Τέχνες που χάθηκαν στο χρόνο «διαβατήριο» για την επαγγελματική ζωή των νέων (φωτό+ βίντεο)
Το ερευνητικό έργο Mingei του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ καταγράφει, προβάλει και δημιουργεί εκπαιδευτικές εφαρμογές για να καταπολεμήσει την ανεργία, υποστηρίζοντας νέους τεχνίτες να προσεγγίσουν την Παράδοση με σύγχρονη ματιά.
Η κατασκευή χρήσιμων και όμορφων χειροποίητων αντικειμένων αποτελεί προϊστορικό επίτευγμα της ανθρωπότητας και συντροφεύει κάθε άνθρωπο από τις πρώτες παιδικές ζωγραφιές. Στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε την ίδια λέξη, «τέχνη», όταν αναφερόμαστε στη δουλειά του ζωγράφου, του τσαγκάρη, του γλύπτη και, μερικές φορές, του μάγειρα. Ο λαϊκός πολιτισμός είναι ζώσα και όχι «μουσειακή» κληρονομιά. Είναι ζωντανός οργανισμός και έτσι αντιμετωπίζεται, διεθνώς, από την UNESCO μετά τη σύμβαση του 2003 για την Άυλη Πολιτισμική Κληρονομιά.
Η Παράδοση θα μπορούσε κάλλιστα να λειτουργήσει όχι μόνο ως επιταχυντής του μέλλοντος αλλά και ως ένας σπουδαίος ανανεώσιμος πόρος που θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του παρόντος και τις απαιτήσεις του μέλλοντος. Πρακτικά αυτό μπορεί να επιτευχθεί αν επαναχρησιμοποιήσουμε τα υλικά και την τέχνη παραδοσιακών τεχνητών μέσα από μια μοντέρνα οπτική και με καινούργιες τεχνικές στους τομείς της κυκλικής οικονομίας, της διατροφής και της μεταποίησης.
Αυτό ακριβώς σκέφτηκαν και οι ερευνητές του Ινστιτούτου Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΠ-ΙΤΕ) όταν δημιούργησαν το ψηφιακό έργο Mingei για να διατηρήσουν τις παραδοσιακές τέχνες, που τείνουν σήμερα προς εξαφάνιση, μέσω ψηφιακών τεκμηρίων και βιωματικών εμπειριών με τεχνολογίες Επαυξημένης και Μεικτής Πραγματικότητας, αλλά και διαδικτύου.
Το έργο έχει δημιουργήσει μια πλατφόρμα για την προβολή των χειροτεχνικών έργων μέσα στην οποία έχουν μέχρι στιγμής καταγραφεί πιλοτικά η παραδοσιακή μαστιχοκαλλιέργεια στη Χίο, η ύφανση μεταξωτών υφασμάτων με σχέδια στη Γερμανία καθώς και οι παραδοσιακές τεχνικές του φυσητού γυαλιού στο Ευρωπαϊκό κέντρο έρευνας και κατάρτισης στις τέχνες του γυαλιού (CERFAV) της Γαλλίας.
«Η λαϊκή παράδοση σε συνδυασμό με την επιχειρηματικότητα μπορούν να προσφέρουν πολλά στον τομέα της οικονομίας. Εμείς καταγράφουμε τις παραδοσιακές τέχνες αφενός για να γνωρίσει κάποιος την ομορφιά τους και αφετέρου για να τις αναπαραγάγει αν θέλει να τις εξασκήσει στο σήμερα μέσα από μια μοντέρνα οπτική σε κάποιον επαγγελματικό τομέα, όπως π.χ. στη μόδα. Αν παντρέψουμε τη χειροτεχνία και τις παραδοσιακές τεχνικές με τους σύγχρονος designers σίγουρα θα προκύψουν ευπώλητα προϊόντα που θα βρουν τη θέση τους στην αγορά. Μέσα από το έργο ανοίγονται επαγγελματικοί δρόμοι για κάποιον που θέλει να κάνει restart με κάποιο καινοτόμο προϊόν που φέρει «άρωμα παρελθόντος». Υπάρχει μια μεγάλη αγορά που προσελκύει ανθρώπους που δεν θέλουν πλέον βιομηχανοποιημένα προϊόντα και εδώ προσφέρεται η δυνατότητα να προκύψει κάτι σημαντικό αν αφήσουμε το παρελθόν να συνομιλήσει με το μέλλον», συμπληρώνει ο Δρ. Ξενοφών Ζαμπούλης που συντονίζει το έργο Mingei και συνεχίζει: «Στην Ελλάδα η χειροτεχνία μαζί με τη μεσογειακή διατροφή και τη γαστρονομία, που έχουν αναγνωριστεί ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά, είναι οι τομείς που έχουν τη δυναμική να προσφέρουν οικονομικά οφέλη και θέσεις εργασίας».
Στόχος του Mingei δεν είναι να αναδείξει μόνο τέχνες μιας άλλης εποχής που χάνονται αλλά και τη λειτουργία μιας ολόκληρης κοινωνίας. Η συγκεκριμένη γνώση καταγράφεται, ψηφιοποιείται και διατίθεται όχι μόνο ως ιστορικό αρχείο, αλλά και ως μια βιωματική εμπειρία μέσα από το κοινωνικοιστορικό πλαίσιο στο οποίο διαμορφώθηκε μια τέχνη, αναδεικνύοντας τον ρόλο που διαδραμάτισε στην οικονομία ενός κοινωνικού συνόλου μιας περιοχής.«Είναι πολύ σημαντικό να κοιτάμε πίσω και να κρατάμε αυτά τα οποία έκαναν τις κοινωνίες μας ανθεκτικές σε κάθε επίπεδο, έτσι ώστε να μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του μέλλοντος. Πρέπει να επανατοποθετήσουμε τη χειροτεχνία ως μία βιώσιμη οικονομική δραστηριότητα η οποία μπορεί να φέρει μία προστιθέμενη αξία σε πάρα πολλές τοπικές κοινωνίες και οικονομίες», επισημαίνει ο Δρ. Ζαμπούλης, αναδεικνύοντας και μια άλλη πτυχή του έργου, αυτήν του τουρισμού εμπειρίας, που περικλείει αυτά που ζούμε σε έναν τόπο που επισκεπτόμαστε και αυτά που παίρνουμε μαζί μας φεύγοντας.
Η Ελλάδα έχει πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα στις παραδοσιακές και λαϊκές τέχνες οι οποίες εξασκούνται ακόμη σε πολλά μέρη του τόπου μας και που μπορούν να προσφέρουν βιωματικές εμπειρίες. Το Mingei προσφέρει τα κατάλληλα ψηφιακά εργαλεία, υποστηρίζει τεχνικά και προωθεί διαδικτυακά οργανωμένες διακοπές πολιτιστικού και θεματικού τουρισμού, προσφέροντας ένα οικονομικό κίνητρο στις τοπικές κοινότητες να διατηρήσουν τις παραδόσεις τους, μέσω του θεματικού τουρισμού. «Όπως για παράδειγμα είναι η τέχνη της Ξερολιθιάς και της Μετακινούμενης Κτηνοτροφίας που σχετίζονται με την ιστορία της κοινότητας των Ανωγείων και που περιλαμβάνονται στον Κατάλογο Αντιπροσωπευτικής Άυλης Κληρονομίας της Ανθρωπότητάς (UNΕSCO)», αναφέρει ο Έλληνας ερευνητής συμπληρώνοντας πως η Δράση Καινοτομίας Mingei χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Βασικός εταίρος του Ινστιτούτου Πληροφορικής του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΠ-ΙΤΕ) είναι το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς. Στο έργο συμμετέχουν επίσης εταίροι από τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Ελβετία και την Ολλανδία.
{https://www.youtube.com/watch?v=Ux_TeEEPjHE}
Ένα βίντεο για την καλλιέργεια της μαστίχας
{https://www.youtube.com/watch?v=okrRU4y3q04}
Ένα παράδειγμα σχετικής δραστηριότητας θεματικού τουρισμού καθώς και ένα που εξηγεί την αρχιτεκτονική των Μαστιχοχώριων: Γενοβέζικη, με κάστρο στη μέση για να φρουρούν τη μαστίχα, καθώς και τα δαιδαλώδη σοκάκια για τις μάχες με τους πειρατές.
{https://youtu.be/15NcRlg3360}
