Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και πορείες: Αλλάζουν όλα. Ποιες είναι οι ευθύνες των οργανωτών – Τα αναπάντητα ερωτήματα
Σήμερα Δευτέρα 29 Ιουνίου, κατατέθηκε στη Βουλή το Σχέδιο Νόμου για τους όρους διεξαγωγής των δημοσίων συναθροίσεων, δηλαδή το πως θα πραγματοποιούνται οι πορείες και οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.
Στόχος της κυβέρνησης να βάλει μία τάξη σε ένα ακανθώδες θέμα που ουκ ολίγες φορές έχει απασχολήσει έντονα τον κοινωνικό διάλογο. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, το συγκεκριμένο Σχέδιο Νόμου καλύπτει ένα υπαρκτό κενό στην προστασία των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών που προβλέπει το Σύνταγμα και επιχειρεί να διαμορφώσει ένα σύγχρονο νομικό πλαίσιο για την άσκηση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι. Παράλληλα υπογραμμίζουν την ταλαιπωρία πολιτών και ιδιοκτητών επιχειρήσεων από τις συνεχείς συγκεντρώσεις ιδιαίτερα μικρών ομάδων διαδηλωτών, που κινούνται και καταλαμβάνουν τις κεντρικές οδικές αρτηρίες.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό non paper, στόχος της κυβέρνησης είναι να διασφαλιστεί η άσκηση του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, εντός ενός θεσμικού πλαισίου, που συνάδει προς την αρχή της αναλογικότητας και είναι εναρμονισμένο με τις επιταγές του άρθρου 11 του Συντάγματος και του άρθρου 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου («ΕΣΔΑ»).
Ο ρόλος και οι ευθύνες του Οργανωτή της συνάθροισης
Κομβικό ρόλο στον κυβερνητικό σχεδιασμό αποκτούν ο Οργανωτής της συνάθροισης και ο Αστυνομικός Διαμεσολαβητής. Ο οργανωτής θα πρέπει να συνεργάζεται με τον αστυνομικό διαμεσολαβητή, παρέχοντας τη συνδρομή του για την τήρηση της τάξης και την ομαλή πραγματοποίηση της συνάθροισης.
Ας δούμε όμως ορισμένες από τις βασικές αλλαγές που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Νόμου:
-O οργανωτής οφείλει να γνωστοποιήσει στην αρμόδια αστυνομική ή λιμενική αρχή, την πρόθεσή του για κάλεσμα σε δημόσια υπαίθρια συνάθροιση, σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο.
-Αυτή η γνωστοποίηση θα γίνεται εγγράφως ή ηλεκτρονικά μέσω της διαδικτυακής πλατφόρμας της Ελληνικής Αστυνομίας και θα υποβάλλεται εγκαίρως πριν από την πραγματοποίηση της συγκέντρωσης.
-Δεν θα απαιτείται γνωστοποίηση για τις δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις για τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς και της επετείου της 17ης Νοεμβρίου.
-Επίσης θα επιτρέπεται αυθόρμητη δημόσια υπαίθρια συνάθροιση που δεν έχει γνωστοποιηθεί, αν δεν θα διαφαίνονται κίνδυνοι διασάλευσης της δημόσιας ασφάλειας ή σοβαρής διατάραξης της κοινωνικοοικονομικής ζωής.
Και πάμε στα πιο «πολύπλοκα», από τα οποία προκύπτουν και πολλά ερωτήματα:
-Υποχρέωση του οργανωτή είναι και να ενημερώνει τους συμμετέχοντες ότι δεν μπορούν να έχουν αντικείμενα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για άσκηση βίας. Επίσης να ζητά την παρέμβαση των αρχών για να απομακρύνουν άτομα που φέρουν τέτοια αντικείμενα. Τέλος, ορίζει επαρκή αριθμό ατόμων, για την περιφρούρηση της συνάθροισης.
-Ο οργανωτής ευθύνεται και για την αποζημίωση όσων υπέστησαν βλάβη της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας και της ιδιοκτησίας από τους συμμετέχοντες στη συνάθροιση.
-Θα απαλλάσσεται της ευθύνης μόνο αν είχε γνωστοποιήσει εγκαίρως τη διεξαγωγή της συνάθροισης και αποδεικνύει ότι είχε λάβει όλα τα μέτρα για την πρόληψη και αποτροπή της ζημιάς.
-Σε μια επικείμενη συνάθροιση θα μπορούν να μπουν περιορισμοί, αν πιθανολογείται ότι η διεξαγωγή της θα διαταράξει δυσανάλογα την κοινωνικοοικονομική ζωή της συγκεκριμένης περιοχής, δημιουργώντας προβλήματα στις ειδικές κυκλοφοριακές και άλλες ιδιαίτερες τοπικές συνθήκες.
-Επικείμενη δημόσια υπαίθρια συνάθροιση θα μπορεί να απαγορευθεί αν, α) επαπειλείται σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια, λόγω ιδιαιτέρως πιθανής διάπραξης σοβαρών εγκλημάτων, ιδίως, κατά της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας, της ιδιοκτησίας, β) απειλείται σοβαρή διατάραξη της κοινωνικοοικονομικής ζωής σε ορισμένη περιοχή.
-Μια πορεία που είναι σε εξέλιξη θα μπορεί να διαλύεται αν, α) πραγματοποιείται παρά την έκδοση απόφασης απαγόρευσης, β) οι συμμετέχοντες δεν ακολουθούν τους περιορισμούς που επιβλήθηκαν και γ) μετατρέπεται σε βίαιη, με τη διάπραξη σοβαρών αξιόποινων πράξεων, όπως επιθέσεων κατά προσώπων, εμπρησμών, φθορών δημόσιας ή ιδιωτικής περιουσίας, βιαιοπραγιών κατά της αστυνομικής δύναμης και ιδίως σε περιπτώσεις που χρησιμοποιούνται αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί και εμπρηστικοί μηχανισμοί, φωτοβολίδες, αιχμηρά αντικείμενα ή από τη συνέχισή της προκαλείται άμεσος κίνδυνος κατά της ζωής ή σωματική βλάβη και δ) πραγματοποιείται χωρίς να έχει γνωστοποιηθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα.
Τα «γκρίζα σημεία»
Δηλαδή, σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, αν υπάρξουν φθορές κατά τη διάρκεια ενός συλλαλητηρίου ή μίας πορείας, την ευθύνη θα επωμιστεί κυρίως ο οργανωτής.
Πως όμως θα είναι ξεκάθαρο –κυρίως στις Αρχές- ότι τις φθορές τις έκαναν όντως άτομα που συμμετείχαν στην συγκεκριμένη πορεία και δεν ήταν κάποια που μπήκαν με σκοπό να προκαλέσουν μπάχαλο; Δηλαδή κάποιοι προβοκάτορες...
Και πως ο οργανωτής θα αποδείξει ότι είχε λάβει όλα τα μέτρα για την αποτροπή της όποιας ζημιάς;
Πως μπορεί κάποιος να είναι βέβαιος ότι μία πορεία που ξεκινά κρύβει κινδύνους για τη δημόσια ασφάλεια, άρα να πρέπει να απαγορευθεί η δημόσια συνάθροιση;
Τι σημαίνει ότι θα διαλύεται μία πορεία αν μετατρέπεται σε βίαιη;
Συνήθως όταν ξεκινούν σοβαρά επεισόδια, πχ ρίψη μολότοφ, επεμβαίνει η αστυνομία, ενώ μοιραία διαλύεται η πορεία ή η συγκέντρωση και από τις μολότοφ αλλά και από τα χημικά των αστυνομικών αρχών που πολλές φορές χρησιμοποιούν για να σταματήσουν και να απομονώσουν τους ταραξίες.
Όπως επισημαίνουν από την κυβέρνηση, αυτή η ρύθμιση ενσωματώνει βασικές προτάσεις της πρότασης νόμου που είχε παρουσιάσει το 2012 ο τότε δήμαρχος Αθηναίων Γ.Καμίνης ύστερα από εργασία Επιτροπής στην οποία μετείχαν μεταξύ άλλων οι καθηγητές Αλιβιζάτος και Μανιτάκης. Παράλληλα, για να τονίσουν την ανάγκη της αλλαγής στο πως θα διεξάγονται οι πορείες διαμαρτυρίας, παραθέτουν στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο Εμπορικός Σύλλογος, σύμφωνα με τα οποία στο κέντρο της Αθήνας τον Μάιο έγιναν 80 πορείες και συγκεντρώσεις, 53 από την αρχή του Ιουνίου και κατά μέσο όρο έμεινε κλειστό περίπου 3 φορές ανά εργάσιμη ημέρα.
Οι πολίτες θα μπορούν να μαθαίνουν για τις προγραμματισμένες ή τρέχουσες πορείες και λοιπές εκδηλώσεις, όπως και για τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, από ειδική ιστοσελίδα που θα ενημερώνεται από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.
