X-32: Το «άσχημο» μαχητικό που ήταν ο μεγάλος αντίπαλος του F-35
ΤοF-35θεωρείται από πολλούς ως το πιο προηγμένο μαχητικό που υπάρχει αυτή τη στιγμή στον κόσμο σήμερα- ωστόσο το 2001 ήταν «απλά» ο ένας από τους δύο αντιπάλους για το μεγάλο «έπαθλο» του προγράμματος Joint Strike Fighter. Ως γνωστόν, o νικητής αυτού του διαγωνισμού έγινε το F-35 Lightning II (Lockheed Martin)- ωστόσο λίγοι γνωρίζουν ποιος ήταν ο αντίπαλός του: Το X-32 της Boeing.
Το αεροσκάφος αυτό, όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του The Drive, έγινε γνωστό περισσότερο για την ασυνήθιστη εμφάνισή του: Ο ιδιαίτερος σχεδιασμός του θυμίζει κάπως το «κοντόχοντρο» μα ιδιαίτερα αγαπητό και στην ελληνική Πολεμική Αεροπορία A-7 Corsair II, το οποίο ήταν επίσης γνωστό για την όχι και τόσο γοητευτική του εμφάνιση, μα εθεωρείτο εξαιρετικά αποτελεσματικό στο αντικείμενό του. Ωστόσο σύμφωνα με τον Φίλιπ «Ράουντι» Γέιτς, πρώην πιλότο του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ και πιλότο δοκιμών του, υπήρχαν και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία. Σε συνέντευξή του που ανέβηκε στο YouTube πέρυσι ο Γέιτς, ο οποίος, μεταξύ άλλων, είχε μακρά εμπειρία και στα F-14 Tomcat, περιγράφει τους λόγους που επικράτησε το F-35.
Τη δεκαετία του 1990 το Πεντάγωνο των ΗΠΑ έκανε μελέτες για την ανάπτυξη μιας «οικογένειας» αεροσκαφών για την αντικατάσταση μιας σειράς υπαρχόντων μαχητικών και αεροσκαφών δίωξης βομβαρδισμού. Σκοπός ήταν η ανάπτυξη ενός μαχητικού STOVL (short-takeoff/vertical landing)με προηγμένες δυνατότητες, και έτσι γεννήθηκε το πρόγραμμα JSF (Joint Strike Fighter). Στο πλαίσιό του υποβλήθηκαν διάφορες προτάσεις, καταλήγοντας σε αυτές από τις Boeing και Lockheed Martin. Το 1997-2001 ανατέθηκε στις εταιρείες η κατασκευή και δοκιμή δύο αεροσκαφών που θα επιδείκνυαν δυνατότητες για τρεις ξεχωριστές παραλλαγές: Συμβατική απο/προσγείωση, STOVL και απονήωση/προσνήωση από αεροπλανοφόρα.
Ο Γέιτς περιγράφει την ευκαιρία του να δοκιμάσει το Χ-32 ως αποκορύφωμα της καριέρας του ως πιλότου δοκιμών. Όπως λέει, στην αρχή το σχέδιο ήταν παράγωγο του σχεδίου ενός μυστικού προγράμματος για stealth αεροσκάφος. Η Boeing αποφάσισε να το χρησιμοποιήσει ως βάση για το X-32, και η απόφαση αυτή ίσως της κόστισε το πρόγραμμα JSF.
Τα προγράμματα δοκιμών ήταν ξεχωριστά, με τον κάθε κατασκευαστή να επιδεικνύει ό,τι ήθελε να επιδείξει πέρα από τις βασικές απαιτήσεις του προγράμματος.
Ο Γέιτς λέει πως ήταν όντως ένα αεροσκάφος που θα «ήθελε να πάρει στο πλοίο»: Στο πλαίσιό του είχαν αξιοποιηθεί χαρακτηριστικά του επιτυχημένου F-18, οπότε ήταν εξαιρετικά εύχρηστο και ομαλό στην πτήση- κατάλληλο για άμεση χρήση σε αεροπλανοφόρα. Ωστόσο, στις δοκιμές STOVL το ανταγωνιστικό X-35 (το αρχικό F-35) ήταν σε θέση να δείξει τόσο STOVL όσο και υπερηχητική πτήση χωρίς αλλαγή, ενώ το X-32 χρειαζόταν τροποποιήσεις πριν λειτουργήσει σε STOVL. Κατά τον Γέιτς, ο σχεδιασμός του X-35 σε αυτό το επίπεδο (STOVL) ήταν πολύ πιο προηγμένος τεχνολογικά, καθώς το X-32 είχε βασιστεί στη φιλοσοφία των Harrier- που, επί της προκειμένης, προκαλούσε κάποια προβλήματα. Αυτό ήταν ένα μεγάλο πλεονέκτημα για το αεροσκάφος της Lockheed- και εν τέλει υπήρξε δυσαρέσκεια για το ότι το αρχικό αεροσκάφος της Boeing είχε σημαντικές διαφορές από αυτό που υποβλήθηκε ως πρόταση για αεροσκάφος παραγωγής.
Πέραν αυτών, ενδεχομένως να έπαιξε ρόλο σε έναν βαθμό (έστω και ασυναίσθητα) και...η εμφάνιση: Το Χ-32 ήταν ένα «κακομούτσουνο» αεροσκάφος που δεν «έμοιαζε» και πολύ με μαχητικό (ακόμα και αν όλοι γνωρίζουν πως για πολεμικές μηχανές η εμφάνιση δεν είναι ακριβώς κάτι απαραίτητο για την αποτελεσματικότητά τους).
«Το Χ-35 έμοιαζε περισσότερο με μαχητικό από το Χ-32. Και ενώ θα μπορούσες να πεις ότι έμοιαζε με Α7, συγκριτικά με το Χ-35 το Χ-32 δεν ήταν αισθητικά ευχάριστο ή με χαρακτηριστική εμφάνιση για μαχητικό. Η Boeing ήξερε ότι υπάρχει πρόβλημα εδώ, και για να το αντιμετωπίσουν έλεγαν πως “στον πόλεμο το πας, όχι στον χορό”» είπε ο Γέιτς. Ως προς την εμφάνιση (η οποία, σύμφωνα με κάποιες απόψεις, ίσως να ήταν η «τελευταία σταγόνα» που έκρινε τον διαγωνισμό), αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στο ότι είχαν βασιστεί στο προηγούμενο stealth σχέδιο- μια απόφαση που πιθανώς να ελήφθη για εξοικονόμηση χρημάτων.
Rare cockpit image of Boeing's X-32. The jet competed in the flyoff for the Joint Strike Fighter contract and lost to LockMart's X-35. pic.twitter.com/XwUULIUnks
— Tyler Rogoway (@Aviation_Intel) May 8, 2017
Ως προς το αν το αεροσκάφος θα ήταν καλύτερο τελικά από το F-35, ο Γέιτς λέει ότι η Boeing είχε επιδείξει πολύ καλές, «στιβαρές» δυνατότητες κατασκευής/μαζικής παραγωγής, και ότι το τελικό σχέδιο για αεροσκάφος παραγωγής θα έπιανε τους στόχους του προγράμματος JSF όπως θα έπρεπε (αντίθετα με το πρωτότυπο). Συνοπτικά, ο πιλότος δοκιμών εκτιμά πως η απόφαση της Boeing να παρουσιάσει ένα σχέδιο που δεν ήταν στα αλήθεια αντιπροσωπευτικό του αναμενόμενου τελικού προϊόντος, συν την περίεργη εμφάνιση του μαχητικού, εμπόδισαν το Χ-32 να δείξει τις πραγματικές του δυνατότητες- και, αν τα πράγματα είχαν γίνει σωστά εξαρχής, ίσως τελικά ο διαγωνισμός να είχε εξελιχθεί διαφορετικά.
