COVID-19 ακολουθούν αρκετοί μια συγκεκριμένη πορεία.
Την πρώτη ημέρα παρατηρείται συχνά πυρετός, πόνο στους μυς, κόπωση και ξηρός ή μη παραγωγικός βήχας. Μέχρι την πέμπτη μέρα αναπτύσσουν προβλήματα στην αναπνοή και από την έβδομη ημέρα μπορεί να χρειαστούν νοσηλεία. Την όγδοη ημέρα η κατάσταση της υγείας μπορεί να επιδεινωθεί πολύ, καθώς το υγρό αρχίζει να γεμίζει τους πνεύμονες και να εμποδίζει τη ροή οξυγόνου, κατάσταση που ονομάζεται σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας . Αυτό το υγρό έχει μια «γυάλινη» απεικόνιση στις ακτινογραφίες.
Ο ιός μπορεί επίσης να αναπαράγεται αρκετά γρήγορα για να μπορέσει να ανταπεξέλθει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Γιατί είναι σημαντικό: Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο κορονοϊός κάνει τόσο πολύ κακό θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο αποτελεσματικές θεραπείες στα νοσοκομεία.
Τι ποσοστό των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί, τελικά πεθαίνουν;
Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει γενικός κανόνας. Πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο στη θνησιμότητα.
Ένας βασικός είναι η ηλικία. Οι μεγαλύτεροι είναι πιο πιθανό να πεθάνουν ως αποτέλεσμα της αναπνευστικής ανεπάρκειας που η λοίμωξη από τον κορονοϊό. Ωστόσο, ένα άτομο οποιασδήποτε ηλικίας μπορεί να αντιμετωπίσει σοβαρή πνευμονία, κόπωση και άλλα ανησυχητικά συμπτώματα.
Η ανταπόκριση των κυβερνήσεων παίζει επίσης ρόλο. Εκείνες που άργησαν να ανταποκριθούν, έχουν δει τις ΜΕΘ τους να γεμίζουν και να χάνουν περισσότερους ανθρώπους. Για παράδειγμα η Ιταλία.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι και καιρικές συνθήκες μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του ιού να εξαπλωθεί, μειώνοντας και το ποσοστό θνησιμότητας.
Η πραγματικότητα είναι ότι ο μέσος όρος θνησιμότητας είναι συνεχώς μεταβαλλόμενος και δεν θα τον ξέρουμε με ακρίβεια μέχρι όλο αυτό να τελειώσει.
Γιατί είναι σημαντικό: Οι διακυμάνσεις των ποσοστών θνησιμότητας βοηθούν τους ερευνητές να βρουν προβλήματα στην αντίδραση των κυβερνήσεων, την περίθαλψη των ασθενών και πολλά άλλα, οδηγώντας ιδανικά σε διορθώσεις. Ωστόσο, τα πρώιμα δεδομένα είναι αρκετά σαφή: Ο κορονοϊός δεν μπορεί να αγνοηθεί, αφού έχει την ικανότητα να σκοτώσει εκατομμύρια ανθρώπους σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.
Γιατί τα παιδιά έχουν μειωμένο κίνδυνο θανάτου;
Αυτό αποτελεί και το μεγαλύτερο μυστήριο για αυτόν τον κορονοϊό. Θεωρητικά, οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά αντιμετωπίζουν τους ίδιους κινδύνους αναφορικά με τις επιπλοκές από την εποχικής γρίπη. Αλλά δεν ισχύει το ίδιο με τον COVID-19: Περίπου το 80% των θανάτων είναι σε άτομα άνω των 65 ετών, ενώ είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις μικρών παιδιών που έχουν πεθάνει από την ασθένεια. Μια πρώιμη εξήγηση θα μπορούσε να είναι ότι το ανοσοποιητικό σύστημα των ηλικιωμένων μπορεί να εργάζεται περισσότερο για να καταπολεμήσει τον ιό, με αποτέλεσμα να γεμίσουν με περίσσεια υγρά οι πνεύμονες.
Γιατί είναι σημαντικό: Η κατανόηση γιατί τα παιδιά συχνά δεν παρουσιάζουν σημάδια της νόσου θα μπορούσε να συμβάλει στην ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού εμβολίου.
Μπορεί κάποιος να ξανακολλήσει τον ιό;
Αν και είναι η εξαίρεση, υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που θεραπεύτηκα και μετά βρέθηκαν ξανά θετικοί στον ιό, κάτι που δεν έχει εξηγηθεί επιστημονικά. Οι περισσότεροι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το ανοσοποιητικό μπορεί να αναπτύξει μια βραχυχρόνια ανοσία στον ιό. Άγνωστο παραμένει εάν υπάρχει μακροχρόνια ανοσία.
Γιατί είναι σημαντικό: Αν υπάρχει ανοσία θα μπορούσε να επιστέψει στις κυβερνήσεις να άρει την καραντίνα για όσους έχουν νοσήσει.
Είναι εποχιακός;
Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν ξέρει με σιγουριά. Υπάρχουν έρευνες (και μια ελληνική) που δίνει ελπίδες για φρένο της μετάδοσης ιού τους καλοκαιρινούς μήνες, ωστόσο τίποτα ακόμα δεν είναι βέβαιο.
Υπάρχει αποτελεσματικό και ασφαλές φάρμακο αυτή τη στιγμή;
Η έρευνα είναι εν εξελίξει. Υπάρχουν φάρμακα που έχουν δείξει μια μορφή αποτελεσματικότητας, ωστόσο οι κλινικές μελέτες θα χρειαστούν χρόνο για να ολοκληρωθούν. Επίσης δίνονται σαφείς συστάσεις από τους ειδικούς να μην χρησιμοποιούνται αυτά τα φάρμακα χωρίς την σύσταση από γιατρό, γιατί μπορεί να έχουν παρενέργειες.
Θα υπάρξει αποτελεσματικό εμβόλιο και πότε;
Τουλάχιστον 10 κλινικές μελέτες είναι σε εξέλιξη για την δημιουργία εμβολίου. Όπως κανείς δεν εγγυάται ότι θα είναι αποτελεσματικό ή ότι θα μπορεί να χορηγηθεί μαζικά στον πληθυσμό το άμεσο διάστημα.
Θα έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία τους όσοι θεραπεύθηκαν;
Ορισμένοι από τους πρώτους ασθενείς του COVID-19 που θεραπεύτηκαν είναι καλά εδώ και λίγες εβδομάδες, οπότε ακόμα παραμένει άγνωστο εάν θα υπάρξουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία τους. Ορισμένοι ακόμη αντιμετωπίζουν προβλήματα στην αναπνοή ενώ εκτιμάται ότι κάποιοι μπορεί να έχουν μειωμένη αναπνευστική λειτουργία κατά 20% με 30%.
Πηγή: Insider
