Οδηγός των ηγετών της G-20 και γιατί η κλιματική συμφωνία είναι τόσο δύσκολη
Η Ομάδα των 20 (G-20) δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης του 2008, προκειμένου να αποφευχθεί η παγκόσμια ύφεση. Ήταν ένα σημείο καμπής που κατέστησε σαφές ότι μεγάλες αποφάσεις δεν θα μπορούσαν πλέον να ληφθούν χωρίς τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Δεκατρία χρόνια αργότερα, οι ηγέτες των εθνών που ευθύνονται για το 75% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα καλούνται και πάλι... στις επάλξεις για να αποτρέψουν μια άλλη καταστροφή - την κλιματική.
Αυτή τη φορά, οι G-20 κινδυνεύουν να αποτύχουν στον στόχο τους. Ενα προσχέδιο του ανακοινωθέντος που έχει στην κατοχή του το Bloomberg, δείχνει πόσα πράγματα είναι ακόμα στον αέρα. Καταρχάς, ορισμένοι βασικοί ”παίκτες” δεν θα εμφανιστούν καν στη Γλασκώβη.
Επιπλέον, το Bloomberg στο άρθρό του θεωρεί πως οi μεγάλοi στόχοi, η χρήση άνθρακα να περάσει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και η επίτευξη μηδενικών εκπομπών μέχρι τα μέσα του αιώνα μοιάζουν απρόσιτοι. Υπάρχει η αίσθηση ότι το παλιό κατεστημένο που εκπροσωπείται από την Ομάδα των Επτά Εθνών (G-7, Καναδάς, ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ιαπωνία, Ιταλία) προσπάθησε να επιβληθεί σε χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία και η Ινδία αντί να ανοίξει ουσιαστικό διάλογο μεταξύ τους. Η αμοιβαία καχυποψία είναι δύσκολο να γεφυρωθεί χωρίς απευθείας συνομιλίες.
Η συνάντηση πραγματοποιείται καθώς οι χώρες αντιμετωπίζουν το αυξανόμενο κόστος ενέργειας και ελλείψεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, προκλήσεις που αναζωπυρώνουν τις γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ παραγωγών και χρηστών.
Το Bloomberg παρουσιάζει έναν οδηγό για τις περίπλοκες σκέψεις των ηγετών καθώς παρευρίσκονται ή προσέρχονται στη διήμερη σύνοδο κορυφής που ξεκινά στις 30 Οκτωβρίου.
Ιταλία: Μάριο Ντράγκι - Ο οικοδεσπότης
Η πραγματικότητα είναι ότι, ως μη εκλεγμένος τεχνοκρατικός ηγέτης μιας μικρότερης ανεπτυγμένης οικονομίας, δεν είναι σε θέση να υπαγορεύσει τους όρους για μια συμφωνία για το κλίμα. Η ίδια η Ιταλία δεν έχει ακόμη συνεισφέρει στο ταμείο 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων που στοχεύει στη βοήθεια των φτωχότερων χωρών. Ως πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ο Ντράγκι τυγχάνει σεβασμού και διαδραματίζει μεγαλύτερο ρόλο στον κύκλο επιρροής του στην Ευρώπη – αλλά η συσχέτιση των δυνάμεων της G-20 μπορεί να αποδειχθεί πέρα από τις δυνατότητές του.
Βρετανία: Μπόρις Τζόνσον - Ο ”προσύλητος”
Σε άρθρο του το 2000 στην Daily Telegraph, ο πλέον συντηρητικός πρωθυπουργός χλεύασε τους «οικολογικούς καταδίκους». Πρόσφατα πολλοί σκεπτικιστές ήταν αρκετά επιφυλακτικοί όταν έδωσε στη Γενική Συνέλευση των ΗΕ μια παθιασμένη ομιλία για την ανάγκη να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα τις ευθύνες της απέναντι στον πλανήτη. Ο Τζόνσον είναι ένας από τους λίγους πολιτικούς που μπορούν να κάνουν στροφή 180 μοιρών και η ακλόνητη αισιοδοξία του αποτελεί κλειδί για την πολιτική του επιτυχία. Αλλά η σχέση του με την Ευρωπαϊκή Ένωση μετά το Brexit παραμένει δύσκολη – και με τη Γαλλία ιδιαίτερα ανταγωνιστική. Ως οικοδεσπότης του COP26θα χρειαστεί όλες τις δυνάμεις πειθούς του για να πετύχει μια ”θαυματουργή” μεταστροφή.
ΗΠΑ: Τζο Μπάιντεν - Η ”απογοήτευση”
Ο Μπάιντεν ξεκίνησε την ευρωπαϊκή του περιοδεία με δύο πράξεις ”μεταμέλειας”. Την Παρασκευή, ο ευσεβής Καθολικός Πρόεδρος είχε μια ιδιωτική ακρόαση με τον Πάπα Φραγκίσκο εν μέσω πιέσεων από συντηρητικούς επισκόπους των ΗΠΑ σχετικά με τη στάση του για τα δικαιώματα των αμβλώσεων. Στη συνέχεια συνάντησε τον Εμανουέλ Μακρόν όπου επιχείρησε να επιδιορθώσει μια συμμαχία που έχει κλονιστεί από τον ρόλο της κυβέρνησής του να πείσει την Αυστραλία να ακυρώσει την αγορά υποβρυχίων από το Παρίσι και να επιδιώξει να αγοράσει πυρηνικά υποβρύχια από τις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Mπάιντεν, σύμφωνα με το Bloomberg, αφήνει πίσω του μια νομοθετική ατζέντα στον ”πάγο” και αντιμετωπίζει την απογοήτευση πολλών συμμάχων του στους οποίους είχε υποσχεθεί ότι «η Αμερική επέστρεψε».
Γερμανία: Aγκελα Μέρκελ - Η απερχόμενη
Δίνει την σκυτάλη στον διάδοχό της στην καγκελαρία, τον υπουργό Οικονομικών Όλαφ Σολτς, ο οποίος θα παρευρεθεί επίσης στη Ρώμη και τον οποίο οι υπόλοιποι ηγέτες θα θέλουν να προσεγγίσουν. Αλλά ως η ηγέτης στην Ε.Ε. με τη μεγαλύτερη θητεία, η Μέρκελ δεν είναι καμία ”χθεσινή¨”. Η G-20 θα χάσει μια πολιτικό γνωστή ως «μηχανή συμβιβασμού». Παρέμεινε ουδέτερη στην αυξανόμενη αντιπαράθεση ΗΠΑ-Κίνας και η κύρια συνομιλητής με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν παρά τις διάφορες προκλήσεις. Ο Σολτς δεν γνωρίζει τόσο καλά το Κρεμλίνο – και ο μελλοντικός εταίρος του στο συνασπισμό, οι Πράσινοι, ήταν ανοιχτά εχθρικοί με τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2 που συνδέει τη Ρωσία με τη Γερμανία.
Γαλλία: Εμανουέλ Μακρόν - Ο ”στριμωγμένος”
O Γάλλος πρόεδρος κάνει πιο απρόβλεπτες τις συνόδους κορυφής. Στην συνάντηση των G-7 στο Παρίσι το 2019, τα έψαλε στον πρόεδρο της Βραζιλίας για την αποψίλωση των δασών του Αμαζονίου. ”Φλέρταρε” τότε με τον πρώην Πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, ενώ αγκάλιασε τον Μπάιντεν στο εφετινό G-7 στο Ηνωμένο Βασίλειο, για να ”μαχαιρωθεί πισώπλατα” στην συνέχεια από την ”προδοσία” της AUKUS. Οι δεσμοί με το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα και ορισμένοι στην Ευρώπη είναι ανήσυχοι για τις φιλοδοξίες του Μακρόν να καταλάβει το περιφερειακό κενό που αφήνει η Μέρκελ. Τους επόμενους έξι μήνες θα τον παλέψει σε μια εκστρατεία επανεκλογής ενάντια στην ακροδεξιά Λε Πεν. Η συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα συνήφθη το 2015, πριν έρθει στην εξουσία ο ίδιος. Παραμένει το σημείο αναφοράς, το οποίο ο Μακρόν θα υποστηρίξει ότι πρέπει να βελτιωθεί.
Καναδάς: Τζάστιν Τριντό - Ο ”αντικρουόμενος”
Ο Τριντό κέρδισε πρόσφατα μια τρίτη πρωθυπουργική θητεία, αλλά προεδρεύει μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, μιας κυβέρνησης που έκανε πολλές δεσμεύσεις για το κλίμα, αλλά δεν μπορεί ακόμα να απογαλακτιστεί από το πετρέλαιο. Μόλις αυτόν τον μήνα η κυβέρνησή του επικαλέστηκε μια συνθήκη 44 ετών για να εμποδίσει τις ΗΠΑ να κλείσουν έναν αγωγό. Η συμφιλίωση των περιβαλλοντικών του στόχων με τη θεμελιώδη εξάρτηση της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα δεν ήταν ποτέ εύκολη. Ομως αυτή τη φορά οι επικριτές του θα ζητήσουν έργα. Ειδάλλως θα είναι δύσκολο να αποτινάξει από πάνω του την αίσθηση της υποκρισίας όταν οι πλούσιες χώρες μιλούν για ένα ”μεγάλο πράσινο παιχνίδι”.
Σαουδική Αραβία: Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν - Ο ”στρατηγός του πετρελαίου”
Ο μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο εξέπληξε πολλούς πριν από τις συνομιλίες για το κλίμα, με τη δέσμευσή του για έναν καθαρό μηδενικό στόχο εκπομπών, δείχνοντας ότι ο διάδοχος του θρόνου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν θέλει να συμμετάσχει στην παγκόσμια συζήτηση για την κλιματική αλλαγή, παρόλο που στοχεύει να διατηρήσει το πετρέλαιο του βασιλείου του στο ενεργειακό γίγνεσθαι, μακροχρόνια. Αυτή ήταν πιο πρόσφατη ανατροπή από τον βασιλικό διάδοχο, γνωστό ως “MBS”, ο οποίος ξαναμπήκε στο προσκήνιο. Η δολοφονία του κριτικού Τζαμάλ Κασόγκι το 2018 (στην οποία αρνήθηκε οποιοδήποτε ρόλο), η καταστολή της εγχώριας πολιτικής αντιπολίτευσης και ο πόλεμος στην Υεμένη είχαν ψυχράνει τους δεσμούς με τους δυτικούς συμμάχους. Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ είναι defacto ηγεμόνας, αλλά ο πατέρας του, ο Σαουδάραβας βασιλιάς, θα μπορούσε να επιλέξει να ηγηθεί της αντιπροσωπείας από απόσταση. Δεν είναι ακόμη σαφές εάν ο διάδοχος θα παρευρεθεί αυτοπροσώπως.
Οι μεγάλοι απόντες: Κίνα και Ρωσία
Είναι δύσκολο να μην ερμηνευτεί η απουσία τόσο του Πούτιν όσο και του Σι Τζινπίνγκ ως ”σνομπάρισμα” στις προσπάθειες επίτευξης μιας νέας συμφωνίας για το κλίμα, τονίζει το Bloomberg. Μαζί με τις ΗΠΑ και την Ινδία, η Κίνα και η Ρωσία είναι οι χειρότεροι ρυπαίνοντες στον πλανήτη. Η εσωτερική πολιτική κατάσταση καθιστά επιτακτική ανάγκη για τον Σι να παραμείνει στο Πεκίνο καθώς επιδιώκει να εδραιώσει την εξουσία ενόψει της συνεδρίασης της ηγεσίας του Κομμουνιστικού Κόμματος το επόμενο έτος.
Ο Πούτιν θα χάσει τη δυνατότητα για μια δεύτερη προσωπική συνάντηση με τον Μπάιντεν μετά τη σύνοδο κορυφής στη Γενεύη. Η ενεργειακή κρίση έδωσε στον Ρώσο ηγέτη ένα γερό πάτημα για να επιδιώξει την αναστολή των κυρώσεων εις βάρος της χώρς του, προσφέροντας ως αντάλλαγμα τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο στους Ευρωπαίους. Φυσικά, αναζητά ταχεία έγκριση για να ξεκινήσει τις αποστολές μέσω του αγωγού Nord Stream 2 που παρακάμπτει την Ουκρανία.
Ποιοί άλλοι δεν πάνε;
Ο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ του Μεξικού στέλνει τον υπουργό Εξωτερικών του στη θέση του, ενώ ο Σιρίλ Ραμαφόσα της Νότιας Αφρικής θα παραμείνει στη χώρα του, παρακολουθώντας στενά τις τοπικές εκλογές. Η Ν. Αφρική εξαρτάται από τον άνθρακα καθώς χρησιμοποιεί τα ορυκτά καύσιμα για να παράγει το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής της ενέργειας και ενώ η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί για μια ενεργειακή μετάβαση, αναζητά μεγαλύτερη οικονομική βοήθεια για να την πραγματοποιήσει.
Ο Ιάπωνας, Φούμιο Kισίντα θα λάβει μέρος από την οθόνη του υπολογιστή καθώς η σύνοδος κορυφής έρχεται κατά τη διάρκεια εκλογών όπου το κυβερνών κόμμα του αναμένεται να χάσει έδρες, αλλά να διατηρήσει την εξουσία με τη βοήθεια του εταίρου του στο συνασπισμό. Ενώ ο προκάτοχός του έθεσε τον τολμηρό στόχο της επίτευξης εξάλειψης του άνθρακα έως το 2050, το σχέδιο φαίνεται να... μπάζει επειδή εξαρτάται από την επανεκκίνηση των περισσότερων πυρηνικών αντιδραστήρων της χώρας, κάτι που τρομάζει τους Ιάπωνες λόγω της καταστροφής της Φουκουσίμα πριν από μια δεκαετία.
Ποιοι άλλοι θα πάνε;
Ο Tαγίπ Ερντογάν έχει έναν στόχο στο μυαλό του: λίγο χρόνο μόνος του με τον Μπάιντεν για να συζητήσουν την αγορά αμερικανικών πολεμικών αεροσκαφών. Ήθελε να κάνει αυτή τη συνομιλία στη Ρώμη, αλλά πιθανότατα θα πρέπει να περιμένει το COP26.
Στο εσωτερικό, η δημοτικότητά του Ζαϊρ Μπολσονάρο έχει καταποντιστεί εν μέσω κριτικής για τον χειρισμό της πανδημίας. Αντιμετωπίζει επικριτές στο εξωτερικό για τον Αμαζόνιο. Εν όψει των εκλογών του 2022, οι δημοσκοπήσει δείχνουν τον αριστερό πρώην πρόεδρο Luiz Inacio Lula da Silva να προηγείται. Ο Μπολσονάρο είναι μια αντιφατική φιγούρα, που παρουσιάζεται τόσο ως μεσολαβητής για το κλίμα, αλλά και έτοιμος να ξεκινήσει μια μάχη. Ωστόσο, δεν θα παραστεί στη COP26.
Θα δεσμεύσει ή όχι ο Ναρέντρα Μόντι την Ινδία σε έναν καθαρό μηδενικό στόχο; Οι υπουργοί του αρνήθηκαν το ενδεχόμενο οποιασδήποτε μεγάλης ανακοίνωσης στη Γλασκώβη. Η Ινδία είναι ένας από τους χειρότερους ρυπαίνοντες, αλλά θέλει στόχους που να λαμβάνουν υπόψη τις κατά κεφαλήν εκπομπές, μια μέτρηση που ”παίζει” υπέρ της δεδομένου του τεράστιου μεγέθους του πληθυσμού της. Ο Μόντι θα αναζητήσει επίσης απτές αποδείξεις ότι θα έρθουν περισσότερα χρήματα στο δρόμο του αν θέλει να δεσμευτεί (μέχρι στιγμής τα σημάδια δεν είναι ενθαρρυντικά).
Με τις ενδιάμεσες εκλογές στην Αργεντινή να πλησιάζουν και τα οικονομικά προβλήματα να συσσωρεύονται, ο Αλμπέρτο Φερνάντεζ θα χρησιμοποιήσει την σύνοδο G-20 για να προσπαθήσει να λάβει υποστήριξη για την περίπλοκη επαναδιαπραγμάτευση που κάνει η χώρα της Ν. Αμερικής με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Μακροχρόνιος υποστηρικτής της συμφιλίωσης με τη Βόρεια Κορέα, οι τελευταίοι μήνες στην εξουσία του Μουν Γιάε-ιν αφορούν τον ”άπιαστο” στόχο της μόνιμης ειρήνης με το καθεστώς του Κιμ Γιονγκ Ουν. Στόχος του να πείσει τον Πάπα να επισκεφτεί την Πιονγκγιάνγκ με σκοπό την αναζωπύρωση των συνομιλιών.
Ο Aυστραλός πρωθυπουργός, Σκοτ Μόρισον αποκάλυψε, έστω καθυστερημένα, ένα σχέδιο για μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050, αλλά αυτός ο στόχος δεν πρόκειται καν να ψηφιστεί σε νόμο, με αποτέλεσμα οι επικριτές να κάνουν λόγο για μια «γυαλιστερή διαφήμιση χωρίς ουσία». Αυτό συμβαίνει πιθανώς επειδή ο Μόρισον έχει το βλέμμα του στις εκλογές του επόμενου έτους και πρέπει να καθησυχάσει τους ψηφοφόρους, ιδιαίτερα εκείνους στις κοινότητες εξόρυξης άνθρακα, ότι δεν θα αποτελέσει απειλή για τις αγροτικές θέσεις εργασίας.
Με τη φιλοδοξία να χτίσει μια ολοκαίνουργια πράσινη πρωτεύουσα στο Βόρνεο, ο Γιόκο Βιντόντο θα φτάσει στην Ιταλία με μεγάλη διάθεσηγ να δείξει υποστήριξη για την πράσινη οικονομία. Αλλά ένας χαμηλότερος από τον αναμενόμενο φόρος άνθρακα δεν αποτελεί θετικό οιωνό, ειδικά όταν, ως ο κορυφαίος εξαγωγέας θερμικού άνθρακα στον κόσμο, η Ινδονησία επωφελείται από τις υπερβολικά υψηλές τιμές.
