Φυσικό ή τεχνητό έλατο: Ποιο χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι καλύτερο για το περιβάλλον
Είναι η εποχή του χρόνου που οι περισσότεροι ξεκινούν να ψάχνουν τις καλύτερες εκπτώσεις για τις γιορτινές αγορές. Κεντρικό στοιχείο σε αυτές τις αγορές είναι, φυσικά, το χριστουγεννιάτικο δέντρο.
Σε αυτό το δίλημμα υπάρχουν αυτοί που απολαμβάνουν τη μυρωδιά ενός πραγματικού δέντρου και τη χαρά του να διαλέγουν το δέντρο τους σε μια τοπική φάρμα, ενώ άλλοι προτιμούν την απλότητα των τεχνητών δέντρων που μπορούν να επαναχρησιμοποιούν για πολλά Χριστούγεννα.
Ωστόσο, οι καταναλωτές γίνονται όλο και πιο ευαίσθητοποιημένοι όσον αφορά το κλίμα και προσπαθούν να επιλεξουν το δέντρο με την μικρότερη επιβάρυνση στον ταχέως θερμαινόμενο πλανήτη μας.
Επιπλέον, η επιλογή ενός δέντρου που είναι φιλικό προς τον πλανήτη πιθανότατα θα μας βάλει στη λίστα του Άγιου Βασίλη με τους τυχερούς που θα πάρουν δώρο.
Το ερώτημα είναι, ποιο είδος δέντρου έχει το χαμηλότερο αποτύπωμα άνθρακα - ένα φυσικό ή ένα πλαστικό δέντρο που αγοράζεται από το κατάστημα;
Οι ειδικοί απαντούν και η απάντηση δεν είναι τόσο απλή.
«Είναι σίγουρα πολύ πιο σύνθετο και πολύπλοκο από όσο νομίζουμε», λέει στο CNN ο Άντι Φίντον, διευθυντής διατήρησης τοπίων και δασικός οικολόγος στο Παρατηρητήριο της Φύσης στη Μασαχουσέτη.
Φτιάξαμε μια λίστα - και την ελέγξαμε δύο φορές - με τα πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε προτού διαλέξουμε μεταξύ πραγματικού και τεχνητού.
Η περίπτωση των τεχνητών δέντρων
Αυτό που σκέφτονται οι περισσότεροι είναι ότι η επαναχρησιμοποίηση ενός τεχνητού δέντρου κάθε χρόνο είναι η πιο βιώσιμη επιλογή. Αλλά ο Φίντον λέει ότι εάν ένα τεχνητό δέντρο χρησιμοποιείται για λιγότερα από έξι χρόνια, το κόστος άνθρακα που εκλείεται για την δημιουργία του είναι μεγαλύτερο από την επένδυση σε ένα φυσικό δέντρο.
«Εάν τα τεχνητά δέντρα χρησιμοποιούνται μέχρι το ″τέλος″ της ζωής τους, αυτή η ισορροπία αλλάζει», λέει ο Φίντον στο CNN.
Αυτό συμβαίνει επειδή τα τεχνητά δέντρα είναι συνήθως κατασκευασμένα από πλαστικό πολυβινυλοχλωριδίου ή PVC. Το πλαστικό βασίζεται στο πετρέλαιο και δημιουργείται σε χημικές εγκαταστάσεις που προκαλούν ρύπανση. Μελέτες έχουν επίσης συνδέσει το πλαστικό PVC με τον καρκίνο και άλλους κινδύνους για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον.
Εκτός αυτού υπάρχει το κόστος της μεταφοράς. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ, τα περισσότερα τεχνητά χριστουγεννιάτικα δέντρα εισάγονται στις ΗΠΑ από την Κίνα, που σημαίνει ότι τα προϊόντα μεταφέρονται με πλοία που κινούνται με ορυκτά καύσιμα στον Ειρηνικό Ωκεανό και στη συνέχεια μετακινούνται με φορτηγά προτού τελικά στοιβαχτούν στα ράφια του διανομέα ή στο σπίτι του καταναλωτή.
Η Αμερικανική Ένωση Χριστουγεννιάτικων Δέντρων, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που εκπροσωπεί κατασκευαστές τεχνητών δέντρων, σε συνεργασία με την WAP Sustainability Consulting διεξήγαγαν μια μελέτη το 2018 που διαπίστωσε ότι ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος ενός τεχνητού δέντρου είναι μικρότερος από αυτόν ενός φυσικού δέντρου, μόνο εάν το ψεύτικο δέντρο χρησιμοποιείται για τουλάχιστον πέντε χρόνια.
«Τα τεχνητά δέντρα εξετάστηκαν λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η κατασκευή και οι μεταφορές στο εξωτερικό», δήλωσε στο CNN ο Τζάμι Ουάρνερ, εκτελεστικός διευθυντής της Ένωσης. «Η φύτευση, η λίπανση και το πότισμα λήφθηκαν υπόψη όσον αφορά τα πραγματικά δέντρα, τα οποία έχουν κατά προσέγγιση καλλιεργητική περίοδο επτά έως οκτώ χρόνια».
Το κόστος των τεχνητών δέντρων ξεκινάει από 50 ευρώ και μπορεί να φτάσει και τα 300, ανάλογα με το μέγεθος που θα επιλέξουμε. Εδώ μπορούμε να δούμε μερικές επιλογές.
Ποια είναι τα οφέλη των αληθινών δέντρων;
Κατά μέσο όρο, χρειάζονται επτά χρόνια για να αναπτυχθεί πλήρως ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Χριστουγεννιάτικων Δέντρων. Καθώς το δέντρο μεγαλώνει, απορροφά το διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα. Η προστασία των δασών και η φύτευση δέντρων μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή των χειρότερων επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης εξαιτίας του ότι τα δέντρα απορροφούν το διοξείδιο που θερμαίνει τον πλανήτη.
Αυτά τα Χριστούγεννα στολίζουμε «ζωντανό» έλατο σε γλάστρα
Εάν τα δέντρα κοπούν ή καούν, όμως, μπορούν να απελευθερώσουν τον άνθρακα που είχαν αποθηκεύσει πίσω στην ατμόσφαιρα. Αλλά ο Νταγκ Χάντλι, εκπρόσωπος της Ένωσης Χριστουγεννιάτικων Δέντρων, που υποστηρίζει τα αληθινά δέντρα, λέει ότι η κοπή χριστουγεννιάτικων δέντρων από ένα αγρόκτημα εξισορροπείται εάν οι αγρότες φυτεύουν αμέσως περισσότερους σπόρους ελάτων που αντικαθιστούν τα κομμένα.
Υπάρχει επίσης ένα οικονομικό όφελος από τη φύση, καθώς τα περισσότερα από τα δέντρα στα οποία καταλήγουν οι καταναλωτές καλλιεργούνται σε τοπικές φάρμες. «Οι τοπικές οικονομίες, οι τοπικές κοινότητες και οι τοπικοί αγρότες είναι ένα βασικό μέρος της εξίσωσης», λέει ο Φίντον. «Όταν ένας καλλιεργητής δέντρων μπορεί να αποκομίσει οικονομικά οφέλη από τη γη του, είναι λιγότερο πιθανό να την πουλήσει».
Τα φυσικά έλατα ξεκινούν από την τιμή εκκίνησης των 20 ευρώ. Τα 20 ευρώ συνήθως είναι για δέντρα ύψους περί των 150 εκατοστών, με σχετικά αραιά κλαδιά, καθώς για πυκνά δέντρα ίδιου ύψους η τιμή μπορεί να φτάσει και τα 40 ευρώ.
Τι προβλέπει η υπουργική απόφαση για την κοπή των δέντρων φέτος
Στην χώρα μας εκδόθηκε η απόφαση του υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γ. Αμυρά (ΑΔΑ: ΨΟ884653Π8-ΤΩ2), «Έγκριση υλοτομίας, μεταφοράς και διακίνησης δενδρυλλίων και κλάδων για χρήση και διακόσμηση κατά την περίοδο των Χριστουγέννων» για το τρέχον έτος 2021», με την οποία εξασφαλίζεται η εμπορία του ελάτου, κατά κύριο λόγο, ως δέντρου Χριστουγέννων στην εορταστική περίοδο.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τα δέντρα αυτά, συνήθως ελάτης, φυτεύονται στην πλειονότητά τους σε ιδιόκτητα αγροκτήματα παραγωγών, ακριβώς για το λόγο της εμπορίας τους κατά την εορταστική περίοδο και δεν προέρχονται από φυσικά δάση ελάτης. Πρόκειται, κυρίως, για έλατα αλλά και για άλλα δασοπονικά είδη (ερυθρελάτη, πεύκη, ψευδοτσούγκα, κυπαρίσσι) που προέρχονται από ιδιωτικές τεχνητές φυτείες σε αγροκτήματα και καστανοπερίβολα.
Όσοι επιλέξουν φυσικό χριστουγεννιάτικο δέντρο καλό θα είναι να προσέξουν την ειδική σήμανση των δέντρων (ειδική μολυβδοσφραγίδα πλησίον της κορυφής τους) προκειμένου να βεβαιωθούν ότι προέρχονται από αδειοδοτημένες καλλιέργειες και όχι από λαθροϋλοτομία.
Με τη φετινή απόφαση, ως ημερομηνία έναρξης της διακίνησης ορίζεται η Παρασκευή 26 Νοεμβρίου 2021 και λήξης η Παρασκευή 24 Δεκεμβρίου 2021. Σε ειδικές περιπτώσεις μόνο, όπως για μεταφορά στη Κύπρο, προβλέπεται η μεταφορά να ξεκινήσει νωρίτερα.
Αναλυτικά, για τη φετινή χριστουγεννιάτικη περίοδο, από ιδιωτικές, τεχνητές φυτείες σε αγροκτήματα εγκρίνεται η υλοτομία, μεταφορά και διακίνηση:
71.700 δενδρυλλίων ελάτης,
740 δενδρυλλίων πεύκης (δασικής και μαύρης πεύκης),
550 δενδρυλλίων ψευδοτσούγκας,
500 δενδρυλλίων κυπαρισσιού,
300 δενδρυλλίων ερυθρελάτης.
Καθώς επίσης και η μεταφορά και διακίνηση 2.770 δενδρυλλίων ελάτης και 50 δενδρυλλίων αρκουδοπούρναρου που αναπτύχθηκαν και μεταφυτεύθηκαν σε γλάστρες.
Εκτός των καλλιεργούμενων χριστουγεννιάτικων δέντρων, που είναι κατά κύριο λόγο τα δέντρα για τα οποία υπάρχει εμπορία στη χώρα, δίνεται η δυνατότητα απόληψης για χρήση τους κατά τη χριστουγεννιάτικη περίοδο:
22.113 ελάτων από ιδιωτικά καστανοπερίβολα ή καστανοτεμάχια που υπόκεινται σε δενδροκομική περιποίηση,
590 ελάτων από ιδιόκτητους αγρούς όπου υπάρχει συγκαλλιέργεια καρποφόρων δέντρων και ελάτης (πχ φουντουκώνες, κερασώνες κτλ.),
1100 ελάτων από ιδιόκτητους δασωμένους αγρούς,
250 ελάτων από το Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου και 80 δενδρυλλίων ερυθρελάτης από δημόσιο δάσος στην περιοχή ευθύνης του Δασαρχείου Δράμας,
2.000 ελάτων από διακατεχόμενα δάση και 27 έλατα από μη δημόσια δάση
κλάδων αρκουδοπούρναρων, ίταμου, ελάτης, ερυθρελάτης, κουμαριάς, μυρτιάς, ιξού και
1.500 βωλόφυτων ελάτης.
Όπως και τα προηγούμενα χρόνια, από ιδιωτικές τεχνητές φυτείες σε αγροκτήματα της Χαλκιδικής θα προέρχεται το μεγαλύτερο μέρος των χριστουγεννιάτικων δένδρων, περίπου 52.200 χριστουγεννιάτικα έλατα.
Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, 35.421 έλατα θα υλοτομηθούν στην περιοχή του Δασαρχείου Πολύγυρου και 14.000 έλατα στην περιοχή του Δασαρχείου Αρναίας (συν 500 ψευδοτσούγκες και 500 πεύκα). Σε αυτά πρέπει να προστεθούν και περίπου 2.770 έλατα από την περιοχή του Δασαρχείου Πολύγυρου που θα διακινηθούν με γλάστρες.
Το «τέλος» των δέντρων μετράει
Τα δέντρα συσσωρεύονται σε στοίβες μετά το πέρας των διακοπών και ο τελικός προορισμός τους είναι οι χωματερές, όπου συμβάλλουν στις εκπομπές μεθανίου, ενός ισχυρού αερίου θερμοκηπίου περίπου 80 φορές πιο ισχυρό από το διοξείδιο του άνθρακα.
«Αυτό δεν ενθαρρύνεται. Δηλαδή τα αληθινά χριστουγεννιάτικα δέντρα δεν πρέπει να καταλήγουν σε χωματερές», λέει ο Χάντλι, προσθέτοντας ότι πρέπει να υπάρχουν «ξεχωριστοί χώροι απόρριψης των χριστουγεννιάτικων δέντρων».
Το τέλος της ζωής ενός τεχνητού δέντρου είναι πολύ διαφορετικό. Καταλήγουν σε χωματερές - όπου χρειάζονται εκατοντάδες χρόνια για να αποσυντεθούν - ή σε αποτεφρωτήρες, από τους οποίους απελευθερώνονται επικίνδυνες χημικές ουσίες.
Το συμπέρασμα
Ζυγίζοντας τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα για το περιβάλλον, τα πραγματικά χριστουγεννιάτικα δέντρα έχουν ένα αβαντάζ. Αλλά αν επιλέξουμε να στολίσουμε ένα τεχνητό δέντρο, ας πάρουμε ένα δέντρο που μας αρέσει πολύ και θα το χρησιμοποιούμε για πολλά χρόνια.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, θα πρέπει να αισθανόμαστε καλά με την απόφασή μας και να υιοθετούμε συνεχώς περισσότερους τρόπους για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
«Είναι ένα δίλημμα, αλλά μόλις πάρουμε μια απόφαση, θα πρέπει να νιώθουμε καλά με αυτήν, γιατί υπάρχουν τόσα άλλα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε τα οποία έχουν ακόμη μεγαλύτερο αντίκτυπο στο κλίμα, όπως ο περιορισμός της οδήγησης ή η υποστήριξη πολιτικών που προωθούν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», λέει ο Φίντον. «Ας απολαύσουμε, λοιπόν, τις διακοπές και εστιάσουμε σε άλλες πτυχές της ζωής μας για να μειώσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».
Με πληροφορίες από CNN .
