Μάνος Ελευθερίου «Μαλαματένια Λόγια»: Η αυτοβιογραφική αφήγηση του ποιητή
«Θυμάμαι ότι έφευγα από το σχολείο και πήγαινα σπίτι μου για να γράψω το ίδιο ποίημα εκατό φορές. Είχα ανακαλύψει πώς να γράφω το ίδιο πράγμα με διαφορετικούς τρόπους, κάτι που μου έμεινε σε όλη μου τη ζωή».
Τα «Μαλαματένια Λόγια» του Μάνου Ελευθερίου (εκδόσεις Μεταίχμιο), η αυτοβιογραφική αφήγηση του ποιητή στους Σπύρο Αραβανή και Ηρακλή Οικονόμου, όπως προέκυψε από την τρίχρονη (2010 - 2013) συνάντησή τους τα κυριακάτικα πρωινά στο σπίτι του, στο Ψυχικό, είναι ένα βιβλίο που θα συγκινήσει.
Γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, ξεδιπλώνει πτυχές από τα άγνωστα παιδικά χρόνια του Μάνου Ελευθερίου (1938 - 2018) στη Σύρο, από την νεανική του ηλικία στην Αθήνα, από την περίοδο της στρατιωτικής του θητείας, την επταετία της Χούντας, καθώς και αναμνήσεις από τα τραγούδια του και από τους ποιητές φίλους του.
«Ψηλώνω μόνο αν γράψω μια αράδα της προκοπής -τότε είμαι ευχαριστημένος».
Στο παράρτημα του βιβλίου, που μόλις κυκλοφόρησε, υπάρχουν σελίδες από τα προσωπικά του ημερολόγια, ως πρόσθετες αυτοβιογραφικές μαρτυρίες, ενώ η έκδοση συνοδεύεται από ανέκδοτο - σπάνιο φωτογραφικό υλικό και από ορισμένα από τα χειρόγραφα του.
«Η ιδέα να συγγράψουμε, συνομιλώντας με τον Μάνο Ελευθερίου, τη βιογραφική (μυθ)ιστορία του μας ήρθε όπως έρχονται οι ωραίες ιδέες. Τυχαία, μια αυγουστιάτικη βραδιά στις κοινές μας διακοπές, το 2010. Τον γνωρίζαμε ήδη μερικά χρόνια, έχοντας αναπτύξει μια φιλική σχέση. Τον ξέραμε όμως καλά, πολλά χρόνια πριν από αυτή τη γνωριμία, μέσα από το έργο του, που είχε σημαδέψει τη νεότητά μας. Όταν του αποκαλύψαμε, Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου, τις προθέσεις μας, δεν απάντησε τίποτα σαφές. Είπε μόνο: «Σας περιμένω την Κυριακή στις 10.30». Έτσι, για τα επόμενα τρία χρόνια συναντιόμασταν τα κυριακάτικα πρωινά, στο σπίτι του στο Νέο Ψυχικό, και εκείνος, καθισμένος στην πολυθρόνα του, ορμώμενος από τις ερωτήσεις μας, άφηνε αβίαστη τη μνήμη του να κυλάει σε τόπους όπου τον πήγαινε η ανάμνηση και το συναίσθημα», σημειώνουν Αραβανής - Οικονόμου.
«Γεννήθηκα Μάρτη του ’38. Σε ένα μεγάλο σπίτι, διώροφο, νεοκλασικό, μέσα στην Ερμούπολη. Δεν υπάρχει σήμερα. Αργότερα η μητέρα μου αγόρασε ένα νεοκλασικό με έναν ωραίο κήπο, ένα από τα λίγα σπίτια με κήπο. Δεν έχει γκρεμιστεί.
Τον πατέρα μου τον γνώρισα μεγάλος, έξι χρονών πρέπει να ’μουνα. Λόγω του πολέμου είχε αποκλειστεί στο εξωτερικό και δεν μπορούσε να έρθει στην Ελλάδα. Όταν επέστρεψε, το 1945, έμεινε μαζί μας μέχρι το 1952.
Από τον πατέρα μου δεν θυμάμαι σχεδόν τίποτα από εκείνη την εποχή. Ήταν ένας ξένος. Τον απωθούσαμε κι εγώ και η αδελφή μου. Δεν έχω αναμνήσεις».
Στιχουργός τραγουδιών που αγαπήθηκαν πολύ, ποιητής, μυθιστοριογράφος, ιστορικός της Σύρου και του μουσικού της θεάτρου, μανιώδης συλλέκτης, ζωγράφος, δημιουργός κολάζ, αλλά και συγγραφέας παιδικών βιβλίων, ο Μάνος Ελευθερίου έφυγε από τη ζωή τον Ιούλιο του 2018, σε ηλικία 80 ετών, αφήνοντας σπουδαία παρακαταθήκη.
