Ελαιόλαδο: Η σούπερ φάρμες «εξαφανίζουν» τους μικρούς παραγωγούς
Καθώς η κλιματική αλλαγή εντείνει την ξηρασία σε ολόκληρη τη νότια Ευρώπη, χιλιάδες ελαιοπαραγωγοί στην Ισπανία έρχονται αντιμέτωποι με έναν νέο και ταχέως αναπτυσσόμενο «εχθρό», που δεν είναι άλλος από τους ανταγωνιστές μεγαλοαγρότες.
Παραγωγοί - μαμούθ εισβάλλουν σε μια αγορά όπου κυριαρχούσαν παραδοσιακά οι τοπικοί καλλιεργητές, αλλάζοντας τις ισορροπίες σε έναν κλάδο αξίας 14 δισ. ευρώ, γράφουν οι Financial Times.
Οι «σούπερ εντατικές» επιχειρήσεις που προσπαθούν να επωφεληθούν από τις τιμές-ρεκόρ του ελαιολάδου, διαθέτουν σειρές δέντρων σε πυκνά στοιβαγμένες γραμμές κυρίως σε επίπεδες εκτάσεις σε ποτάμια ή δεξαμενές. Αυτό επιτρέπει την άρδευση -κάτι που οι μικροκαλλιεργητές μπορούν μόνο να ονειρεύονται εν μέσω ξηρασίας- και τη συγκομιδή με μηχανήματα, κάτι που σημαίνει χαμηλότερο κόστος, υψηλότρη παραγωγικότητα και μεγαλύτερα κέρδη.
Η έκταση γης όπου εμφανίζονται υπερεντατικές ελαιοκαλλιέργειες αυξάνεται τις τελευταίες δύο δεκαετίες, με αποτέλεσμα να αντιπροσωπεύει πλέον το 7% του εδάφους της ελιάς της Ισπανίας και το 11% της παραγωγής, σύμφωνα με στοιχεία της βιομηχανίας. Εξαπλώνονται επίσης βόρεια πέρα από την Ανδαλουσία και προσελκύουν κεφάλαια από μεγάλες ομάδες ελαιολάδου όπως η Innoliva και η De Prado. Οι καλλιέργειες αυτού του είδους τα πήγαν καλύτερα από τους παραδοσιακούς ελαιώνες κατά τη διάρκεια της ξηρασίας, καθώς υπέστησαν λιγότερο δραστικές μειώσεις στην παραγωγή.
«Η οικονομική λογική του ελαιολάδου στους ορεινούς ελαιώνες μειώνεται επειδή η παραγωγικότητα μειώνεται, κυρίως λόγω του προβλήματος της λειψυδρίας», δήλωσε ο Ινάστο Σίλβα.
Οι μεγάλες ελαιοκαλλιέργειες έχουν επίσης πολλαπλασιαστεί καθώς οι γαιοκτήμονες που ανησυχούν για την κλιματική αλλαγή, στρέφονται από τα εσπεριδοειδή, τα δημητριακά και τα ριζώδη λαχανικά στις ελιές, οι οποίες μπορούν να αντιμετωπίσουν το υδατικό στρες καλύτερα από άλλες καλλιέργειες. Η βιαστική αυτη στροφή στην ενασχόληση με την ελαιοκαλλιέργεια επιταχύνθηκε από τις υψηλές τιμές και την προοπτική για άνοιγμα νέων αγορών.
Οι εντατικές ελαιοκαλλιέργειες είναι ελκυστικές για τους επενδυτές και στην Ιταλία, τη δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγό ελαιολάδου στον κόσμο, μετὰ την Ισπανία, καθώς εισρέουν στον κλάδο κεφάλαια από εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων, όπως η DeA Capital με έδρα το Μιλάνο, ιστορικές οικογένειες οινοποιών και εταιρείες εμφιάλωσης. Η έκταση που αφιερώνεται στην ελαιοκαλλιέργεια υψηλής τεχνολογίας στην Ιταλία είναι ακόμη μικρή, καθώς αντιπροσωπεύει μόλις 15.000 εκτάρια από το 1 εκατ. εκτάρια ελαιόδεντρων. Όμως ο Μικέλε Μπουτσελέτι, γόνος οικογένειας που καλλιεργεί ελιές στην Τοσκάνη από τον 17ο αιώνα, προβλέπει ότι η Ιταλία θα ακολουθήσει το μονοπάτι των σούπερ αγροκτημάτων που χάραξε η Ισπανία. Και αυτό γιατί το κόστος παραγωγής για έναν τυπικό παραδοσιακό αγρότη ανέρχεται σε 3,80 ευρώ ανά κιλό ελαιολάδου, ενώ το κόστος σε μια τυπική σούπερ φάρμα είναι το μισό.
Ένας μεγαλοκαλλιεργητής κοντά στην Κόρδοβα, ετοιμά- αυ- ζεται να ξεκινήσει τη συγκο- μιδή ενός από τα 100 εκτάρια του αγροτεμαχίων του στο τέλος μές Οκτωβρίου. «Με πέντε μηχανές μπορώ να κάνω όλο το κτήμα σε της πέντε ημέρες», λέει. Για τη συγκομιδή της ίδιας έκτασης ορεινων ελιών, μια ομάδα θα μπορούσε να χρειαστεί και 70 έως 100 ημέρες.
