Οι περιφρονημένοι «αφανείς» ήρωες στις ΜΕΘ Covid των ελληνικών νοσοκομείων
Ντυμένοι από την κορυφή μέχρι τα νύχια με προστατευτικό εξοπλισμό, οι γιατροί και οι νοσοκόμες έχουν μαζευτεί γύρω από έναν ασθενή με κορονοϊό, δίνοντας μάχη να τον κρατήσουν ζωντανό.
Ακριβώς πίσω τους, απαρατήρητος και αθόρυβος, ένας εργαζόμενος με τον ίδιο προστατευτικό εξοπλισμό αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας μια εντελώς διαφορετική αποστολή: την απολύμανση επιφανειών, την συλλογή των απορριμμάτων σε σακούλες βιολογικού κινδύνου, το σφουγγάρισμα του δαπέδου με διακριτικές κινήσεις μεταξύ των κλινών και των μηχανημάτων που δίνουν ζωή στους νοσηλευόμενους.
Οι καθαριστές των μονάδων εντατικής θεραπείας Covid διατρέχουν καθημερινά σωρεία κινδύνων μόλυνσης για να διασφαλίσουν ότι οι ΜΕΘ λειτουργούν ομαλά και ο ρόλος τους είναι κομβικής σημασίας για την πρόληψη της εξάπλωσης της νόσου στα νοσοκομεία.
Αλλά η κατάστασή τους, ως ανειδίκευτοί εργάτες που δρουν τα παρασκήνια, τους έχει αφήσει στην «αφάνεια».
Την ώρα που οι υγειονομικοί υπάλληλοι επαινούνται παγκοσμίως - και δικαίως - για τη δουλειά τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα σπάνια μνημονεύονται.
«Νιώθουμε σαν να είμαστε το το μικρότερο δόντι στο γρανάζι, σαν να μην μας λαμβάνει κανείς υπόψη» ανέφερε χαρακτηριστικά στο Associated Press, μια από τις καθαρίστριες λίγο πριν ξεκινήσει να φορά τον προστατευτικό εξοπλισμό για είσοδο μπει σε ΜΕΘ του νοσοκομείου «Σωτηρία», ένα από τα σημαντικότερα κέντρα θεραπείας Covid-19 στην Ελλάδα.
Εκείνη και οι συνάδελφοί της είπαν ότι αντιμετωπίζονται καλά από το ιατρικό προσωπικό και επαίνεσαν το ομαδικό πνεύμα στο νοσοκομείο. Οι καθαρίστριες αυτές έχουν συμπεριληφθεί μαζί με ιατρούς στο πρώτο κύμα εμβολιασμών κατά του κορονοϊού. Αλλά πέρα από το νοσοκομείο, είπε η ίδια γυναίκα, η επικρατούσα στάση απέναντι τους είναι «δεν σε είδα, δεν σε ξέρω».
Η περιφρόνηση ορισμένων ανθρώπων απέναντί τους είναι τόσο μεγάλη που η 50χρονη μητέρα δύο παιδιών, ζήτησε να καταγραφεί μόνο με τα αρχικά της Α.Β., καθώς ορισμένοι συγγενείς δεν γνωρίζουν καν τι δουλειά κάνει.
«Θα το αντιληφθούν ως κάτι κατώτερο, το γεγονός ότι είμαι καθαρίστρια», είπε. Ορισμένοι συγγενείς θα εγείρουν ανησυχία επίσης για τον κίνδυνο που εγκυμονεί η εργασία σε ΜΕΘ - Covid και κατά κύριο λόγο για τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού στην οικογένειά της. Για αυτό και αποφεύγει να τους πει τι ακριβώς κάνει για να εξασφαλίσει τα προς το ζην.
Η Γεωργία Τσιόλου, που όπως και η AB άρχισε να εργάζεται στο «Σωτηρία» τον Ιανουάριο του 2020, λίγους μήνες πριν η πανδημία πλήξει και την Ελλάδα, δήλωσε ότι οι αρχές συχνά μιλάνε για πρόσληψη περισσότερου ιατρικού προσωπικού και προσφορά μπόνους και μακροχρόνιων συμβάσεων για νοσοκόμες και γιατρούς. Αλλά «για εμάς, δεν υπάρχει τίποτα».
Επειδή όλοι έχουν συμβόλαιο ενός έτους, οι καθαριστές δεν γνωρίζουν αν θα έχουν δουλειά μετά τον Δεκέμβριο.
«Οι άνθρωποι μιλούν μόνο για γιατρούς και νοσοκόμες. Φυσικά είναι καλό που μιλούν για τους γιατρούς και τις νοσοκόμες, καθώς αυτοί είναι που δίνουν τη μεγαλύτερη μάχη» ενάντια στην πανδημία, είπε από την πλευρά της η Αννα Αθανασίου, 55 ετών. Μπορεί να μην ξέρουμε πώς να θεραπεύουμε ένα άτομο, αλλά βοηθάμε πολύ με τον τρόπο μας, με τη δουλειά μας. Είμαστε μια αλυσίδα. Η δουλειά μας, θεωρώ, είναι απολύτως απαραίτητη», τόνισε.
Οι ειδικοί συμφωνούν, τονίζοντας πόσο ζωτικής σημασίας είναι ο καθαρισμός.
«Δεν μπορώ να το διαχωρίσω από την ιατρική ή τη νοσηλευτική. Είναι εξίσου σημαντικό», δήλωσε η Αντωνία Κουτσούκου, καθηγήτρια πνευμονολογίας εντατικής θεραπείας, χαρακτηρίζοντας τον έλεγχο των λοιμώξεων, ένα σημαντικό ζήτημα στα νοσοκομεία και ιδιαίτερα στις ΜΕΘ.
Στην αρχή της πανδημίας, οι ειδικοί μολυσματικών ασθενειών του νοσοκομείου εκπαίδευσαν τους καθαριστές στον τρόπο χρήσης των προστατευτικών εργαλείων. Τώρα οι πιο έμπειροι καθαριστές διδάσκουν τους νεοπροσληφθέντες.
Για τον νεότερο καθαριστή ΜΕΘ, Θεόδωρος Γρίβακος, η χρήση του εξοπλισμού αποδείχθηκε επίπονη διαδικασία. Περιλαμβάνει μάσκα, γυαλιά, στολή με κουκούλα, διπλά γάντια κολλημένα στους καρπούς και πλαστικά καλύμματα κολλημένα πάνω από τα πόδια.
«Φρίκαρα λίγο», παραδέχτηκε ο 28χρονος στα μισά της πρώτης βάρδιάς του σε ΜΕΘ. «Ζαλιζόμουν. Ενιωθα πίεση. Δεν αισθανόμουν καλά» είπε.
Απόφοιτος της σχολής ηλεκτρολόγων μηχανικών, ο Γρίβακος ξεκίνησε δουλειά ως καθαριστής, αφού δεν μπορούσε να βρει δουλειά στο αντικείμενό του. Αφού αρχικά τοποθετήθηκε στους εξωτερικούς χώρους του νοσοκομείου, η ξαφνική μετάβαση στη ΜΕΘ ήταν σοκαριστική για τον ίδιο.
Η εργασία σε μια ΜΕΘ, που είναι «ένα περιβάλλον με αυξημένο άγχος και συναισθηματική πίεση», δεν έχει καμία σχέση με οποιαδήποτε άλλη δουλειά, είπε η Α. Κουτσούκου.
Οι καθαριστές εργάζονται πολύ κοντά σε ασθενείς που μπορεί να πεθάνουν ξαφνικά, είπε. «Ετσι καλούνται κι αυτοί να οπλιστούν με μεγάλη συναισθηματική δύναμη και ψυχραιμία, και να κατανοήσουν τη σημασία του ρόλου τους στη φροντίδα των σοβαρών ασθενών».
Μερικοί από τους καθαριστές δήλωσαν ότι δεν ήταν προετοιμασμένοι για αυτόν τον ψυχολογικό φόρτο, ιδιαίτερα επειδή η απομόνωση των ασθενών με Covid-19, οι οποίοι δεν μπορούν να δεχτούν επισκέπτες, συχνά τους οδηγούν να σχηματίσουν ισχυρούς δεσμούς με το προσωπικό του νοσοκομείου.
«Είναι πολύ συναισθηματικό όταν είσαι εκεί. Είναι δύσκολο », δήλωσε η κ. Τσιόλου.
Ειδικά η έναρξη της πανδημίας ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Αντιμέτωποι με έναν νέο ιό για τον οποίο οι γιατροί γνώριζαν ελάχιστα πράγματα, οι καθαριστές φοβήθηκαν μήπως αρρωστήσουν ή μεταφέρουν τον ιό στο σπίτι. Πολλοί έμειναν μακριά από τις οικογένειές τους ή μείωσαν την επαφή μαζί τους στο ελάχιστο.
Για μερικούς, ο φόβος και το άγχος αποδείχθηκαν αξεπέραστα εμπόδια.
«Υπήρχαν πολλοί άνθρωποι που κλήθηκαν να έρθουν στη δουλειά και δεν ήρθαν επειδή φοβόνταν», σύμφωνα με την Γ.Τσιόλου.
Πολλοί από τους συναδέλφους της παραιτήθηκαν, αφήνοντας τεράστιες ελλείψεις στο καθαριστικό προσωπικόυ.
Οσοι έμειναν παρά τους κινδύνους, λένε ότι ελπίζουν για κάποια αναγνώριση του κρίσιμου ρόλου τους.
«Οι άνθρωποι πιστεύουν πάντα ότι ο τομέας μας είναι κατώτερος», δήλωσε η κ. Αθανασίου, η οποία είπε ότι ήταν λυπημένη από την αδιαφορία της κοινής γνώμης. Αλλά το ιατρικό προσωπικό, είπε, καταλαβαίνει.
«Ξέρουν ότι και εμείς είμαστε οι ίδιοι με αυτούς», είπε. «Είμαστε ακριβώς στον ίδιο κίνδυνο, δεν είμαστε διαφορετικοί».
Ο κ. Γρίβακος συνέκρινε τη στάση του κόσμου απέναντι στους καθαριστές με τη μεταχείριση των ειλώτων στην αρχαία Ελλάδα, ενός υποταγμένου πληθυσμού της Σπάρτη
«Δεν μιλάνε για το προσωπικό καθαρισμού, γιατί εμείς είμαστε είλωτες», είπε. «Είμαστε αναλώσιμοι, γιατί ένα χρόνο είμαστε εδώ αλλά τον επόμενο μπορεί να μην είμαστε».
