Σύγχρονο Πανεπιστήμιο και Οικονομική Ανάπτυξη
Η επικαιρότητα ασχολείται για άλλη μια φορά με το Ελληνικό Πανεπιστήμιο και τη ποιότητα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι αλλαγές που προωθούνται και αφορούν τη βάση εισαγωγής, το χρονικό όριο φοίτησης κλπ., απασχολούν τη κοινωνία μας επί δεκαετίες. Η απάντηση όμως στο ερώτημα «τι Πανεπιστήμιο θέλουμε;» πρέπει να δοθεί ακολουθώντας τις σύγχρονες ανάγκες της ψηφιοποιημένης κοινωνίας και οικονομίας.
Το ζητούμενο είναι κατά πόσο οι αλλαγές στην εκπαίδευση βοηθούν πραγματικά στην ανάπτυξη και βελτίωση της ποιότητας του Ελληνικού Πανεπιστημίου. Στη σύγχρονη εποχή που ζούμε, που πρωταγωνιστεί η τεχνολογική εξέλιξη, θα πρέπει να μας απασχολήσει περισσότερο η προσφορά του Πανεπιστημίου μέσω της αναμφισβήτητης προόδου των επιστημών. Οφείλουμε να αναπτύξουμε ένα σύγχρονο Πανεπιστήμιο το οποίο θα προσφέρει παιδεία και γνώση με σκοπό την ανάπτυξη της κοινωνίας, με προτεραιότητα το βιοτικό επίπεδο και στόχο την ευημερία του κοινωνικού συνόλου.
Η 4η βιομηχανική επανάσταση μας επιβάλλει να δώσουμε έμφαση στη χρήση και εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, όπως η ρομποτική, η τεχνητή νοημοσύνη, τα bigdata, η βιοτεχνολογία, η τρισδιάστατη εκτύπωση, η νανοτεχνολογία κλπ. Είναι πλέον αποδεκτό ότι, οι σημερινοί απόφοιτοι πρέπει να είναι εφοδιασμένοι με σύγχρονες γνώσεις επιστήμης, τεχνολογίας, μηχανικής και μαθηματικών (STEM). Έτσι, τα Πανεπιστήμια πρέπει να δείξουν τον δρόμο της διείσδυσης στη ψηφιακή τεχνολογία με σκοπό η νέα γενιά να αναπτύξει δεξιότητες και να προσφέρει στη βελτίωση της ποιότητας της εργασίας η οποία στη συνέχεια θα οδηγήσει στη πραγματική οικονομική ανάπτυξη.
Πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό;
Μέσω της διεπιστημονικότητας των τίτλων σπουδών και της έρευνας. Τα Πανεπιστήμια μπορούν να οργανώσουν και να λειτουργήσουν σύγχρονα προγράμματα προπτυχιακών σπουδών με πτυχία τεσσάρων ή πέντε ετών που θα συνδυάζουν διαφορετικές επιστήμες, π.χ. Μαθηματικά και Οικονομικά, Υπολογιστές και Μάνατζμεντ, Περιβάλλον και Οικονομικά, Φυσική και Χρηματοοικονομική, Γεωγραφία και Οικονομικά, Βιολογία και Μαθηματικά, Βιολογία και Φυσική, Ιστορία και Ξένες Γλώσσες, Μουσική και Εκπαίδευση, Μηχανική και Μάνατζμεντ, Γεωπονία και Οικονομικά, Ψυχολογία και Μάνατζμεντ, Δημόσια Υγεία και Στατιστική, κλπ. Με αυτό το τρόπο, Σχολές ή Τμήματα ενός Πανεπιστημίου θα αναπτυχθούν περισσότερο μέσω των Διασχολικών ή Διατμηματικών πτυχίων και θα βρεθούν με πραγματικό πλεονέκτημα έναντι άλλων παραδοσιακών Τμημάτων ή Σχολών, αφού θα προσελκύσουν φοιτητές που επιθυμούν να εκπαιδευτούν σε παραπάνω από ένα αντικείμενα σπουδών ακολουθώντας ένα σύγχρονο μοντέλο εκπαίδευσης.
Τα κοινά πτυχία μπορούν να προσφέρονται και με συνεργασία δυο Πανεπιστημίων που εδρεύουν στην ίδια περιοχή, ώστε οι φοιτητές να αποκτήσουν μεγαλύτερο πλεονέκτημα μέσω της εκπαιδευτικής συνέργειας (κάτι τέτοιο είναι πλέον γεγονός σε άλλες χώρες). Η επιτυχία των κοινών πτυχίωνθα πρέπει να συνδυαστεί με ένα έτος σπουδών εκτός Πανεπιστημίου (στο 3ο ή 4ο έτος), όπου οι φοιτητές θα ασκούν υποχρεωτική πρακτική σε μια εταιρεία και παράλληλα θα εκπονούν την ερευνητική τους εργασία. Έτσι, θα διευρύνουν τις θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις τους στο αντικείμενο σπουδών τους και θα αποκτήσουν εμπειρία από το επαγγελματικό περιβάλλον.
Με την ολοκλήρωση της πρακτικής άσκησης και εφαρμόζοντας τη θεωρία στην πράξη, οι φοιτητές θα επιστρέψουν στο τελευταίο έτος σπουδών έχοντας αποκτήσει σημαντικές επαγγελματικές εμπειρίες που θα τους βοηθήσουν στη μελλοντική τους καριέρα. Οι φοιτητές που θα ακολουθούν ένα κοινό πτυχίο, θα επιλέγουν κατεύθυνση σπουδών με βάσει τα προσφερόμενα μαθήματα, τη πρακτική άσκηση και την εργασία, και έτσι με την αποφοίτηση θα τους δίνονται τα αντίστοιχα επαγγελματικά δικαιώματα.
Για παράδειγμα, ένας απόφοιτος με βασικό τίτλο σπουδών στα Μαθηματικά και Οικονομικά, αν έχει επιλέξει ικανό αριθμό μαθημάτων οικονομικής κατεύθυνσης και έχει κάνει πρακτική άσκηση και εργασία σε εταιρεία πάνω σε ένα οικονομικό θέμα, τότε θα μπορεί να αποκτήσει άδεια άσκησης επαγγέλματος από το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδας.
Με σωστό σχεδιασμό από τα Πανεπιστήμια, και αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων τους, αλλά και νομοθετικό πλαίσιο που θα στηρίζει την εύρυθμη λειτουργία των κοινών πτυχίων με αποδεκτά επαγγελματικά δικαιώματα για τους απόφοιτους, είναι σίγουρο ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση θα βοηθήσει ακόμη περισσότερο την εξέλιξη της κοινωνίας.
Επίσης, Πανεπιστήμια που παρουσιάζουν σπουδαία ερευνητικά αποτελέσματα μπορούν να συνδέσουν το υψηλό επίπεδο της έρευνας με την εκπαίδευση. Για παράδειγμα, προτείνεται οι Πανεπιστημιακές Σχολές ή τα Τμήματα να χορηγούν βασικούς τίτλους σπουδών (5 έτη) με εξειδίκευση στην Ενέργεια, τη Βιοϊατρική Μηχανική, τη Τεχνητή Νοημοσύνη κλπ., ώστε οι φοιτητές να αναπτύξουν ερευνητικές δεξιότητες ικανές για μελλοντική εκπόνηση διδακτορικής διατριβής.
Τέλος, είναι σημαντικό τα Πανεπιστήμια να αναπτύξουν βιομηχανικά διδακτορικά, όπου υποψήφιοι διδάκτορες θα εκπονούν διδακτορική διατριβή σε ένα σύγχρονο θέμα που απασχολεί την επιστήμη σε συνεργασία με μια επιχείρηση. Σε ένα βιομηχανικό διδακτορικό, οι υποψήφιοι διδάκτορες εργάζονται στενά με άτομα με μεγάλη εμπειρία από τον κόσμο της βιομηχανίας και των επιχειρήσεων, κάτι που τους βοηθά να αυξήσουν τις δεξιότητές τους στον τομέα έρευνας, και να δουν την εφαρμογή της επιστήμης σε σύγχρονα αντικείμενα (πολλές φορές η διεπιστημονικότητα είναι αυτή που διακρίνει τα βιομηχανικά διδακτορικά).
Με υποτροφίες από τα Πανεπιστήμια και τις επιχειρήσεις, τα Πανεπιστήμια οφείλουν να βοηθήσουν την ανάπτυξη της οικονομίας μέσω νέων τίτλων σπουδών, που θα συνδυάζουν διαφορετικά αντικείμενα και θα δίνουν έμφαση στην πρακτική άσκηση και την εφαρμοσμένη έρευνα. Όλοι γνωρίζουμε τη σχέση μεταξύ του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ και της Silicon Valley στη Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Αρκετές από τις παγκόσμιες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας έχουν την έδρα τους στην περιοχή της Βόρειας Καλιφόρνιας, συμπεριλαμβανομένων των Apple, Facebook, Twitter, Google, Intel, και Cisco. Οι συνεργασίες αυτές με το Πανεπιστήμιο έχουν δημιουργήσει πολλές από τις πιο συναρπαστικές τεχνολογικές καινοτομίες των τελευταίων χρόνων αποδεικνύοντας τη δυναμική που προσφέρει η σχέση ακαδημαϊκής έρευνας με τη βιομηχανία. Το σίγουρο είναι ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει σημαντική, αποδεδειγμένη, επίδραση στην σύγχρονη οικονομία που είναι βασισμένη στη γνώση.
Η συμβολή των Πανεπιστημίων στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων παρέχεται μέσω της καινοτομίας και της έρευνας, ενώ η ακαδημαϊκή εκπαίδευση και η κατάρτιση δεξιοτήτων μπορεί να βοηθήσει τους νέους επιστήμονες να αποκτήσουν εργαλεία που θα τους κάνουν περιζήτητους αφού θα μπορούν να διακριθούν στο σύγχρονο απαιτητικό περιβάλλον. Αξιοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες και καινοτομίες που θα αναπτυχθούν ως αποτέλεσμα της σύγχρονης Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, μπορούμε να πετύχουμε οικονομική ανάπτυξη αφού η νέα γενιά αποφοίτων θα αποκτήσει σύγχρονες γνώσεις που θα αυξήσουν τη παραγωγικότητα της εργασίας και θα συμβάλλει στην οικονομική πρόοδο του τόπου.Οι εταιρείες θα βελτιώσουν την αποδοτικότητα και την κερδοφορία τους, ενώ θα απασχολούν σύγχρονα μυαλά υψηλής εξειδίκευσης και προσόντων με πολύπλευρες ικανότητες.
Η αλήθεια είναι ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα έχει μόνο ένα δρόμο: το Πανεπιστήμιο, το οποίο θα πρέπει να πάρει πρωτοβουλίες που θα βοηθήσουν την κοινωνία να αναπτυχθεί περισσότερο προς όφελος όλων μας. Το Πανεπιστήμιο πρέπει να δώσει ευκαιρίες στους φοιτητές να ακολουθήσουν τη βιομηχανική εκπαίδευση (μέσω της πρακτικής άσκησης και της εφαρμοσμένης έρευνας) παράλληλα με το ακαδημαϊκό πρόγραμμα σπουδών που θα χαρακτηρίζεται από διεπιστημονικότητα. Η γνώση είναι πραγματική δύναμη για το μέλλον. Οφείλουμε να βοηθήσουμε τους φοιτητές να γίνουν τεχνολογικά ευέλικτοι και απαιτητικοί για να μπορούν να διακριθούν. Μόνο μέσω της σύγχρονης τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα επιτευχθεί αυτό. Αρκεί να συμβεί γρήγορα, ακολουθώντας την εξέλιξη των επιστημών και με γνώμονα τις ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας.
