Τέλος χρόνου, καινούργια αρχή κι ευκαιρία να πάρουμε πάλι κανόνα, πάλι να κάνουμε υπακοή, να βάλουμε τα δυνατά μας ξανά, να γίνουμε εφέτος καλοί, λίγο καλλίτεροι έστω.
Μεγαλωμένος σε τόπο και καιρό που δεν πουλούσαν το κρέας χωρίς κόκκαλο, μάθαινα καθημερινά ότι δεν έχει φως χωρίς σκοτάδι ούτε χωρίς κόπο απολαβή. Τώρα είναι αλλιώς. Πολύ θέαμα γύρω και θόρυβος, λόγια, φωνές, θεωρίες, φασαρία, ήχοι κι υπέρηχοι, εικόνες, οθόνες, φώτα, φωτάκια, ενημέρωση συνεχής, πληροφορίες, οδηγίες, η νύχτα μέρα, κίνηση, η ζωή παρελαύνει μπροστά μας, ευτυχισμένη, δυστυχισμένη, θέαμα κι αυτή, πού να ησυχάσεις, να συγκεντρωθείς, να δεις ποιός είσαι, πού πας και γιατί, ούτε καν το δρόμο δεν βλέπεις ανάμεσα στα πλήθη που προχωρούν ανανεωμένα και σε παρασέρνουν μπροστά προς το μέλλον που γίνεται παρελθόν ήδη πριν το προλάβεις, σκουπίδι κι αυτό αφημένο για πέταμα. Ευκολίες παντού!
...δεν έχει άσπρο και μαύρο. Κανείς δεν είναι μόνο καλός ή κακός. Καθένας γεμάτος απ’ όλα και πρέπει μοναχός να διαλέγει κάθε φορά τι θα πεί, τι θα πράξει, πως θα φερθεί. Κι ούτε θα ‘ναι έτσι για πάντα. Έχει γυρίσματα η ζωή, αναποδιές μα και χάρες...
Και τι είναι τάχα το καλό; Τί είν’ η ομορφιά κι η αλήθεια; Είμαστε άραγε ικανοί να δούμε και να πούμε; Δεν αρκεί ο έρωτας, η ηδονή, η άνεση κι η ευκολία στη ζωή; Η απόλαυση της επιθυμίας που φτάνει; Ακόμη αναρωτιέμαι και τελειωμό δεν έχουν οι απορίες. Άποροι, εύποροι, έμποροι, οδοιπόροι δέσμιοι όλοι μας των περασμάτων, πορεύεται καθένας όπως ξέρει, όπως μπορεί κι όπως τον φωτίσει η τελευταία στιγμή κι όλο αποφάσεις μας ζητάει η ζωή, διλήμματα, λογαριασμοί, αδιέξοδα, διχάλες, τρίστρατα, σταυροδρόμια, υποθέσεις, προσδοκίες, ακυρώσεις, κουκουλώματα κι αποκαλύψεις, η αλήθεια γυμνή και πως την αγγίζεις χωρίς να ριγήσει -ραγίσει είπες- κι ύστερα τι; Τι θα κάνεις μ‘αυτήν; πως θα ζήσεις; Να που τώρα φαίνονται να είν’ εύκολα, πιό άνετα όλα, δεν χρειάζεται να κοπιάσεις ούτε καν ν’ αποφασίσεις, όλα έτοιμα, τα έχουν σκεφτεί οι ειδικοί και δεν έχεις παρά να ψωνίσεις. Αγοράζεις όχι ακριβώς ότι θέλεις αλλά τουλάχιστον ότι μπορείς. Όλοι είμαστε καλοί, κακοί είναι οι άλλοι. Τι περίεργο! Η υγεία δεν είναι για πάντα, ο θάνατος μοιάζει πάλι εγγύς κι οι νεκροί μολυσμένοι. Όχι μόνο οι νεκροί, όλα μολυσμένα από αόρατο μίασμα, τίποτε μην αγγίζεις, ούτε αγκαλιές, ούτε φιλιά, ούτε χαμόγελα. Έλπιζε μόνο στην επιστήμη, στην τεχνική!
Μη φοβάσαι τα σκοτεινά, τα μπερδεμένα και τα ακατανόητα. Το σκοτάδι έχει μεγάλο μερτικό στην ζωή καθενός μας. Πουθενά δεν πάει το φως μοναχό του.
Αλλά ποιός ο καλός, ποιός ο κακός; ρωτάει ο μεγάλος μου ο γυιός, όταν βλέπουμε ταινίες στην οθόνη. Έχε υπομονή του λέω, περίμενε, δεν έχει άσπρο και μαύρο. Κανείς δεν είναι μόνο καλός ή κακός. Καθένας γεμάτος απ’ όλα και πρέπει μοναχός να διαλέγει κάθε φορά τι θα πεί, τι θα πράξει, πως θα φερθεί. Κι ούτε θα ‘ναι έτσι για πάντα. Έχει γυρίσματα η ζωή, αναποδιές μα και χάρες, κάθε φορά πρέπει να αποφασίζεις, δεν αρκεί μια για πάντα, η έκπληξη είναι η πιο δυνατή, το απρόβλεπτο που ακυρώνει το πιθανό και κάνει το αδύνατο δυνατό, αυτό που δεν προσμένεις να φανεί, αλλά έρχεται, να το, σαν θαύμα. Έχει σημάδια δηλωμένα από πρίν, μα είν’ αδιόρατα, κρυμμένα, μισά, διπλωμένα, δεν πολυφαίνονται. Αιώνες κόπων, αλληγορίες, παραβολές, γρίφοι κι αινίγματα, οι συμβουλές, τα προγράμματα όλα αχρείαστα, τ’ ακυρώνει η ζωή, σ’ αλλάζει κι εσένα, όλα τ′ αλλάζει, αλλά κάτι μένει ίδιο να σε κρατάει ακέραιον -αισθητική και ηθική είναι ένα- μια ανάσα η ψυχή, η μνήμη σκονισμένη αλλ’ ανέπαφη, ένα χάδι, ένας τόπος μυστικός, αεράκι δροσιάς σε καλεί κάπου αλλά... πού είναι;
...μας παίζει η αμαρτία και νομίζουμε ότι μας φταίνε οι άλλοι, εμείς οι καλοί, εκείνοι οι κακοί, παλεύουμε ν’ απαλλαγούμε απ’ αυτούς σε τόπο καθαρό, φωτεινό, ονειρεμένο να γλιτώσουμε μόνο εμείς. Δεν κοινωνούμε όμως έτσι.
Αν θες να δεις συγκεντρώσου, αν θες ν´ακούσεις, σώπα. Δεν μας φταίνε οι άλλοι. Δικό μας το ερώτημα που απαντάει στον κόσμο. Κι αν δεν σου φτάνει η απάντηση κοίτα να θέσεις το ερώτημα κάπως καλλίτερα. Δεν θα βρεις εδώ ότι ψάχνεις αλλού ούτε αλλού ότι είναι εδώ πέρα. Μη φοβάσαι τα σκοτεινά, τα μπερδεμένα και τα ακατανόητα. Το σκοτάδι έχει μεγάλο μερτικό στην ζωή καθενός μας. Πουθενά δεν πάει το φως μοναχό του. Κρυφά ή φανερά μαζί με σκοτάδια πάντα φωτίζει. Έτσι λάμπει. Στο σκοτάδι μέσα είναι όλο το φως και τα χρώματα. Εδώ μέσα παλεύουμε να φωτιστούμε. Που αλλού να το βρούμε το φως; Πώς αλλιώς να το δούμε;
Κατανόηση, αποδοχή και συν χώρεση μόνο μπορούμε να προσφέρουμε και να δεχτούμε στον κόσμο που ζούμε. Κανένας δεν σώζεται μόνος αλλά είμαστε αδύναμα θηρία οι άνθρωποι, εύκολα πληγωνόμαστε, εύκολα ξαστοχάμε, μας παίζει η αμαρτία και νομίζουμε ότι μας φταίνε οι άλλοι, εμείς οι καλοί, εκείνοι οι κακοί, παλεύουμε ν’ απαλλαγούμε απ’ αυτούς σε τόπο καθαρό, φωτεινό, ονειρεμένο να γλιτώσουμε μόνο εμείς. Δεν κοινωνούμε όμως έτσι. Κολάζουμε τη ζωή μας, τρομάζουμε, λυσσομανάμε τυφλοί και προσπερνάμε το θαύμα. Σκοτεινή και φωτεινή η ζωή καρδιοχτυπάει πολύχρωμη μπροστά μας αυτοπροσώπως. Άλλη αγαθή καλοσύνη δεν ξέρω.
