«Νέρων, ο άνθρωπος πίσω από τον μύθο»: Η έκθεση που επιχειρεί να ανατρέψει τα στερεότυπα
Διαβόητος για τη σκληρότητα, τις ακολασίες και την παραφροσύνη του, ο Νέρων παρέμεινε στην Ιστορία ως ο τύραννος που έπαιζε λύρα την ώρα που η Ρώμη φλεγόταν. Σύμφωνα με τους επιμελητές της έκθεσης «Νέρων, ο άνθρωπος πίσω από τον μύθο», που παρουσιάζει το Βρετανικό Μουσείο έως τις 24 Οκτωβρίου, αυτή ακριβώς είναι η εικόνα που επιθυμούσαν να φιλοτεχνήσουν για τον Ρωμαίο αυτοκράτορα οι αντίπαλοι του.
Τελευταίος άρρεν απόγονος του αυτοκράτορα Αυγούστου, ο Νέρων ανέβηκε στον θρόνο το 54 μ.Χ. σε ηλικία 16 ετών (έγινε ο νεότερος αυτοκράτορας της Ρώμης) και οδηγήθηκε από τους αντιπάλους του σε αυτοκτονία σε ηλικία μόλις 30 ετών.
Η περίοδος της ηγεμονίας του συνδέθηκε με σημαντικά γεγονότα, από την Μεγάλη Πυρκαγιά της Ρώμης μέχρι την εξέγερση της Μπουντίκα -βασίλισσας μίας κέλτικης φυλής- στη Βρετανία, τη δολοφονία της ίδιας του της μητέρας και της πρώτης συζύγου του, μεγάλα έργα και εξωφρενικές ακρότητες.
Βασισμένη στα συμπεράσματα πρόσφατων ερευνών, η έκθεση του Βρετανικού Μουσείου αμφισβητεί την παραδοσιακή αφήγηση περί του αδίστακτου και εκκεντρικού τυράννου, αποκαλύπτοντας ένα διαφορετικό Νέρωνα, έναν λαϊκιστή ηγέτη σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών για τη ρωμαϊκή κοινωνία.
Μέσα από 200 αντικείμενα -γλυπτά, αρχιτεκτονικά θραύσματα, νομίσματα, κοσμήματα, τοιχογραφίες και επιγραφές- από το αυτοκρατορικό παλάτι της Ρώμης μέχρι τους δρόμους της Πομπηίας, η έκθεση καταγράφει την άνοδο και την πτώση του νεαρού αυτοκράτορα.
Book your tickets to our major exhibition and meet the man behind the myth: https://t.co/iW8ukb9XsD#NeroExhibition#HereForCulturepic.twitter.com/o3WMIPrfrl
— British Museum (@britishmuseum) May 27, 2021
Μεταξύ αυτών και ένα παραμορφωμένο σιδερένιο πλέγμα παράθυρου, απομεινάρι ή, πιο σωστά, λείψανο της Μεγάλης Πυρκαγιάς της Ρώμης, που εκτίθεται σε περίοπτη θέση.
«Ο Νέρων κατηγορείται ότι είχε αιμομικτική σχέση με τη μητέρα του την οποία δολοφόνησε, όπως και τις δύο πρώτες συζύγους του, ότι ήταν η προσωποίηση του κακού, ένας λαιμαργός και αδίστακτος που έκαψε τη Ρώμη για να χτίσει τον εαυτό του ένα μεγάλο ανάκτορο. Αυτές οι κατηγορίες βασίζονται σε ψεύδη 2.000 ετών που είναι πάρα πολύ ισχυρά», τονίζει ο Θόρστεν Όπερ, επιμελητής της έκθεσης.
«Η εκστρατεία σπίλωσης ξεκίνησε όταν ο Νέρων ήταν ακόμη εν ζωή, από μέλη της ρωμαϊκής ελίτ που ένιωθαν να απειλούνται από τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που προωθούσε ο αυτοκράτορας για τις ασθενέστερες τάξεις και συνεχίστηκε πολύ μετά τον θάνατο του», προσθέτει ο Όπερ.
Μέσα από την έκθεση γίνεται σαφές ότι η πυρκαγιά προκλήθηκε πιθανότατα από ατύχημα κι ότι ο Νέρων δεν ήταν καν στη Ρώμη όταν ξεκίνησε. Μάλιστα, μετά την καταστροφή ο αυτοκράτορας φρόντισε και προστάτευσε τους άστεγους, ενώ αποφάσισε να οικοδομήσει ξανά την Αιώνια Πόλη.
Η Αλφονσίνα Ρούσο, διευθύντρια του Αρχαιολογικού Πάρκου του Κολοσσαίου εξηγεί ότι το ανάκτορο του Νέρωνα Domus Aurea, δεν ήταν μεγαλύτερο από τα παλάτια άλλων αυτοκρατόρων.
Ο Νέρων ήταν «θύμα της εποχής του: ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας του, με πολλούς εχθρούς, και μια θλιβερή μοίρα», σημειώνει, προσθέτοντας ότι όλες οι ιστορικές πηγές γι′ αυτόν είναι αρνητικές και πώς είναι σημαντικό να «επαναπροσδιορίσουμε τα πάντα γύρω από αυτόν και να συγκρίνουμε τον Νέρωνα με άλλους αυτοκράτορες που, παρά το γεγονός ότι διέπραξαν εγκλήματα, δεν είχαν την ίδια μοίρα».
Το Βρετανικό Μουσείο δεν είναι το πρώτο που επανεξετάζει την αφήγηση για τον Νέρωνα. Το 2016, έκθεση στο Κρατικό Μουσείο της Ρηνανίας (Rhineland State Museum) που βρίσκεται στο Τρίερ της Γερμανίας, τον παρουσίασε όχι ως τύραννο αλλά ως λάτρη των τεχνών που παραμέλησε την πολιτική και το πλήρωσε ακριβά. Το 2011, το Αρχαιολογικό Πάρκο του Κολοσσαίου Ρώμης και το ανάκτορο του Νέρωνα στη Ρώμη παρουσίασαν έκθεση που προσέγγιζε εκ νέου τα έργα και της ημέρες του Νέρωνα, πέρα από την εικόνα του αιμοδιψούς πυρομανή.
Με πληροφορίες από britishmuseum.org, The New York Times
