Η μεγαλύτερη ηλιακή έκλαμψη από το 2017: Τι μπορεί να δείχνει αυτό για τον Ήλιο
Την Παρασκευή 29 Μαΐου μια «οικογένεια» ηλιακών κηλίδων – σκοτεινών κηλίδων στην επιφάνεια του Ήλιου, που αντιπροσωπεύουν περιοχές πολύπλοκων μαγνητικών πεδίων- εξέπεμψε τη μεγαλύτερη ηλιακή έκλαμψη από τον Οκτώβριο του 2017. Αν και οι κηλίδες δεν ήταν ακόμα ορατές, διαστημόπλοια της NASA εντόπισαν τις εκλάμψεις από πάνω τους.
Οι συγκεκριμένες εκλάμψεις (solar flares) ήταν αρκετά αδύναμες για να περάσουν το όριο στο οποίο το Space Weather Prediction Center της NOAA (η επίσημη πηγή της αμερικανικής κυβέρνησης για προγνώσεις διαστημικού καιρού, προειδοποιήσεις κλπ) βγάζει συναγερμούς. Ωστόσο μετά από αρκετούς μήνες με πολύ λίγες ηλιακές κηλίδες και μικρή ηλιακή δραστηριότητα, επιστήμονες και ειδικοί σε θέματα διαστημιοκύ καιρού παρατηρούν αυτή τη νέα «οικογένεια» για να δουν εάν θα μεγαλώσει ή εάν θα εξαφανιστεί. Οι κηλίδες αυτές μπορεί να προαναγγέλλουν πως ο ηλιακός κύκλος του Ήλιου ανεβάζει ρυθμούς και γίνεται πιο δραστήριος- ή όχι. Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζει η NASA, θα χρειαστεί να περάσουν μερικοί μήνες μέχρι να επιβεβαιωθεί κάτι τέτοιο.
Καθώς ο Ήλιος περνά τον 11ετή κύκλο του, όπου η δραστηριότητά του αυξάνεται και μειώνεται, εμφανίζονται και εξαφανίζονται ηλιακές κηλίδες. Η NASA και η NOAA παρακολουθούν τις κηλίδες προκειμένου να διαπιστώνουν και να προβλέπουν την πρόοδο του ηλιακού κύκλου και, εν τέλει, την ηλιακή δραστηριότητα. Επί της παρούσης οι επιστήμονες παρακολουθούν στενά τον αριθμό των κηλίδων, καθώς είναι βασικός για να διαπιστωθούν οι ημερομηνίες του ηλιακού ελαχίστου (solar minimum) που είναι η «επίσημη αρχή» του Ηλιακού Κύκλου 25. Η νέα δραστηριότητα ηλιακών κηλίδων θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη πως ο Ήλιος πιθανότατα ανεβάζει ρυθμούς στον νέο κύκλο του και έχει περάσει το ελάχιστο. Ωστόσο χρειάζονται τουλάχιστον έξι μήνες ηλιακής παρατήρησης και μετρήσεων κηλίδων μετά από ένα ελάχιστο για να ξέρει κανείς πότε έλαβε χώρα. Επειδή αυτό το ελάχιστο ορίζεται από τον χαμηλότερο αριθμό ηλιακών κηλίδων σε έναν κύκλο, οι επιστήμονες πρέπει να βλέπουν τους αριθμούς να αυξάνονται σταθερά πριν να διαπιστώσουν πότε ακριβώς βρίσκονταν στο ελάχιστο. Αυτό σημαίνει πως το ηλιακό ελάχιστο μπορεί να διαπιστώνεται μόνο εκ των υστέρων: Θα μπορούσαν να χρειαστούν 6-12 μήνες πριν την εκδήλωσή του για να επιβεβαιωθεί πως έχει παρέλθει.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι το άστρο μας είναι εξαιρετικά μεταβλητό: Επειδή οι κηλίδες αυξάνονται ή μειώνονται σε έναν μήνα δεν σημαίνει πως η πορεία του δεν θα αλλάξει τον επόμενο, απλά και μόνο για να επιστρέψει ξανά τον μήνα μετά από αυτό. Οπότε οι επιστήμονες χρειάζονται μακροπρόθεσμα δεδομένα για να δημιουργήσουν εικόνα των συνολικών τάσεων του Ήλιου κατά τον ηλιακό κύκλο.
Στις 29 Μαΐου μία σχετικά μικρή ηλιακή έκλαμψη κατηγορίας Μ (M-class) εκδηλώθηκε από εκείνες τις κηλίδες. Οι ηλιακές εκλάμψεις είναι ισχυρές εκλύσεις ακτινοβολίας. Η επιβλαβής ακτινοβολία από μια έκλαμψη δεν μπορεί να περάσει από την ατμόσφαιρα της Γης και να επηρεάσει φυσικά τους ανθρώπους στο έδαφος, ωστόσο εάν είναι αρκετά ισχυρή μπορεί να προκαλέσει αναταράξεις στην ατμόσφαιρα, στο επίπεδο όπου ταξιδεύουν τα σήματα GPS και τηλεπικοινωνιών. Η ένταση αυτής της έκλαμψης ήταν κάτω από το όριο που θα επηρέαζε το γεωμαγνητικό Διάστημα και κάτω από το όριο που επιτάσσει η ΝΟΑΑ για να βγάλει συναγερμό. Ωστόσο ήταν η πρώτη έκλαμψη επιπέδου Μ από τον Οκτώβριο του 2017- και οι επιστήμονες θα είναι σε επιφυλακή για να δουν εάν όντως ο Ήλιος «ξυπνάει».
