Ένα αλλόκοτο ταξίδι στις θάλασσες του Χουάν ντε Φούκα (Juan de Fuca)
Τώρα που έχουν περάσει τόσα χρόνια έρευνας, ταξιδιών, κόπων, δαπανών και κυρίως αμέτρητων εμπειριών προσπαθώντας να μορφοποιήσω θολές γραμμές στο βάθος των αιώνων, νοιώθω πως γιγαντώνει μέσα μου μια παράξενη ιστορία που από μόνη της θα μπορούσε να γεμίσει πολύφυλλο βιβλίο. Και να θέλω να ξεφύγω, δεν μπορώ. Μάρτυρές της στέκουν στο γραφείο μου, σειρές από χονδρά μεγάλα ντοσιέ με αντίγραφα από τα μακρινά αρχεία, υπενθυμίζοντάς μου καθημερινά ένα χρέος που μου επιβλήθηκε χωρίς να ερωτηθώ.
Όλα ξεκίνησαν το 1992 όταν η Νίνα Κρεμμύδα του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Αργοστολίου μού τηλεφώνησε μεταφέροντάς μου αίτημα της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Τοπωνυμίων της Ουάσινγκτον που ζητούσε πληροφορίες για τον Κεφαλλονίτη θαλασσοπόρο Φωκά, το όνομα του οποίου έχει δοθεί στα Στενά που χωρίζουν, από τα δυτικά, Αμερική από Καναδά.
Juan de Fuca Straits. Ερεύνησα για αυτόν εκεί όπου, κάθε μελετητής περί κεφαλληνιακών θεμάτων, αναζητεί αρχικά: στους μεγάλους ιστοριοδίφες Άνθιμο Μαζαράκη και Ηλία Τσιτσέλη. Η αποστολή των πληροφοριών στην Υπηρεσία είχε ως αποτέλεσμα να ονομασθεί μια κορυφή της οροσειράς Ολυμπία, με το όνομα Βαλεριάνο, ονομασία του χωριού του Φωκά.
Έγινε το έναυσμα για μια αρχειακή αναζήτηση που οδήγησε –και συνεχίζει να με οδηγεί- σε Ιταλία, Ισπανία, Αγγλία, Αμερική, Καναδά, Ρωσία, σε μια περιπέτεια με αρχή, αλλά χωρίς τέλος, που σκοπό έχει μόνον ένα: την ανάδειξή του.
Το πρώτο αυτοτελές βιβλίο-μελέτημα κυκλοφόρησα το 2002: «Χουάν ντε Φούκα - Ο Κεφαλλονίτης τυχοθήρας του 16ου αι.» με χρηματοδότηση του Δήμου Ελειού-Πρόννων.
Το 2007 εκδόθηκε το ιστορικό μου μυθιστόρημα «Στα Στενά της Χίμαιρας» (ΚΕΔΡΟΣ) που διεκρίθη το 2008 και από το ΥΠ.ΠΟ.
Την εκδήλωση χαιρέτησαν οι Πρέσβεις του Καναδά και της Ισπανίας, ενώ ανάμεσα στους ομιλητές ήταν ο Υφυπουργός Εξωτερικών και ο Γ.Γ. του ΥΕΝ.
Η αγγλική μετάφρασή του χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Μαρία Τσάκος, εκδόθηκε με χορηγία της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Κεφαλλήνων και Ιθακησίων Οδυσσεύς.
Έφερε την αιγίδα του «Κέντρου Βυζαντινών και Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών» του πανεπιστημίου Queens N.Y. όπου, στις 30 Οκτωβρίου 2014, παρουσίασα σε ακαδημαϊκό κοινό όλα τα νεώτερα στοιχεία για τον θαλασσοπόρο, ενώ τον επόμενο μήνα ακολούθησε κι άλλη διάλεξή μου στο πανεπιστήμιο Rutgers, Έδρα Οδυσσέα Ελύτη.
Το 2017 η αγγλική μετάφραση τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας.
Ακολούθησε, μετά από χρηματοδότηση του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών, η μετάφρασή του στην Ισπανική από τον λόγιο φιλέλληνα και Πρέσβη Ελληνισμού Pedro Olalla.
Στις 24 Απριλίου 2018 τα ΕΛΤΑ για να τιμήσουν τον ταξιδευτή κυκλοφόρησαν γραμματόσημο και διάφορα φιλοτελικά προϊόντα.
Παράλληλα στο Museum of Vancouver, μετά από πρόταση του αείμνηστου καθηγητή του πανεπιστημίου Simon Fraser, Έδρα Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, Andre Gerolymatos και της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας, πραγματοποιήθηκε διεθνής εκδήλωση για τον θαλασσοπόρο με κύρια ομιλήτρια την υπογράφουσα, τοποθετήθηκε η μεγάλων διαστάσεων προτομή του –έργο του σπουδαίου γλύπτη Ιωάννη Μπάρδη.
Στην εκδήλωση μετείχε το ΥΠΕΞ – Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού εκπροσωπούμενη από τον εκεί Έλληνα Πρόξενο, το Ελληνοαμερικανικό Συμβούλιο και η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων. (Βλ. Juan de Fuca at the Museum of Vancouver https://www.youtube.com/watch?v=M0kUPlGrBhg).
Δίδυμη προτομή, του ιδίου γλύπτη, τοποθετήθηκε στο λιμάνι Αργοστολίου – Λιμάνι Χουάν ντε Φούκα- τον Αύγουστο 2017 από τον Πρέσβη του Καναδά, τον ΥΦΥΠΕΞ επί θεμάτων Αποδήμων, την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων.
Το ίδιο διάστημα, μετά από πρόσκληση της Βουλής των Ελλήνων, -Επιτροπή Αποδήμων-, παρουσίασα στην Αίθουσα Γερουσίας το ερευνητικό μου έργο και καταχωρήθηκε στα Πρακτικά.
Συμμετείχα με ανακοινώσεις σε πολλά επιστημονικά συνέδρια εντός και εκτός Ελλάδας, η έρευνά μου βραβεύθηκε και διακρίθηκε από επίσημους φορείς, και το 2018, μετά από πρόταση της Ισπανικής Πρεσβείας, του Ιδρύματος Θερβάντες και της Casa Mediterraneo, γυρίστηκε ταινία ντοκιμαντέρ από τον Pedro Olalla επικεντρωμένη σε όλα τα νέα ιστορικά τεκμήρια που έφερα στο φως. Η ταινία προβλήθηκε στην Εθνική Ταινιοθήκη Ελλάδος, στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, στην Ισπανία, στο Μπουένος Άιρες, ενώ η πανδημία είναι αυτή που έθεσε πρόσκαιρα εμπόδια στην συνέχιση της πορείας της.
Νεώτερη έρευνά μου, μέρος της οποίας ανακοίνωσα στο 11ο Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο «δένει» τον ντε Φούκα με την Ρωσία και το Βατικανό και τον Δεκέμβριο του 2019 ακολούθησε το επόμενο ιστορικό μου μυθιστόρημα –προϊόν κι αυτό μακροχρόνιας έρευνας- «Στους θρόνους της Αποκάλυψης» σχετικά με την παρουσία του θαλασσοπόρου στην καθοριστική για την ευρωπαϊκή ιστορία Ναυμαχία στον τότε «κόλπο της Ναυπάκτου».
Η συγκεκριμένη έρευνα είχε ως αποτέλεσμα να έρθει στην επιφάνεια ένα άγνωστο και μη προβεβλημένο θέμα: η σημαντικότατη συμβολή των Ελλήνων στη σύγκρουση Ανατολής-Δύσης και η ένταξη του πανευρωπαϊκού γεγονότος στα προεόρτια της Παλιγγενεσίας.
29 συνεχή έτη μέχρι σήμερα επίμονης και επίπονης μελέτης μου επάνω στο συγκεκριμένο θέμα δεν μπορούσαν παρά να με συνεπάρουν αναπότρεπτα στη δική του πορεία. Έτσι, με οδήγησαν στην 28η θέση παγκοσμίως ανάμεσα σε 100 γυναίκες για το 2021 που ασχολούνται με την θάλασσα, τον δε Έλληνα θαλασσοπόρο από την αμφισβήτηση τεσσάρων αιώνων στην αυτόδηλη πραγματικότητα.
Ευρυδίκη Λειβαδά Ντούκα
