Αγία Μαρίνα - Κοσοβίτσα: Το χωριό που το μισό ανήκει στην Ελλάδα και το άλλο μισό στην Αλβανία

Μετά τον Α′ Παγκόσμιο Πόλεμο το χωριό αυτό χωρίστηκε στην μέση. Από τη μια Ελλάδα και από την άλλη Αλβανία. Από τη μια η Αγία Μαρίνα και από την άλλη η Κοσοβίτσα. Το όριο μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, αλλά και αυτό που χωρίζει το χωριό, είναι μια πυραμίδα σε ένα μονοπάτι.  

Όπως αναφέρει η σελίδα Our Balkans, επικαλούμενη μαρτυρίες ηλικιωμένων κατοίκων του χωριού, μια ημέρα του 1923 πέρασε η διεθνής επιτροπή που καθόριζε τα σύνορα στα Βαλκάνια. Οι κάτοικοι διατάχτηκαν να κλειστούν μέσα στα σπίτια τους και αυτή όρισε τη συνοριακή γραμμή Ελλάδας-Αλβανίας έτσι που το κύριο μέρος του χωριού Κοσοβίτσα αποτελούσε πλέον αλβανικό έδαφος και αποκόπτονταν από τον οικισμό Βατσουνιά που περιήλθε στην Ελλάδα.

Τι κι αν οι κάτοικοι των δύο οικισμών ήταν συγγενείς από τα ίδια σόγια και οικογένειες; Ακόμα και αδέρφια έμειναν σε διαφορετική πλευρά των συνόρων μέσα σε μια ημέρα. Αργότερα, το 1928, η Κοσοβίτσα, ή πιο σωστά ο οικισμός Βατσουνιά μετονομάστηκε σε Αγία Μαρίνα με τη διαδικασία εξελληνισμού των ονομάτων των οικισμών. 

Μέχρι τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο οι κάτοικοι από τις δύο μεριές των συνόρων μπορούσαν να επικοινωνούν καθημερινά χωρίς ιδιαίτερα διαδικαστικά προβλήματα. Στη διάρκεια του Β’ΠΠ η ελληνική πλευρά των συνόρων ελεγχόταν από το ΕΑΜ και η αλβανική από το αντίστοιχο ΕΑΜ. Η κίνηση ήταν ελεύθερη για τους κατοίκους και σύνορα πρακτικά δεν υφίσταντο. Όμως, μετά τη λήξη του πολέμου, η επίσημη εδαφική διεκδίκηση της Βορείου Ηπείρου από μεριάς της Ελλάδας και η διατήρηση από τις ελληνικές κυβερνήσεις του εμπόλεμου καθεστώτος με την Αλβανία από το 1940 οδήγησαν στο σφράγισμα των συνόρων και την αποκοπή των δύο οικισμών κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου.

Σήμερα και στις δυο πλευρές των συνόρων οι οικισμοί παρουσιάζουν εικόνες ερήμωσης και οι ελάχιστοι πλέον κάτοικοι διαμαρτύρονται για την εγκατάλειψη που υφίστανται από το ελληνικό και το αλβανικό κράτος αντίστοιχα. Ο ελληνικός οικισμός της Αγίας Μαρίνας κάηκε από πυρκαγιά σχεδόν ολοσχερώς το 2000. Κοινό και κορυφαίο πρόβλημα δεν είναι άλλο από την έλλειψη εργασιακής προοπτικής για τους νέους ανθρώπους.

Παρ′ όλα αυτά όμως, οι κάτοικοι της Κοσοβίτσας και της Αγίας Μαρίνας ανταμώνουν και πάλι και γιορτάζουν μαζί ως συγχωριανοί.

Η συνέχεια εδώ