Κόκκινο κραγιόν και ιστορίες απελευθέρωσης
Ενάμισης χρόνος COVID -19. Ενάμισης χρόνος μάσκας και τα κραγιόν στα νεσεσέρ διαμαρτύρονται. Τα κραγιόν πρωτοεμφανίστηκαν από την αρχαιότητα. Η αλήθεια είναι ότι ακολουθούν τις γυναίκες ανά τους χρόνους και τον τελευταίο αιώνα είναι εξαιρετικά δημοφιλή καταναλωτικα προϊόντα.
Η πανδημία ωστόσο ανέκοψε μια αγαπημένη συνήθεια που δεν έχει απαραίτητα να κάνει με τον καλλωπισμό, αλλά με την αυτοπεποίθηση, το παιχνίδι και τη χαρά. Πλέον φοράμε όλοι μάσκα και άρα τα κραγιόν είναι ανέφικτο να εφαρμοστούν.
Ωστόσο, τα κραγιόν φάνηκαν περιττά σε πολλές ιστορικές περιόδους και παρά τις οικονομικές και κοινωνικές δυσχέρειες, αποδείχθηκαν εξαιρετικά ανθεκτικά προϊόντα στην αγορά.
Το κόκκινο κραγιόν φορέθηκε από πρωταγωνιστές σε αρκετές περιόδους κρίσης στην ιστορία. Από τη μεγάλη ύφεση του 1929 ως και τα μεταπολεμικά χρόνια καθώς και από τις 11 Σεπτεμβρίου 2001 μέχρι σήμερα, όταν η πανδημία του κορωνοϊού έγινε η αφορμή για μια τεράστια αλλαγή: το rouge για τα χείλη να θεωρείται είδος πολυτελείας και μοναδικό, καθώς οι πωλήσεις του αυξάνονταν σε περιόδους κρίσης σύμφωνα με το Lipstick Index, όρος που επινοήθηκε από τον Leonard Lauder, πρόεδρο της Estée Lauder.
Σήμερα, εξαιτίας της πανδημίας του νέου ιού, που πλήττει τον πλανήτη, οι πωλήσεις του κραγιόν έχουν μειωθεί σημαντικά. Οι αλλεπάλληλες απαγορεύσεις κυκλοφορίας και η τηλεεργασία, τα νεσεσέρ μας μάλλον έχουν ξεχαστεί σε κάποιο συρτάρι.
Όμως τι είναι αυτό που ανάγει το κραγιόν σε απόλαυση με συνέπεια οι περισσότερες γυναίκες – εν είδη αστείου και όχι μόνο- να παρατηρούν ότι τους έχουν λείψει οι ημέρες που μπορούσαν να φορέσουν το κραγίον τους;
Το κραγιόν και πολύ περισσότερο το κόκκινο, ανά τους αιώνες έχει αποτελέσει σύμβολο των άκρων: Στην αρχαία Αίγυπτο, τα κόκκινα χείλη ήταν ένδειξη υπεροχής και αριστοκρατικής καταγωγής, ενώ στην αρχαία Ελλάδα, μόνο οι εταίρες έβαφαν τα χείλη τους με κόκκινο χρώμα.
Είναι ξεκάθαρο λοιπόν από πολύ νωρίς, ότι το κόκκινο στα χείλη φέρει πολύ δυνατούς συμβολισμούς, αρνητικούς ή θετικούς και μια μυστηριώδη κοινωνικοπολιτική δύναμη.
Το κόκκινο στα χείλη είναι «φορτωμένο» με αιώνες νοήματος και συμβολισμού και θα μπορούσε εύκολα να χαρακτηρίσουμε το κόκκινο κραγιόν, σαν ένα πραγματικό «όπλο» στα χέρια, ή μάλλον χείλη, των γυναικών, όπως άλλωστε και έγινε.
Το κόκκινο κραγιόν είναι ένα προϊόν που δεν ανήκει στη σύγχρονη εποχή, αλλά έχει ιστορία χιλιάδων ετών, περισσότερων από 5.000, με τα πρώτα ίχνη του να εντοπίζονται στους Σουμέριους, στην περιοχή της νότιας Μεσοποταμίας, γύρω στο 3.500 π.Χ. Φέρεται οι Σουμέριοι να συνέθλιβαν κόκκινους βράχους, ίσως μια ποικιλία πολύτιμων λίθων, και με τη σκόνη που δημιουργούσαν, έβαφαν τα χείλη τους κόκκινα.
Όμως ο χρωματισμός των χειλιών σε κάθε απόχρωση έγινε μια πολύ δημοφιλής μόδα στην αρχαία Αίγυπτο, όπου η Κλεοπάτρα είναι γνωστό ότι δημιούργησε κραγιόν συνθλίβοντας έντομα, μυρμήγκια και σκαθάρια, αλλά και από λουλούδια και κόκκινη ώχρα, καθώς και από μελισσοκέρι.
Έτσι έφτιαχνε μια πάστα με την οποία έβαφε έντονα τα χείλη της. Άλλα πρόσθετα, όπως το αίμα κάτω από το δέρμα του ψαριού ή άλλα πολύ επιβλαβή στοιχεία, έδωσαν στο πρώιμο κραγιόν μια ποικιλία απόχρωσης υφής και φινιρίσματος.
Μερικά από αυτά τα πρόσθετα στοιχεία ήταν τοξικά όταν εφαρμόστηκαν στο δέρμα, προκαλώντας δηλητηριάσεις και αυτά έχουν χαθεί στο πέρασμα της ιστορίας.
Με το πέρασμα των χρόνων, από την αρχή έως τη σύγχρονη εποχή, η χρήση κραγιόν υπήρξε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη κοινωνική ένδειξη.
Ανάλογα με τη δεκαετία, τον αιώνα ή την περιοχή, το να φοράς κραγιόν έφερε πολλές έννοιες και συμβολισμούς. Θα μπορούσε να είναι σαγηνευτικό, ή μια διακήρυξη κοινωνικού status ή μια ένδειξη πλούτου.
Επίσης, θα μπορούσε να είναι παραδοχή κακίας ή ματαιοδοξίας ή ανηθικότητας. Θα μπορούσε ακόμη να είναι ένδειξη κομψότητας ή οπτική δήλωση αυτοπεποίθησης, σύμφωνα με τις ιδέες που περιστρέφονται γύρω από τις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής.
Για παράδειγμα, κάποια στιγμή στην ρωμαϊκή ιστορία, οι άνδρες έβαφαν τα χείλη τους είτε κόκκινα είτε άλλο χρώμα.
Παράλληλα, άλλαξε και η χημεία. Οι προσθήκες ελαίων, κεριών και πετρελαίου έγιναν στα τέλη του 19ου αιώνα και αρχές του 20ου, όταν χημικοί και εταιρίες καλλυντικών προσπάθησαν να αυξήσουν τη διάρκεια του κραγιόν, την ποικιλια των αποχρώσεων ή την ενυδάτωση που προσφέρουν οι φόρμουλες. Και μετά έρχεται η συσκευασία.
Στην αρχαία Αίγυπτο το χρώμα βρισκόταν μέσα σε δοχεία. Ό,τι ξέρουμε για τη σημερινή μορφή μιας τυπικής συσκευασίας κραγιόν, ή τη μορφή της περιστρεφόμενης κάψουλας, είναι μια πατέντα του Μπρους Μέισον Τζούνιορ, από το Νάσβιλ του Τενεσί.
Από το 1923 έως σήμερα τα κραγιόν εξελίχθηκαν μαζί με τη μόδα στη διάρκεια των δεκαετιών. Ένα πράγμα που δεν αλλάζει πάντως είναι ο άμεσος αντίκτυπος του κόκκινου κραγιόν. Ό,τι και αν λέει πάντα κάνει δήλωση.
Ήταν το 1912 που χιλιάδες σουφραζέτες βγήκαν στους δρόμους της Νέας Υόρκης διαδηλώνοντας για τα δικαιώματα των γυναικών. Περνώντας μπροστά από το σαλόνι ομορφιάς της Ελίζαμπεθ Άρντεν, εκείνη η οποία το είχε ιδρύσει πριν από δύο χρόνια, που ήταν και υποστηρίκτρια των γυναικείων δικαιωμάτων, διένειμε στις διαδηλώτριες χιλιάδες κόκκινα κραγιόν.
Οι ηγέτιδες του κινήματος Ελίζαμπεθ Κάντι Στάντον και Σάρλοτ Πέρκινς Γκίλμαν αγαπούσαν το κόκκινο κραγιόν και την ικανότητα του να σοκάρει τους άνδρες, γι’αυτό οι διαδηλώτριες το υιοθέτησαν μαζικά ως σύμβολο επανάνστασης και απελευθέρωσης.
Η Ρέιτσελ Φέλντερ που έγραψε το 2019 το βιβλίο “Red Lipstick: An Ode to a Beauty Icon” είπε σε συνέντευξή της ότι «δεν υπάρχει πιο τέλειο σύμβολο για τις σουφραζέτες καθώς δεν αντιπροσωπεύει μόνο την ισχύ είναι και θηλυκό. Οι σουφραζέτες αντιπροσώπευαν τη γυναικεία δύναμη, όχι απλώς τη δύναμη».
Από την πρώιμη χρήση του, από την ελίτ στην αρχαία Αίγυπτο και από πόρνες ή πληβείες στην αρχαία Ελλάδα, στην καθιέρωση του Χόλιγουντ ως σύμβολο λάμψης, το κόκκινο κραγιόν αντέχει ακόμα.
Στις πολλές αποχρώσεις του, το χρώμα στα χείλη έχει υπάρξει ισχυρό πολιτισμικό όπλο. Μέχρι το κραγιόν να γίνει δημοφιλές στις αρχές του 20ου αιώνα, τα κόκκινα χείλη συχνά συνδέθηκαν με γυναίκες αμφίβολης ηθικής, απολίτιστες, σεξουαλικά ανήθικές ακόμα και αιρετικές.
Τα κόκκινα χείλη μπορεί να μην σοκάρουν πλέον και να είναι μια εικόνα συνηθισμένη. Το κόκκινο κραγιόν ωστόσο, παραμένει ένα αβίαστα γυναικείο όπλο σαγήνης, αντίδρασης και πολυτέλειας. Από τα κόκκινα χείλη της πρωτοχρονιάς, στο κόκκινο φιλί που άφησε η Jasmina Golubovska επάνω στην ασπίδα του αστυνομικού το 2015, από τα κόκκινα χείλη των σουφραζέτων, στα κόκκινα χείλη της ακτιβίστριας Marlen Chow που αψήφισε τους ανακριτές της και φόρεσε κόκκινο κραγιόν ενώ την συλλάμβαναν, το κόκκινο κραγιόν έχει μια αδιαμφισβήτητη δύναμη, μυστηριώδη, θηλυκή.
Είναι ένα προϊόν σύμβολο με πλούσια κληρονομιά που γράφεται μέχρι και σήμερα επάνω στα χείλη των γυναικών αλλά και στις σελίδες της ιστορίας.
Πηγή πληροφοριών: CNN, bustle.com
