COP26: Συνομιλίες για το κλίμα καθώς διακυβεύεται το μέλλον του κόσμου
Το μέλλον της ανθρωπότητας, ίσως ακόμα και η επιβίωσή της, διακυβεύονται στη σύνοδο COP26στην Σκωτία, όπου αξιωματούχοι συναντιούνται για να επιταχύνουν τις προσπάθειες για τον έλεγχο/ περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής – και, μαζί με τις θερμοκρασίες, άνοδο έχουν σημειώσει και οι διάφορες εντάσεις, καθώς ο κίνδυνος της αποτυχίας φαίνεται υπαρκτός.
Πριν από έξι χρόνια περίπου 200 χώρες συμφώνησαν σε σχέδια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στην ιστορική συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Τώρα ηγέτες χωρών του πλανήτη συγκεντρώνονται στη Γλασκώβη για δύο εβδομάδες, αρχίζοντας από την Κυριακή, για να κάνουν το επόμενο βήμα, όπως αυτό είχε οριστεί από εκείνη τη συμφωνία: Να γίνουν περισσότερα και γρηγορότερα.
Κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο: Πέραν μιας μικρής πτώσης που αποδίδεται στην πανδημία, η μόλυνση λόγω της καύσης γαιάνθρακα, πετρελαίου κλπ αυξάνεται αντί να μειώνεται. Μεταξύ του σήμερα και του 2030 υπολογίζεται πως ο κόσμος θα εκπέμψει 28 δισεκατομμύρια τόνους αερίων θερμοκηπίου πέρα από την ποσότητα που θα κρατούσε τον πλανήτη στο πιο αυστηρό όριο που τέθηκε στο Παρίσι, ή κάτω από αυτό, όπως υπολόγισαν αυτή την εβδομάδα τα Ηνωμένα Έθνη.
«Αγωνιζόμαστε για την επιβίωση της ανθρωπότητας» είπε ο Φρανς Τίμερμανς, αντιπρόεδρος της Κομισιόν. «Η κλιματική αλλαγή και η επαπειλούμενη οικοκτονία είναι οι μεγαλύτερες απειλές πυο αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα».
Η κλιματική αλλαγή προκαλεί καύσωνες, πλημμύρες, ξηρασίες και χειρότερους τροπικούς κυκλώνες. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα επίσης κοστίζουν στον κόσμο περίπου 320 δισ. δολάρια ετησίως σε οικονομικές απώλειες, σύμφωνα με εκτιμήσεις της AIR Worldwide- και φυσικά, άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας τους. «Οι ανθυγιεινές επιλογές που σκοτώνουν τον πλανήτη μας σκοτώνουν και τους ανθρώπους μας» είπε η Dr Μαρία Νέιρα, διευθύντρια δημόσιας υγείας και περιβάλλοντος στον ΠΟΥ.
Αν και η ανθρωπότητα και η Γη δεν θα «πέσουν στον γκρεμό» εξαιτίας της υπερθέρμανσης της Γης, με βάση αυτά που λένε επιστήμονες, αυτά που θα συμβούν στη Γλασκώβη είτε θα στείλουν τον κόσμο προς μια κατεύθυνση μακριά από τα πιο καταστροφικά σενάρια, είτε θα τον βάλουν σε έναν ανώμαλο δρόμο με κινδύνους και πολλές «απότομες στροφές». Όπως είπε την Τρίτη ο γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, «είμαστε ακόμη στον δρόμο για την κλιματική καταστροφή», παρά τις πρόσφατες δεσμεύσεις κάποιων χωρών για τις εκπομπές αερίων.
Επί σειρά μηνών, αξιωματούχοι των ΟΗΕ υποδεικνύουν τρεις στόχους: Δεσμεύσεις χωρών για μείωση εκπομπών άνθρακα κατά 45% ως το 2030 συγκριτικά με το 2010, αρωγή ύψους 100 δισ. δολαρίων ετησίως από τις πλουσιότερες χώρες προς τις φτωχές, και το ήμισυ αυτής να έχει ως στόχο την προσαρμογή στις χειρότερες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Διεθνείς ηγέτες έχουν «μαλακώσει» αυτούς τους στόχους, και λένε πως δεν μπορεί να έχουν επιτευχθεί ακριβώς μέχρι τα μέσα του Νοεμβρίου, όταν τελειώσουν οι διαπραγματεύσεις. Ο Τζον Κέρι, απεσταλμένος των ΗΠΑ για το κλίμα, είπε στο Associated Press πως «θα υπάρξει ένα χάσμα» ως προς τους στόχους για τις εκπομπές.
Στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού, οι χώρες πρέπει να επανεξετάζουν τις προηγούμενες δεσμεύσεις τους για τον περιορισμό της μόλυνσης με άνθρακα κάθε πέντε χρόνια και μετά να ανακοινώνουν σχέδια για περαιτέρω περικοπές και ταχύτερα. Με καθυστέρηση ενός έτους λόγω της πανδημίας, η συνάντηση αυτού του έτους είναι η πρώτη που περιλαμβάνει την απαιτούμενη «κλιμάκωση» των φιλοδοξιών.
Βασικός στόχος που τέθηκε στο Παρίσι ήταν ο περιορισμός της θέρμανσης στους 1,5 βαθμούς Κελσίου από την προβιομηχανική περίοδο. Ο κόσμος μας έχει δει ήδη θέρμανση 1,1 βαθμών από τότε.
Ο πρώην γγ του ΟΗΕ, Μπαν Κι-μουν είπε αυτόν τον μήνα πως το όριο των 1,5 βαθμών είναι το «κατώφλι για την επιβίωσή μας, της ανθρωπότητας, του πλανήτη μας, της Γης». Μα ο αναλύσεις των υπαρχουσών δεσμεύσεων για την κλιματική αλλαγή δείχνουν πως δεν είναι αρκετό για να σταματήσει τη θέρμανση σε αυτό το σημείο, μα αντ’αυτού θα οδηγήσει σε τουλάχιστον άλλον έναν ή ενάμιση βαθμό θέρμανσης.
Και τα πέντε σενάρια περί εκπομπών που μελετήθηκαν σε επιστημονική αξιολόγηση από τον ΟΗΕ τον Αύγουστο υποδεικνύουν ότι ο κόσμος θα περάσει το όριο των 1,5 βαθμών στη δεκαετία του 2030, αν και αρκετοί ερευνητές είπαν στο Associated Press πως είναι ακόμα τεχνικά δυνατόν να παραμείνουμε εντός αυτού του ορίου, ή τουλάχιστον να το υπερβούμε προσωρινά και μετά να πέσουμε ξανά. Μικρά νησιωτικά κράτη και άλλες φτωχές, ευάλωτες κοινωνίες έχουν πει ότι οι δύο βαθμοί θα είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή τους, και επέμειναν στους 1,5 βαθμούς.
Στη Γλασκώβη τα χάσματα μεταξύ των εθνών είναι μεγάλα και η εμπιστοσύνη είναι σημαντικό πρόβλημα, όπως σημειώνουν πολλοί αξιωματούχοι του ΟΗΕ και εξωτερικοί αναλυτές. Πλούσιες χώρες όπως οι ΗΠΑ και ευρωπαϊκά κράτη έχουν προκαλέσει μεγάλο μέρος του προβλήματος εξαρχής, ωστόσο τώρα ζητούν από τις φτωχές χώρες να σταματήσουν ή περιορίσουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων, με αντάλλαγμα 100 δισ. δολάρια ετησίως για να βοηθήσουν στη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια. Μέχρι τώρα, ωστόσο, η χρηματοδότηση ήταν κάτω από τα επίπεδα αυτής της δέσμευσης, και αυτό δημιουργεί σημαντικά προβλήματα εμπιστοσύνης.
Από πολλές απόψεις το «κλειδί» της επιτυχίας βρίσκεται κάπου στη μέση – στις μεγάλες ανερχόμενες οικονομίες. Τρεις ημέρες πριν την έναρξη της συνόδου, η Κίνα, που έχει τις μεγαλύτερες εκπομπές άνθρακα στον κόσμο, παρουσίασε έναν νέο εθνικό στόχο που είναι μόνο οριακά μεγαλύτερος από ό,τι είχε προταθεί προηγουμένως. Σημειώνεται πως η Κίνα είναι τόσο σημαντική στο εν λόγω θέμα που, αν κάθε άλλη χώρα προβεί σε περικοπές που θα συνάδουν με τον στόχο της μείωσης του 45% και η Κίνα δεν το κάνει, τότε συνολικά στον κόσμο η μείωση θα είναι κατά μόνο 30%, σύμφωνα με την αναλύτρια Κλερ Φάισον, της Climate Action Tracker.
Εν τέλει, θα ζητηθεί από κάθε χώρα να κάνει περισσότερα στη Γλασκώβη, εκτιμά η Ίνγκερ Άντερσεν, διευθύντρια του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ. Αλλά μεγάλο μέρος της προσπάθειας, τόνισε, έχει να κάνει με την Κίνα και τις ΗΠΑ. «Χρειαζόμαστε αυτές οι δύο δυνάμεις να παραμερίσουν οτιδήποτε άλλο και να δείξουν πραγματική ηγεσία στο κλίμα, επειδή αυτό είναι που θα χρειαστεί» είπε η Άντερσεν στο Associated Press.
Με πληροφορίες από Associated Press
